فطره، چرایی و احکام آن

سؤال 1. معنای واژه «فطره» و فواید پرداخت

آن چیست؟

«فطره» در لغت چند معنا دارد که مهم ترین آنها، خلقت و اسلام است. در

اصطلاح عبارت است از: «زکاتی که هر مسلمان بری خود و هر کس که نان خور او محسوب می

شود، به مستحق می پردازد». زمان ادای آن مغرب روز آخر ماه رمضان تا ظهر روز عید

فطر است.

با توجه به اینکه پرداخت این نوع حق مالی، باعث سلامت جسم(خلقت) و روح می شود، آن

را زکات بدن یا فطره می نامند. شاید وجه تناسب آن با معنی اسلام، این باشد که زکات

فطره مقتضی اسلام است؛ از این رو کسی که پیش از غروب شب عید فطر مسلمان شود، تکلیف

از او ساقط نمی شود.

«زکات فطره» به اتفاق شیعه و سنی، واجب است و در متون دینی بری آن، فلسفه و فواید

متعددی برشمرده شده است که مهم ترین آنها عبارتند از:

1. زکات فطره مکمل و تمام کننده روزه است؛ همان گونه که درود و صلوات بر پیامبر

اسلام صلی الله علیه وآله مکمل و تمام کننده نماز است.من

لایحضره الفقیه، ج 2، باب الفطرة، ص 183.

2. باعث قبولی روزه ماه مبارک رمضان می گردد.همان، ص 183.

3. موجب حفظ انسان از مرگ در آن سال می شود.کافی، ج 4،

باب الفطره، ص 174.

4. باعث سلامتی جسم و پاکسازی روح از رزایل اخلاقی است.در روایتی در تفسیر آیه

شریفه «قد افلح من زکیها» آمده است: منظور از تزکیه زکات فطره است.

مستدرک وسائل الشیعه، ج 7، ابواب زکاة الفطره، ص 137.

5. مکمل و تمام کننده زکات مال است .وسائل

الشیعه، ج 9، ابواب زکاة الفطره، ص 318.

سؤال 2. مقدار و زمان پرداخت فطره را بیان کنید؟

همه مراجع تقلید: شخص باید بری خودش و کسانی که نان خور او محسوب

می شوند، بری هر نفر سه کیلو از خوراک مردم (مانند گندم، جو، خرما، کشمش، برنج،

ذرت و یا مانند اینها) و یا پول یکی از آنها را به مستحق بدهد.توضیح

المسائل مراجع، م 1991 ؛ وحید، توضیح المسائل، م 2008.

اگر نماز عید فطر می خواند، بنابر احتیاط واجب باید پیش از نماز بدهد یا

[کنار بگذارد] و اگر نماز عید نمی خواند، تا ظهر روز عید فطر مهلت دارد.توضیح

المسائل مراجع، م 2029؛ وحید، توضیح المسائل، م 2046 ؛ دفتر: خامنه ا ی.

سؤال 3. آیا زکات فطره بری دانشجویی که در خوابگاه سکونت

دارد، واجب است؟

همه مراجع تقلید: اگر مخارج او را پدر و مادر می دهند و نان خور

آنان محسوب می شود، بر عهده آنها است و اگر دانشجو مستقل است، بر عهده خودش می

باشد.العروة الوثقی، ج 2، زکات الفطره، فصل 2، م 2 .

سؤال 4. مبلغ زکات فطره و کفاره روزه در سال 1384 چه

مقدار است؟

زکات فطره برای هر نفر 750 تومان و کفاره افطار یک روز روزه برای

مریض 175 تومان است.

نویسنده

: سیدمجتبی حسینی

smo_hoseini@porseman.org