شناسنامه سوره بقره

شماره سوره :2

ترتیب نزول :87

تعداد آیه:286

معانی سوره :بقره به معنای ماده گاو است

نامهای دیگر : فُسْطاط القرآن، سنام القرآن، به دو سوره بقره و آل عمران “زهراوان و زهراوین” نیز گفته میشود.

ویژگی های سوره : بزرگترین سوره قرآن 5/2 جز – بلند ترین آیه 282 – بیشترین احکام فقهی در این سوره است آیت الکرسی در این سوره است.

موضوعات کلی سوره: مسائل اعتقادی اسلام – تشریح قانون گذاری و احکام فقهی – مسائل معنوی و اخلاقی فردی – داستان بنی اسرائیل -حضرت آدم – هاروت و ماروت – جالوت و مالوت.1
 

محتوا سوره بقره

جامعیت این سوره از نظر اصول اعتقادى اسلام و بسیارى از مسائل عملى (عبادى، اجتماعى، سیاسى و اقتصادى) قابل انکار نیست. چه اینکه در این سوره:

1- بحث هائى پیرامون توحید و شناسائى خدا مخصوصا از طریق مطالعه اسرار آفرینش آمده است.

2- بحث هائى در زمینه معاد و زندگى پس از مرگ، مخصوصا مثال هاى حسّى آن مانند داستان ابراهیم و زنده شدن مرغ ها و داستان عزیر

3- بحث هائى در زمینه اعجاز قرآن و اهمیت این کتاب آسمانى.

4- بحث هائى بسیار مفصل در باره یهود و منافقان و موضع‏گیری هاى خاص آنها در برابر اسلام و قرآن، و انواع کارشکنی هاى آنان در این رابطه.

5- بحث هائى در زمینه تاریخ پیامبران بزرگ مخصوصا ابراهیم و موسى علیهما السّلام.

6- بحث هائى در زمینه احکام مختلف اسلامى از جمله نماز، روزه، جهاد، حجّ و تغییر قبله، ازدواج و طلاق، احکام تجارت، و قسمت مهمى از احکام ربا و مخصوصا بحثهائى در زمینه انفاق در راه خدا، و همچنین مسأله قصاص و تحریم قسمتى از گوشتهاى حرام و قمار و شراب و بخشى از احکام وصیت و مانند آن.1

آیات معروف سوره بقره

آیة الکرسی (آیه 255)
 

آیه قبله (آیه 144)

«قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ»

«نگریستن ات را به اطراف آسمان مى‌بینیم. تو را به سوى قبله‌اى که مى‌پسندى مى‌گردانیم. پس روى به جانب مسجدالحرام کن.»

این آیه به تغییر قبله مسلمانان از بیت المقدس، به سوی مسجدالحرام فرمان می‌دهد.
 
بلندترین آیه قرآن (آیه 282)
 

آمن الرسول (آیات 285 و 286)

«آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْهِ مِن رَّبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَ مَلآئِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَ قَالُواْ سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا غُفْرَانَکَ رَبَّنَا وَ إِلَیْکَ الْمَصِیرُ لاَ یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَ عَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَ لاَ تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْرًا کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَ لاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ»
 

آیه استرجاع (بخشی از آیه 156)

«…الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ رَ‌اجِعُونَ»

«…[صابران] کسانی [هستند] که چون مصیبتی به آنان برسد، می‌گویند: «ما از آنِ خدا هستیم، و به سوی او باز می‌گردیم».4
 

خواص قرائت سوره بقره

دور شدن شیطان

شیطان براساس سوگندی که یاد کرده است همواره در تلاش است تا انسان را بفریبد و برای مقابله با ٱن باید به دست ٱویزی محکم چنگ زد.

عن النبی صلی الله علیه و آله وسلم قال: من قرأهذه السورة فی داره، فان قرد‌ها فی الیوم لا یحوم حومة الشیاطین ثلاثة ایام و أن قرأ‌ها فی الیل لا یحومون حولة ثلاث لیال.

«سوره بقره برترین سوره قرآن است هر کس آن را در شب در منزل خود قرائت نماید تا سه شب شیطان وارد خانه اش نمی‌شود و اگر در روز خوانده شود نیز اینچنین است.»
 

ایجاد برکت

عواملی چند موجب ایجاد برکت در زندگی و نیز اسبابی چند موجب از بین رفتن برکت و بر جای ماندن حسرت‌ها است.

عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم قال: تعلموا سورة البقرة فان أخذ‌ها برکة و ترک‌ها حسرة…

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است:

«سوره بقره را بیاموزید، زیرا برگرفتن ٱن موجب برکت و رها کردن آن سبب حسرت است.»
 

رفع سحر

ابی بن کعب عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم: قال لی یا ابی! مر المسلمین ان یتعلموا سورة البقرة فان تعلم‌ها برکة و ترک‌ها حسرة و لا یستطی‌ها البطلة! قلت یا رسول الله ماالبطلة؟ قال: السحرة.

جهت درمان تب

شفاجویی از آیات قرآن آموزه‌ای است از قرآن کریم و توصیه‌های ارزشمند اهل بیت علیهم السلام و از جمله این شفادهنده‌ها سوره بقره است.

از امام صادق علیه السلام نقل شده است: اگر کسی باایمان، سوره مبارکه بقره را بنویسد و بر ادم تبدار ببندد تب او زایل شود.
 

جهت درمان ترس

از حضرت امام جعفرصادق علیه السلام منقول است: اگر کسی، با ایمان سوره مبارکه بقره را بنویسد و به آب باران بشوید و به آدم ترسو دهد ترس او زایل می‌شود.
 

رسیدن به حاجت

هر کس بعد از نماز صبح پیش از آنکه سخن گوید آیه ۱۳۷ (فَإِنْ آمَنُواْ بِمِثْلِ مَا آمَنتُم بِهِ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا هُمْ فِی شِقَاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللّهُ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ) را هفت مرتبه بخواند، خداوند مهربان در آن روز همه مهمات او را کفایت می‌کند و اگر آنا ر ورد خود سازد و بعد از هر نماز واجب بخواند محتاج نشود و مرادات او حاصل گردد.
 

زیاد شدن روزی

قبل از بیان حاجت ابتدا وضو گرفته و قبل از آنکه نماز بخواند و سخنی بگوید هفت بار آیه ۱۸۶ بقره (وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ) را بخواند و بعد از نماز هم هفت مرتبه این آیه را بخواند؛ خداوند حاجتش را برآورده سازد و روزیش زیاد گردد.
 

جهت گشایش کار‌ها

هر کس آیه ۱۸۶ سوره بقره «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ» را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند کار بسته او گشاده می‌گردد.

بیدار شدن در وقت معین

چون کسی آیه ۱۲۵ سوره بقره «وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ» را در وقت خواب با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند و از خداوند متعال درخواست کند که در وقت معینی از خواب بیدار شود مطلوبش حاصل می‌شود.2
 

پاداش فراگیری و قرائت سوره بقره

پاداش و آثار فراگیری و قرائت سوره بقره می پردازیم.
 

← روایات اول از پیامبر

“تعلموا البقرة؛ فان اخذها برکة، و ترکها حسرة، و لن یستطیعها البطلة: سوره بقره را فرا گیرید، که همانا مایه برکت است و ترک آن مایه حسرت، و افراد بیکاره بر آن قادر نخواهند بود”؛
 

← روایت دوم از پیامبر

“ان الشیطان لایدخل بیتا یقرا فیه سورة البقرة: در خانه ای که سوره بقره خوانده می شود شیطان داخل نمی شود.3

پینوشتها
1.www.tebyan.net
2.www.mizan.news
3.www.saednews.com
4.www.rasekhoon.net