عدل الهی-زمان برزخ

اولا باید توجه داشت که ذهن ما به پدیده های هستی از دریچه زمان و مکان می نگرد و چیزی که دارای زمان و مکان نباشد را درک نمی کند. اما عالم برزخ و نظام حاکم بر آن از زمان و مکان و حرکت تهی است. بنابراین اوضاع حاکم بر آن را نمی توان با ذهن محدود انسانی درک کرد. اگر این سوال پیش می آید که عالم برزخ برای بعضی طولانی یا کوتاه است بدین خاطر است که ما با ذهن خویش به آن می نگریم و آن را همچون دنیا دارای «زمان» تصور می کنیم. در صورتی که در جهان برزخ زمان و مکان وجود ندارد دلیل بر اینکه عالم برزخ بدون زمان و مکان است این است که در صورت وجود زمان و مکان در عالم برزخ، عالم برزخ همان عالم دنیاست نه دنیای جدید. (ر.ک: معاد یا بازگشت به سوی خدا، ج2، ص123، نوشته محمد شجاعی، شرکت سهامی انتشار)
ثانیا عالم برزخ جهانی است که بهشت و جهنم در آن واقع شده است پس انسان در گذشته ای که در سایه رحمت خاصه خدا آرمیده است در بهشت برزخی جای گرفته و هرچه این سکونت طولانی تر گردد برای او لذت آفرین تر است. انسان گنهکار نیز برای تصفیه روح خویش و پا گذاردن به بهشت برزخی می بایست ابتدا در جهنم برزخی وارد گردد. چنین روحی بسته به نوع و مقدار آلودگی خویش مدتی را در این جهنم سپری می کند و آنگاه که پاک شد به بهشت قدم می نهد. پس طولانی شدن مدت سکونت روح در جهنم برزخی بسته به شدت گناهان و آلودگی او است.
بنابراین برزخ افراد پیش از ما یا بعد از ما با توجه به اعمال و افکار روح آنها رقم می خورد. برخی از آنها که بسیار پاک و زیبایند، مثل شهدا، یکسره به بهشت پای می نهند و از زیبائی های بهشت بهره مند می برند و برخی هم مدتی را در جهنم سپری کرده و بعد به بهشت می روند و برخی نیز برای همیشه در جهنم باقی می مانند همچون سران کفر و الحاد.