امروزه استفاده از رنگ‌های شیمیایی در میان جوانان مخصوصا خانم‌ها بسیار رایج شده است. بنابراین اطلاع یافتن از عوارض رنگ مو برای افراد ضروری است.
 

انواع رنگ مو

چندین قرن است که مردم از مواد مختلفی برای رنگ کردن موهای خود استفاده می‌کنند. رنگ‌های مو به دو دسته رنگ‌های شیمیایی و رنگ‌های طبیعی تقسیم می‌شود.

در گذشته مردم اغلب از رنگ‌های طبیعی همچون برگ حنا، روناس، خضاب، بابونه، ایدیگو و … استفاده می‌کردند. این رنگ‌ها نسبت به رنگ‌های شیمیایی مزایا و معایبی دارند از جمله مزایای آن‌ها این است که رنگ‌های طبیعی نه تنها آسیبی به غلاف مو وارد نمی‌کنند بلکه گفته شده که اثر تقویتی نیز برای مو دارند. تنها مشکل رنگ‌های طبیعی نسبت به رنگ‌های شیمیایی بحث زیبایی آن است. زمانی که فرد از رنگ‌های طبیعی استفاده می‌کند دقیقا رنگ دلخواهش را ساخته نمی‌شود بنابراین به لحاظ زیبایی‌شناختی افراد تمایل بیشتری به رنگ‌های شیمیایی نشان می‌دهند.
 

رنگ‌های شیمیایی مو چه تاثیراتی بر سلامت مو دارند؟

امروزه هم مردان و هم زنان از رنگ‌های شیمیایی مو استفاده می‌کنند و متاسفانه برخی افراد در این زمینه افراط می‌کنند و مرتبا رنگ موهای خود را عوض می‌کنند. احتمالا بسیاری از این افراد از اثرات مضر رنگ‌های شیمیایی بر سلامت موهایشان مطلع نیستند. میزان عوارض وارد به مو به طول مدت استفاده از این رنگ‌های شیمیایی و میزان استفاده از آن‌ها بستگی دارد. برخی از عوارض بلافاصله بعد از استفاده از رنگ‌ها بروز می‌کند و برخی بعد از گذشت مدتی خود را نشان می‌دهند.

برخی از عوارض وارد شده به مو شامل موارد زیر هستند:

* حساسیت و آلرژی
* شکننده شدن موها و ایجاد موخوره
* تحریک‌پذیرشدن موها
* ابتلا به انواع سرطان‌ها
* ضایعات پوستی
* آسم

در ادامه مطلب به بررسی هرکدام از این موارد به صورت جزئی‌تر خواهیم پرداخت.
 

حساسیت و آلرژی

چه بخواهید از رنگ مو برای پنهان کردن رنگ خاکستری موهای خود استفاده کنید یا تنها برای تجربه کردن از آن استفاده می‌کنید، ممکن است در خطر واکنش‌های آلرژیک باشید. مقصر اصلی بیشتر واکنش‌های آلرژی‌زا ماده‌ای به نام پا را-فنیلین دی‌آمین یا همان PPD است.

گاهی استفاده از رنگ‌های شیمیایی در برخی افراد سبب ایجاد آلرژی می‌شود که این موضوع خود را با نشانه‌هایی همچون قرمزی پوست سر، خارش، سوزش پوست سر و … نشان می‌دهد.
 

شکننده شدن موها و ایجاد موخوره

یکی از دلایل ایجاد موخوره، از بین رفتن چربی مو است که استفاده بیش از حد و یا نادرست از رنگ مو سبب از بین رفتن چربی مو می‌شود و باعث خشک و زبر شدن مو و همینطور شکننده شدن مو می‌شود و به دنبال آن موخوره در مو ایجاد می‌شود.

تحریک‌پذیر شدن پوست سر

پوسته پوسته شدن پوست سر، تورم پوست سر همراه با قرمزی و خارش از جمله عوارض رنگ‌های شیمیایی است.

48 ساعت قبل از اعمال رنگ بر روی مو، بهتر است آن را روی قسمتی از موهای خود اعمال کنید تا از نبود حساسیت مطمئن شوید. اگر ورم و خارشی بعد از اعمال رنگ مو دیده شد و این تورم بهبود نیافت باید به یک پزشک متخصص پوست مراجعه شود.
 

ابتلا به انواع سرطان‌ها

اگر فردی بیش از 9 بار در سال از رنگ مو استفاده کند خطر ابتلا به سرطان خون از نوع لنفوم و سرطان مثانه به طور چشمگیری (حدودا تا 60 درصد) افزایش می‌یابد.

آزمایش‌های آزمایشگاهی ثابت کرده‌اند که PPD می‌تواند به سلول‌های DNA انسان آسیب رسانده و باعث سرطان شود. اما اینکه مقادیر اندک PPD موجود در این رنگ‌ها می‌تواند باعث چنین آسیب‌هایی شود هنوز مشخص نیست.

این موضوع هنوز در میان محققان یک چالش مهم محسوب می‌شود. جامعه سرطان آمریکا معتقد است که تحقیقات بیشتری باید انجام شود. رزورسینول نیز ماده شیمیایی دیگری است که در رنگ‌های مو یافت می‌شود. این ماده یک ماده شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز است که می‌تواند خطر ابتلاء به سرطان سینه را با مختل کردن تعادل طبیعی هورمون‌ها افزایش دهد.
 

ضایعات پوستی

استفاده بیش از حد معمول رنگ‌های شیمیایی سبب ایجاد عوارض پوستی، خارش سر، شوره مو و قرمزی پوست سر می‌شود. اگر مواد شیمیایی موجود در رنگ‌ها بیش از حد قوی باشد و یا فرد نسبت به این مواد حساسیت زیادی داشته باشد ممکن است سبب ایجاد سوختگی در پوست سر شود و گاهی این سوختگی دائمی می‌شود.
 

آسم

افرادی که به طور مکرر و در طولانی مدت با رنگ‌های شیمیایی در ارتباط هستند مثل آرایشگران، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به آسم هستند.

این اسم نتیجه قرار گرفتن در معرض PPD هایی است که در رنگ مو وجود دارد. همین امر موجب می‌شود ریه‌ها حساس گردد و نفس کشیدن دشوار شود.
 

آیا می‌توان از رنگ‌های شیمیایی در دوران بارداری استفاده کرد؟

متخصصان هنوز نتوانسته‌اند به طور قطعی مضر بودن رنگ‌های شیمیایی در دوران بارداری را اثبات کنند. اما از آن جایی که بخشی از رنگ‌های استفاده شده در مو از طریق پوست سر جذب و وارد جریان خون عمومی می‌شوند، ممکن است از طریق خون مادر و بند ناف وارد بدن جنین شوند.

سه ماهه اول بارداری زمان شکل‌گیری و تکامل جنین است، لذا این زمان در نمو جنین نقش بسیار مهمی دارد. مادران باید در این سه ماهه اول بسیار مراقب باشند تا در معرض مواد تراتوژن (جهش‌زا) همچون اشعه، امواج مافوق صوت، مواد شیمیایی و … قرار نگیرند زیرا این مواد با خطر بسیار بالایی سلامت جنین را تهدید می‌کنند.

با توجه به مطالب ذکر شده مادران باردار باید از استفاده رنگ‌های شیمیایی مخصوصا در سه ماهه اول بارداری جدا خودداری کنند.
 

چه اقداماتی عوارض استفاده از رنگ موهای شیمیایی را کاهش می‌دهد؟

رنگ‌های شیمیایی مختلف را هرگز با هم مخلوط نکنید زیرا ممکن است در اثر واکنش‌های شیمیایی انجام شده بین آن‌ها مواد مضر و خطرناکی تولید شود.
تا حد امکان برای رنگ کردن موها به متخصصان این کار (آرایشگران) مراجعه کنید.

قبل از استفاده از هر رنگ مویی در صورتی که دفعه اول است که از یک مارک متفاوت استفاده می‌کنید پیش از آن که رنگ را بر روی موهایتان قرار دهید کمی از آن را بر روی پوست دستتان بزنید و منتظر بمانید، در صورت عدم واکنش‌های پوستی و یا هر گونه حساسیت می‌توانید آن را بر روی سرتان قرار دهید.

پیش از رنگ کردن موها، موهایتان را به خوبی شست‌و‌شو دهید.

بعد از رنگ کردن موها، آن‌ها را تقویت کنید. (مثلا روش‌هایی همچون ویتامینه کردن مو)

اجازه ندهید که رنگ مو بیشتر از زمان مشخص شده روی بسته‌بندی روی موهایتان بماند.

بعد از رنگ کردن موها، آنها را به خوبی شست‌و‌شو دهید.

از رنگ موهای استاندارد که دارای مجوز وزارت بهداشت هستند استفاده کنید و حتما به تاریخ مصرف آن توجه کنید.

بلافاصله بعد از استفاده از رنگ مو از فرکننده‌ها و یا صاف‌کننده‌ها استفاده نکنید.

رنگ موهایتان را به صورت مکرر و با فاصله زمانی کم تغییر ندهید. (بیش از 9 بار در سال رنگ موهایتان را عوض نکنید.)

به عنوان نکته آخر لازم به ذکر است که عوارض رنگ مو اغلب در بلند مدت بروز می‌کنند.
 

رازهای حفظ سلامت موهای رنگ کرده

از شامپوهای حاوی سولفات برای موهای رنگ‌شده استفاده نکنید

معمولاً بیشتر افراد توجه چندانی به ترکیبات موجود در شامپوی مصرفی خود ندارند. این درحالی است که به افرادی با موهای رنگ‌شده توصیه می‌شود از شامپوهای بدون سولفات استفاده کنند تا دوام رنگ موی آن‌ها افزایش پیدا کند. سولفات می‌تواند به سادگی علاوه بر از بین بردن آلودگی‌های موجود در مو، باعث تغییر رنگ موها و شستن تدریجی رنگ شود.

اگر می‌خواهید رنگ و سلامت موهای خود را حفظ کنید، حتماً برای شامپو کردن موهای رنگ‌شده از شامپوهای مخصوص موی رنگ‌شده که حاوی مقداری روغن طبیعی هم هستند و می‌توانند علاوه بر حفظ رنگ مو باعث حفظ نرمی و لطافت موها نیز بشوند، کمک بگیرید.
 

 موهایتان را به‌طور منظم کوتاه کنید

یکی از عوارض رنگ کردن مداوم موها، آسیب دیدن ساقه موهاست که خود را به صورت خشکی یا موخوره نشان می‌دهد. بنابراین اگر موهایتان را به صورت مداوم رنگ می‌کنید و دوست دارید زیبایی و یکدستی آن‌ها را هم حفظ کنید، حتماً به طور منظم موها را کوتاه یا حداقل نوک‌گیری کنید.

کوتاه کردن ساقه موها، حتی اگر فقط به اندازه 2 سانتی‌متر هم باشد، می‌تواند شدیداً بر حفظ سلامت آن‌ها تأثیر مستقیمی بگذارد بد نیست این را هم بدانید که دکلره کردن مداوم موها، می‌تواند خشکی تدریجی انتهای ساقه آن‌ها را در پی داشته باشد و باعث شود بخش‌های پایینی مو کمی وز یا نازک‌تر از حالت عادی به نظر برسند این مشکل هم با کوتاه کردن موها برطرف خواهد شد.
 

موهای خود را به جای رنگ، رنگ‌ساژ کنید

یکی از خطاهای رایج که بسیاری از خانم‌ها انجام می‌دهند و باعث آسیب دیدن موهای خود در اثر رنگ کردن مداوم می‌شوند، رنگ کردن پی در پی موها بعد از بیرون زدن ریشه‌هاست. این کار می‌تواند ضعیف شدن ساقه موها، خشکی بیش از اندازه آن‌ها و از دست رفتن درخشش و انعطاف تارهای مو را در پی داشته باشد. متخصصان زیبایی توصیه می‌کنند برای حفظ سلامت موها و زمانی که حدود یکی- دو ماه بعد از رنگ کردن ریشه آن‌ها بیرون زد، ابتدا از آرایشگر خود بخواهید با روش معمولی رنگ کردن، ریشه موها را رنگ یا ریشه‌گیری کند و سپس برای یکدست شدن رنگ موها، از تکنیک رنگ‌ساژ کمک بگیرد. در تکنیک رنگ‌ساژ، از رنگ مو با غلظت کمتری استفاده می‌شود و بیشتر از آب یا شامپوهای حاوی روغن و نرم‌کننده برای شل کردن ترکیبات رنگ مو کمک گرفته می‌شود. به این ترتیب، ساقه موهای شما کمتر در معرض ترکیبات شیمیایی قرار می‌گیرد و آسیب کمتری آن‌ها را تهدید می‌کند.
 

موهای رنگ‌شده را درست بشویید

آیا می‌دانید روش‌های درست و نادرست برای شستن موهای رنگ‌شده وجود دارند و این روش‌ها می‌توانند به‌صورت مستقیم بر حفظ سلامت یا آسیب دیدن موها تأثیرگذار باشند؟ اگر موهای خود را رنگ کرده‌اید و می‌خواهید سلامت یا لطافت آن‌ها را حفظ کنید، بهتر است هر بار که به حمام می‌روید، شامپو را روی تمام قسمت‌های مو ماساژ ندهید و بیشتر تمرکز خود را روی شامپو کردن ریشه موها و کف سر بگذارید. در صورتی که موهایتان رنگ شده، باید تنها هر 2 یا 3 دفعه یکبار، ساقه موها را با شامپو بشویید. این کار هم باعث افزایش ماندگاری رنگ مو می‌شود و هم جلوی خشک شدن بیش از حد ساقه موها را می‌گیرد.

بعد از رنگ کردن موها، باید در هر نوبت شستشو، مقداری نرم‌کننده کف دست خود بریزید و ساقه موها را با این نرم‌کننده ماساژ دهید. زدن نرم‌کننده به ریشه یا کف سر، به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود. هنگام آب‌کشی موهای رنگ شده بهتر است از فشار آب دوش برای شستن ترکیبات شوینده کمک بگیرید و موهای خود را زیر دوش بیش از اندازه چنگ نزنید تا باعث ریزش یا شکستن احتمالی موهای آسیب‌دیده نشوید. توصیه می‌شود پس از استحمام و زمانی که نم اصلی موها را با کمک حوله گرفته‌اید، حتماً ساقه موها را با یک ماسک موی حاوی نرم‌کننده ماساژ دهید. این روزها ماسک موهای مخصوص موهای رنگ‌شده هم به وفور در بازار وجود دارند که اگر بتوانید از آن‌ها استفاده کنید، درخشش و لطافت بیشتری به تارهای مویتان خواهید بخشید.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت تبیان
سایت مشرق