زيارت عاشورا ارزنده ترين زيارت امام حسين(علیه السّلام) است كه از گاهِ صدور آن (دوران امامت امام باقر ـ علیه السلام ـ) تاكنون, مورد توجه شيعيان و ارادتمندان ساحت قدس حسينى بوده و در طول تاريخ, همواره ذكر آن بر لبان ايشان مترنّم بوده است.
عنايت عالمان و دانشمندان به اين زيارت باعث شد كه ده ها ترجمه و شرح عربى و فارسى بر آن نگاشته شود, يا درباره سند آن و آداب خواندنش پژوهشهايى انجام گيرد, كه اين مقاله عهده دار معرفى آنهاست. نخست كتاب هاى چاپى عربى و فارسى و سپس كتب خطى عربى و فارسى معرفى شده اند و تا حد امكان از نسخه هاى خطى آنها در كتاب خانه هاى مختلف نشانى داده شده است.
گفتنى است ترجمه هاى اين زيارت در اين كتاب شناسى معرفى نشده اند.

الف . كتاب هاى چاپى عربى
 

1 . ذخيرة العباد ليوم المعاد
 

از مؤلفى ناشناخته,
شيخ نصراللّه شبسترى در اللؤلؤ النضيد مى نويسد: اين كتاب به چاپ رسيده است.
اللؤلؤ النضيد, ص 38; الذريعة, ج 10, ص 16.

2 . رساله (شرح تابعت) در زيارت عاشورا
 

سيد ميرمحمدباقر حسينى استرآبادى ميرداماد(م 1041ق),
اين رساله در شرح كلمه (تابعت) در زيارت عاشورا و اثبات صحيح بودن (تايعت) است.
اين نوشتار در شفاء الصدور, ج 2, ص 339, با نقدى بر آن, ذكر شده است.
الذريعة, ج 13, ص 132.

3 . رسالة فى زيارة العاشوراء و كيفيتها
 

سيد محمدباقر اصفهانى (حجةالاسلام شفتى) (1160 ـ 1240ق),
اين رساله در شفاء الصدور, ج 1, ص 73 به چاپ رسيده است.
الذريعة, ج 12, ص 79.

4 . رسالة فى كيفية زيارة العاشوراء
 

ملامحمد بن محمد اشرفى مازندرانى (م 1315ق),
اين رساله, در انتهاى كتاب شعائر الاسلام من الحلال و الحرام به چاپ رسيده است.
شفاء الصدور, ج 2, ص 430.

5 . زيارة عاشورا و آثارها العجيبة
 

سيدعلى موحد ابطحى اصفهانى, بيروت: مؤسسة الغدير, 1420 ق, 1999م, 65 ص, وزيرى.

6 . شرح زيارة عاشورا
 

ميرزا ابوالمعالى كلباسى اصفهانى (م 1315ق),
اين كتاب, شرح بعضى از جمله هاى زيارت عاشورا و احكام حرم امام حسين (ع) و حدود حاير و احكام تربت امام حسين است.
تهران: بى نا, 1309ق و 1313ق.
الذريعة, ج 13, ص 308.

7 . شرح زيارة العاشوراء
 

مرحوم ملاحبيب اللّه كاشانى (1262 ـ 1340ق),
تحقيق: نزار الحسن,
قم: دارالانصار, 1381ش, 118ص, وزيرى.

8 . اللؤلؤ النضيد فى شرح زيارة مولينا أبى عبداللّه الشهيد
 

حاج شيخ نصراللّه شبسترى تبريزى (1333ش ـ ),
قم: انتشارات امام مهدى, چاپ دوم, 1365 ش, 258 ص,جيبى.

ب . كتاب هاى چاپى فارسى
 

1 . آثار و بركات زيارت عاشورا
 

عباس عزيزى
قم: انتشارات سلسله, 1378 ش, 64 ص, رقعى.

2 . بررسى اسناد زيارت عاشورا
 

جعفر سبحانى,
اين نوشتار در مجموعه مقالات ايشان به نام سيماى فرزانگان, ج 2, ص 495ـ 506 مندرج است.

3 . پرتويى از زيارت عاشورا
 

سيدمحمود حسينى (سياهپوش),
تهران: نشر ابجد, 1357 ش,30 ص, رقعى.

4 . تحليلى از حماسه سياسى, تاريخى زيارت عاشورا
 

محمدرسول دريايى,
تهران: انتشارات جعفرى و اسلامى, 1371 ش, 556 ص, وزيرى.
مؤلف محترم كتاب, در 40 فصل, به شرح مفصّل فقرات و جملات زيارت عاشورا از ديدگاه تاريخى پرداخته و آن را با احاديث و اشعار فراوان و نقل اقوال نويسندگان اهل سنت درآميخته است. برخى از عناوين آن عبارت اند از: ارزش و آثار زيارت عاشورا, حسين فرزند رسول خدا, ثار چيست؟ على (ع) (48 ـ 73), گريه بر مصائب امام حسين(83 ـ 90), ريشه هاى قيام امام حسين(102 ـ 128), انتقام و خونخواهى (169 ـ 174), امام حسن (ع)(186 ـ 198), فاطمه زهرا(س) (199 ـ 208), ابوسفيان و معاويه و يزيد (264 ـ 275), زينب (س) و امام سجاد(ع) (ص377 ـ 390), بطلان خلافت خلفاى ثلاثه (405 ـ 407), بنى اميه و بنى عباس و مفاسد آنها(470 ـ 480), يزيد(485 ـ 500), اصحاب امام حسين(524 ـ 528), شهداى اصحاب و بنى هاشم(529 ـ 552).

5 . الدّر المنصور فى شرح زيارة العاشور
 

ميرزا احمد بن عبدالرحيم, معروف به ميرزا آقا تبريزى,
تبريز: 1380ق, 252 ص, رقعى.

6 . الدرة البيضاء فى شرح زيارة العاشورا
 

حاج سيد عزيزاللّه امامت كاشانى,
كاشان: مجمع متوسلين به آل محمد, 1378 ش, 559ص, وزيرى.
اين رساله (350 ص) به همراه رساله فضائل اهل بيت و ثواب زيارت سيدالشهدا و رساله اى درباره امامزادگان معتبر, و رجال مدفون در كاشان (200 ص) به چاپ رسيده است.

7 . درس هايى از زيارت عاشورا
 

جواد محدثى,
تهران: دارالحديث, 1378 ش, 73 ص, رقعى.
اين كتاب به زبان اردو ترجمه و منتشر شده است.

8 . زيارت در پرتو ولايت (شرح زيارت عاشورا)
 

زهره صفاتى,
قم: مجمع علوم دينى حضرت ولى عصر, 195 ص, رقعى.

9 . زيارت عاشووا
 

تنظيم: سيدرضا موسى كاظم نائينى,
قم: دارالنشر اسلام, 1378ش, 56ص, جيبى.
در ابتداى آن از سند, ثواب,ويژگى ها, آثار و داستان هايى درباره زيارت عاشورا ذكر شده است.

10 . زيارت عاشورا
 

غلامرضا ناقلى,
مشهد: بنياد مستضعفان خراسان, 1364 ش, 98 ص.

11 . زيارت عاشورا و آثار معجز آساى آن
 

على اكبر مهدى پور,
قم: انتشارات رسالت, 1375 ش, 49 ص, جيبى.
در اين رساله از زيارت امام حسين(ع) و آثار آن, ايام زيارتى, زيارت عاشورا و ثواب آن, مداومت بر آن و آثار شگفت آن و ده داستان, اسناد و منابع زيارت عاشورا, چند نكته پيرامون زيارت عاشورا و آداب زيارت عاشورا بحث شده است.

12 . زيارت عاشورا و آثار شگفت
 

سيدعلى موحد ابطحى اصفهانى,
قم: مؤلف, 1415ق, 100 ص, جيبى.
اين كتاب, به عربى, اردو, فرانسه و روسى ترجمه شده است.

13 . زيارت عاشورا و آثار معجزه آساى آن
 

ناصر رستمى لا هيجى,
قم: مجمع ذخائر اسلامى, 1370ش, 359 ص, رقعى.

14 . شرح زيارت عاشورا
 

مرحوم حاج سيداحمد ميرخانى تهرانى (1330ق ـ 1414ق),
تهران: مكتب ولى عصر و مؤسسه فرهنگى نشر سُها, 1374 ش, 970 ص, وزيرى (به خط فريبا مقصودى كرمانشاهى).
اين كتاب, در 51 مجلس به سامان رسيده و به شرح مفصل زيارت از ديدگاه كلامى, تاريخى, حديثى و ادبى پرداخته است. برخى از عناوين آن عبارت اند از: اسناد و منابع زيارت عاشورا(29 ـ 54), كيفيت زيارت عاشورا(55 ـ 66), تاريخچه سلام و معنى آن(67 ـ 88), شرح لفظ اباعبداللّه و علّت آن(89 ـ 116), حسنين (ص) اولاد پيغمبرند و ماجراى مباهله با نصاراى نجران (117 ـ 138), قتل عام سادات علوى و سختى هاى آنان (139 ـ 158), شرح لفظ أميرالمؤمنين و مقامات, وصايت, شرافت حسب و نسب على (ع)(159 ـ 215), ايمان ابوطالب و زندگى آن حضرت (215 ـ 238), على (ع) در جميع صفات شريك و مماثل پيغمبر خدا بود (239 ـ 263), فاطمه زهرا(س) (265 ـ 298), ثاراللّه (299 ـ 319), شرح ارواح (339 ـ 357), ثواب و فضيلت زيارت امام حسين (علیه السّلام) (359 ـ 380), عظمت مصيبت امام حسين (ع) (381 ـ 398), اثبات شعور براى موجودات عالم و مصيبت اهل آسمان ها (399 ـ 418), گريه موجودات عالم و اهل آسمان ها و زمين بر امام حسين(419 ـ 448), تأسيس ظلم بر اهل بيت (ع) و دفع آنان از مقامشان (461 ـ 499), آل زياد و آل مروان و بنى اميه و شرح حال خلفاى بنى اميه و شجره طيب و شجره خبيث
(519 ـ 592), نسب بنى اميه و تشكيل حكومت بنى اميه (593 ـ 615), ابن زياد و ابن سعد و شمر(617 ـ 6509), عزادارى بر حضرت سيدالشهدا(659 ـ 669), كرامت مقام حضرت و خصوصيات او (671 ـ 694), تربت امام حسين (695 ـ 716), وليّ خون سيدالشهدا(717 ـ 732), تولاّ و تبرّا(771 ـ 785) معناى مقام محمود (807 ـ 814), تبرك و روزه گرفتن بنى اميه در روز عاشورا(839 ـ 845), شرح حال ابوسفيان, معاويه, يزيد, آل زياد و آل مروان (855 ـ 883), ثواب لعن بر قاتلان
حسين (علیه السّلام) (885 ـ 892), شرح حال على اكبر (893 ـ 904), ترجمه زيارت عاشورا(904 ـ 920), فهارس اعلام, كتب, مكان ها و مذاهب (930 ـ 970). در لابه لاى صفحات كتاب, نمونه هايى خوش از خطوط نسخ, ثلث و نستعليق اساتيد بزرگ خط (آيت اللّه سيدمرتضى نجومى, استاد سيدحسين ميرخانى, استاد غلامحسين اميرخانى) درباره امام حسين (ع) نيز نمايانده شده است.

15 . شرح زيارت عاشورا
 

مولا عبدالرسول نورى فيروزكوهى (م بعد 1320ق),
اين كتاب, همراه با چند رساله ديگر از مؤلف به سال 1321ق, در تهران به چاپ رسيده است.
الذريعة, ج 13, ص 308; گنجينه دانشمندان, ج 6, ص 125.

16 . شرح و ترجمه زيارت عاشورا
 

حسن شمس گيلانى,
تهران: 1369ش, 147 ص, رقعى.

17 . شرح يك حماسه (نگاهى كوتاه به زيارت عاشورا)
 

سيدمهدى حسينى زاده,
تهران: مركز آفرينش هاى ادبى هنرى بنياد قرآن, 1381 ش, 140 ص, خشتى.

18 . شفاء الصدور فى شرح زيارة العاشور
 

حاج ميرزا ابوالفضل تهران كلانتر (1273 ـ 1316 ق), تحقيق و تكمله: سيدعلى موحد ابطحى اصفهانى,
قم: چاپ سيدالشهدا, 1368ش, 2 ج, 440 « 415ص, وزيرى.
مؤلف, اين شرح را ـ كه گسترده ترين و پرفايده ترين شرح زيارت عاشوراست ـ در عصر روز عاشوراى 1309ق, در سامرا به پايان رسانيده و مورد تأييد و تمجيد مرحوم آيت اللّه العظمى ميرزاى شيرازى نيز قرار گرفته است. اين كتاب, بارها در بمبئى, تهران و قم به چاپ رسيده و مورد اعتنا و اعتماد محدثان و مورّخانى مانند:
حاج ميرزا محمد ارباب قمى در اربعين الحسينيةو حاج شيخ عباس قمى در منتهى الآمال هم قرار گرفته است.
برخى از عناوين جلد اول آن عبارت اند از:
شرح سند و متن زيارت عاشورا(30 ـ 42), شرح حال راويان زيارت و اعتبار آن (64 ـ 73), كيفيت خواندن آن (79 ـ 100), فوائد دوازده گانه گوناگون درباره قرائت, اختلاف نُسخ, لفظ عاشورا, حديث قدسى بودن آن, آثار و بركات زيارت عاشورا(101 ـ 125), سلام (128 ـ 138), اباعبداللّه(139 ـ 147), امام حسين, فرزند پيامبر است(147 ـ 167), اختصاص لقب أميرالمؤمنين به على (ع) (168 ـ 195), سيدالوصيين (197 ـ 209), فاطمة الزهراء(209 ـ 225), عدد شهداى كربلا و نام آنها (241 ـ 253), بزرگى مصيبت امام حسين (258 ـ 267), تأسيس پايه هاى ظلم بر اهل بيت (269 ـ 288), نقد عدالت صحابه (288 ـ 293), تولا و تبرّا (305), دشمنان اهل بيت, كافر هستند(309), زياد بن ابيه (311 ـ 318), آل مروان(319ـ 328), بنى اميه (329ـ 368), ابن زياد (368 ـ 370), عمر بن سعد(370 ـ 404), ساير امتيازات( 405 ـ 409), حدّ حاير حسينى(411 ـ 417).
برخى از عناوين جلد دوم نيز عبارت اند از:
خونخواهى حضرت سيدالشهدا(3 ـ 6), تفسير و فايده صلوات(8 ـ 16), نهى از صلوات مقطوع(16 ـ 18), عامه پيروى از بنى اميه مى كنند (17 ـ 239), آل محمد, چه كسانى هستند(24 ـ 26), عوالم سه گانه (26 ـ 28), ناصبى كيست؟ (33 ـ 36), امامت و ولايت و اركان آن(39 ـ 45), معرفت و مراتب ائمه(48 ـ 52), مقام محمود(55 ـ 60), امام مهدى(71 ـ 79), مصيبت امام حسين (95 ـ 127), ولايت اهل بيت (132 ـ 142) بنى اميه به روز عاشورا تبرك مى جويند(143 ـ 170), هند مادر معاويه و آكلة الاكباد (172 ـ 178), ابوسفيان (187 ـ 193), معاويه (193 ـ 219), يزيد (220 ـ 242), منع غزالى از لعن بر يزيد و نقد بر او (237 ـ 248), احوال غزالى (250 ـ 254), عامه, عدالت را شرط خلافت نمى دانند و تحقيق در آن (257ـ258), دوازده خليفه پس از پيامبر (259 ـ 261), اعتقاد عامه در دوازده خليفه پس از پيغمبر(262 ـ 268), بنى اميه, عاشورا را روز خوشحالى قرار دادند(269 ـ 280), عزادارى شيعيان و احكام و شعائر آن (280 ـ 304), مذمت دروغ و غنا در مراثى (304 ـ 307), شرح دعاى لعن و سلام (309 ـ 312), اولين ظالم بر اهل بيت (316 ـ 324), رساله خوارزمى در مظالم بنى اميه و بن
يى عباس بر اهل بيت (325 ـ 337), على اكبر (345 ـ 355), فرزندان ديگر امام حسين (355 ـ 359), اصحاب امام حسين و عظمت آنان(360 ـ 363), اولين و دومين و سومين و چهارمين ظالم (366 ـ 378), چند آيه و تأويل آنها به اهل بيت و دشمنان آنان (381ـ384), فرق بين حمد و شكر (386 ـ 387), رضايت اولياى خدا به قضاى الهى (387ـ391), شرح دعاى صفوان (395 ـ 416).
مؤلف بزرگوار, اين كتاب را سرشار از فوايد گوناگون كلامى, تفسيرى, حديثى, تاريخى, لغوى, ادبى, فقهى و رجالى ساخته و با نهايت دقّت و ژرف نگرى مطالب را پيگيرى كرده و مدّعاى خويش را به اثبات مى رساند.
او در اين كتاب, به بحث با اساتيد فن برخاسته و بسيارى از خطاهاى ايشان را روشن مى سازد. در اين كتاب, يكايك كلمات زيارت عاشورا مورد بررسى قرار گرفته و با استفاده از صدها كتاب شيعه و سنى, مطالب زيارت شرح شده است.
بدون شك, اين كتاب بهترين و كامل ترين شرح زيارت عاشوراست و گواه روشنى بر اوج علمى مؤلف و تبحرّش در تمام علوم عقلى و نقلى اسلامى است.
محقق محترم نيز در حدّ توان خويش, به پاورقى و تكميل مطالب آن پرداخته و در خاتمه آن, كتابشناسى زيارت عاشورا(418 ـ 434) را گردآورده است.

19 . شور عاشوائيان
 

(ترجمه منظوم زيارت عاشورا)
سروده: عبدالحسين اشعرى قمى,
قم: مركز فرهنگى انصار المهدى, 1378ش, 30ص جيبى.

20 . كنز مخفى
 

شيخ عبدالنبى نجفى عراقى (اراكى) (1308 ـ 1387 ق),
چاپ تهران: 1371ق, به اهتمام يوسف بوعلى احسايى, 120 ص, وزيرى.
اين كتاب, درباره آداب و كيفيت زيارت عاشوراست.
21 . المصباح والنور در شرح زيارت عاشورا
ميرزا محمد توتونچى تبريزى(م1398ق), چاپ تبريز, 1392ق, 87 ص, رقعى.
22 . نور على نور فى آداب زيارة العاشور
ميرزا حبيب اللّه بن شيرمحمد همدانى,
بمبئى: 1320 ق, 242 ص, رقعى.
الذريعة, ج 24, ص 371; فهرست كتاب هاى چاپى فارسى, ج 5, ص 5335.

ج . كتاب هاى خطى عربى
 

1 . تحقيق فى زيارة العاشوراء
 

حسن بن ابراهيم حسينى ساوجى (ق 13),
نسخه خطى آن (كتابت: 1286 ق) در كتاب خانه مسجد اعظم قم موجود است.
مجله پيام حوزه, ش 31, ص 108.

2 . تذكرة الزائرين
 

سيد ابو محمد حسن بن محمد طباطبايى ساروى (م ح 1351 ق),
اين كتاب, شرح مختصر زيارت عاشورا بوده و نسخه خطى آن به شماره 7 / 4373 در كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى موجود است. مؤلف, پس از اين, شرح مفصّل زيارت را به نام صداق الحور نگاشته است.
فهرست كتاب خانه مجلس, ج 12, ص 83.

3 . جنّة السرور فى تحقيق كيفية زيارة العاشور
 

شيخ على شريعتمدار استرآبادى تهرانى (م 1315 ق),
نسخه اصل آن در مجموعه شماره 3090 كتاب خانه آيت اللّه مرعشى موجود است (از ص 115 تا 156).
الذريعة, ج 5, ص 158; فهرست كتاب خانه مرعشى, ج 8, ص 314 ـ 315.
مؤلف, اين كتاب را خودش به نام نتايج المأثور ترجمه كرده است.

4 . رسالة فى رواية زيارة عاشورا
 

سيد نصراللّه بن حسن حسينى,
نسخه خطى آن (مورَّخ:1237ق) به شماره 3 / 2527 در كتاب خانه مسجد سپهسالار (شهيد مطهرى) موجود است.

5 . الدرة الحمراء فى شرح كيفية زيارة العاشوراء
 

شيخ محمد شهداوى بن ابى الحسن نايينى مصاحبى(1م1278ق),
تاريخ تأليف: 1269 ق,
نسخه خطى آن در مجموعه شماره 697 (در 44 صفحه جيبى) كتاب خانه سيد احمد صفايى خوانسارى (اهدايى مقام معظم رهبرى به كتاب خانه آستان قدس رضوى) موجود است.
فهرست كتاب خانه, ص 286. مكارم الآثار, ج6, ص2231 .

6 . رسالة فى زيارة عاشوراء
 

سيد محمد على بن ميرزا محمدحسين شهرستانى حايرى,
الذريعة, ج 12, ص 80.

7 . رسالة فى زيارة عاشوراء
 

ميرزا محمدحسن بن محمدباقر هزار جريبى(1239 ـ 1300ق).

8 . رساله فى آداب زيارة العاشور
 

شيخ محمدباقر اصطهباناتى (م 1326 ق).
نسخه خطى آن به شماره 9 / 4373 در كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى موجود است.

9 . رسالة فى زيارة عاشوراء
 

ملامحمدجعفر شريعتمدار استرآبادى تهرانى (1197 ـ 1263ق),
نسخه اى از آن نزد شيخ مهدى شرف الدين در شوشتر بوده و شايد, نسخه شماره 2527 كتاب خانه مسجد سپهسالار (شهيد مطهرى), همين كتاب باشد.
الذريعة, ج 12, ص 79.

10 . رسالة فى زيارة عاشوراء
 

شيخ نصراللّه شبسترى مى نويسد: برخى از علماى ساكن مشهد مقدس, تأليفى در شرح زيارت عاشورا نگاشته است.
اللؤلؤ النضيد, ص 38

11 . زيارة الحسين (ع) يوم عاشوراء
 

نسخه خطى شماره 9028 كتاب خانه برلين.
نسخه خطى آن به شماره 4568 در كتاب خانه آيت اللّه مرعشى موجود است.
فهرست كتاب خانه مرعشى, ج 12, ص 143.

12 . شرح زيارت عاشورا
 

شيخ مفيد بن محمد نبى شيرازى بحرانى (1251ق ـ 1325ق),
اين كتاب, شرح مزجى بسيار مفصلى است كه به موضوعات ادبى, تاريخى و اعتقادى بحث مى پردازد و در آغاز هم مقدمه اى درباره فضيلت زيارت امام حسين و معناى عاشورا آورده و در اوايل ماه رمضان 1303 ق, به تأليف آن پرداخته و روز سوم ذى قعده همان سال, از آن فراغت جُسته است.
نسخه اى از آن به شماره 375 در كتاب خانه آيت اللّه مرعشى موجود است.
فهرست كتاب خانه مرعشى, ج 1, ص 393.

13 . شرح زيارة عاشوراء
 

حاج ميرزا حسن حايرى شيرازى
المسلسلات فى الاجازات, ج 2, ص 263.

14 . شرح زيارة عاشوراء
 

ميرزا فتاح بن محمد على خيابانى تبريزى (م 1372ق).
معجم اعلام الشيعة, ج 1, ص 343

15 . شرح زيارت عاشوراء
 

علامه سيد اسداللّه فرزند حجةالاسلام سيدمحمد باقر شفتى اصفهانى (م 1290ق).
الذريعة, ج 13, ص 307.

16 . شرح زيارة عاشوراء
 

سيد محمد على مازندرانى اصفهانى,
تراجم الرجال, ج3, ص326 .

17 . شرح زيارة عاشوراء
 

سيدحسين فرزند سيدابوالقاسم جعفر خوانسارى (م 1191ق).
الذريعة, ج 13, ص 307.

18 . شرح زيارة عاشوراء
 

حاج ميرزا حسن حايرى شيرازى
المسلسلات فى الاجازات, ج2, ص 263 .

19 . شرح زيارة عاشورا
 

مؤلف: نامعلوم,
نسخه خطى آن به شماره 1 / 10184 در كتاب خانه غرب (همدان) (مدرسه آخوند ملاعلى همدانى) موجود است.
فهرست كتاب خانه غرب, ص 441.

20 . شرح زيارت عاشورا
 

مؤلف: ناشناخته,
نسخه خطى آن به شماره 13 / 10836 در كتاب خانه غرب (همدان) موجود است.
فهرست كتاب خانه غرب, ص 452.

21 . صداق الحور فى شرح زيارة العاشور
 

سيد ابو محمد حسن بن محمد طباطبايى ساروى مازندرانى (م ح 1351ق),
اين كتاب, شرحى مفصّل بر زيارت عاشورا بوده و تا جمله (عليكم منّى جميعاً
سلام اللّه) را دربر دارد. نسخه خطى آن در مجموعه شماره 43738(رساله هفتم مجموعه) در كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى موجود است.
فهرست كتاب خانه مجلس, ج 12, ص 83 ـ 84 .

22 . الصرخة المهدوية
 

سيدمهدى غريفى بحرانى (م 1334 ق),
اين كتاب, شرح زيارت عاشورا و كيفيت خواندن آن, با خاتمه اى در بحث امامت است و خود مؤلف, آن را تلخيص نموده است.
الذريعة, ج 15, ص 39.

23 . الضيائية
 

احتمالاً از: ميرزا هداية اللّه بن ميرزا رضا گلپايگانى (م ح 1330ق),
در اين كتاب ـ كه مؤلف به نام فرزندش شيخ ضياءالدين نگاشته ـ به تفصيل از سند زيارت عاشورا و چگونگى خواندن و ثواب آن و فضايل حضرت سيدالشهدا و تاريخ حرم حسينى بحث شده است.
الذريعة, ج 15, ص 132.

24 . كيفيت زيارت عاشورا
 

مؤلف: ناشناخته,
نسخه خطى آن (مورّخ 27 ربيع الثانى 1271ق) در 90 برگ جيبى, به شماره 63 ـ د, در كتاب خانه دانشكده حقوق دانشگاه تهران موجود است.
فهرست كتاب خانه حقوق, ص 365.

25 . كيفية زيارة العاشوراء
 

نسخه خطى آن در مجموعه شماره 881152 (رساله اول) كتاب خانه دانشگاه لس آنجلس موجود است.
نشريه نسخه هاى خطى, ج 11, ص 713.

26 . زيارة الحسين (علیه السّلام) يوم عاشوراء
 

نسخه كتاب خانه برلين.

27 . ترجمه زيارت عاشورا
 

علامه ملا محمد باقر مجلسى اصفهانى(1037 ـ 1110ق),
نسخه آن در كتاب خانه آيت اللّه گلپايگانى قم به شماره 5908 ( رساله هفتم مجموعه) موجود است.

د. كتاب هاى خطى فارسى
 

شيخ على اكبر بن محمد امين لارى (ق 13),
اين رساله, مفصّل بوده و در سال 1284 ق, تأليف شده و نسخه خطى آن به شماره 4086 در كتاب خانه آيت اللّه مرعشى موجود است.
فهرست كتاب خانه مرعشى, ج 11, ص 100.

2 . شرح زيارت عاشورا
 

ميراز محمدعلى مدرس چهاردهى نجفى (م 1334ق),
اين كتاب, مختصر بوده و نسخه خطى آن به شماره 12370 در كتاب خانه آستان قدس رضوى موجود است.
الذريعة, ج 13, ص 308(نيز, نسخه خطى شارح به شماره 9375 در همان كتاب خانه است).
فهرست الفبايى كتاب خانه آستان قدس, ص 341.

3 . شرح زيارت عاشورا
 

شيخ عباس حايرى تهرانى (1298 ـ 1360ق),
نسخه آن نزد فرزندش حاج شيخ مهدى حايرى تهرانى بوده است.
نقباءالبشر, ج 4, ص 990; گنجينه دانشمندان, ج 4, ص 426.

4 . شرح زيارت عاشورا
 

سيدحسين بن جعفر موسوى يزدى,
اين كتاب, به صورت پرسش و پاسخ از برخى جمله هاى زيارت عاشوراست و نسخه خطى آن در كتاب خانه وزيرى يزد به ش 1419 (مورّخ 1296 ق) در 94 برگ) موجود است.
فهرست كتاب خانه وزيرى, ج 3, ص 955.

5 . نتايج المأثور فى ترجمة (جنّة السرور فى شرح زيارة العاشور)
 

شيخ على بن ملامحمد جعفر شريعتمدارى استرآبادى تهرانى (م 1315ق),
مؤلف بزرگوار, كتاب جنّة السرور خود را, ترجمه تحت اللفظى نموده و نسخه اصل (ناقص) آن به شماره 3090 در كتاب خانه آيت اللّه مرعشى نجفى موجود است.
نيز مؤلف, آن را به نام نتيجة النتايج تلخيص نموده است.

6 . رسالة فى كيفية زيارة العاشور و بيان طرق الاحتياط و جمع المحتملات فيها
 

علامه شيخ محمد حسين قمشه اى نجفى كبير (م 1336ق),
نسخه خطى آن در كتاب خانه شهيد قاضى طباطبايى در تبريز موجود است.
الذريعة, ج 12, ص 79; نشريه نسخه هاى خطى, ج 7, ص 518.

7 . رسالة فى كيفية زيارة العاشور
 

مولا محمدمحسن بن محمد سميع كاشانى (م2122ق) (از نوادگان فيض كاشانى),
نسخه خطى آن به شماره 2217 در كتاب خانه گلپايگانى قم موجود است.
فهرست كتاب خانه گلپايگانى, ج 3, ص 197.

8 . شرح زيارة عاشوراء
 

سيدبهاءالدين على بن عبدالكريم (عبدالحميد) الحسينى النيلى النجفى (ق 8),
مؤلف بزرگوار, مصباح المتهجد شيخ طوسى را شرح كرده و از آن جا كه زيارت عاشورا در آن مذكور است, مؤلف نيز به شرح زيارت عاشورا پرداخته است. علامه مجلسى درباره آن مى نويسد:
(اين شرح را ديدم, بيشتر به بيان تراكيب الفاظ و ادبيات آن پرداخته و فايده بسيار بر آن متصوّر نيست).
الذريعة, ج 2, ص 500; فهرست كتاب خانه مرعشى, ج 8, ص 313; الذريعة, ج 24, ص 47 و 50 .
كتاب هاى اردو

9 . زاد المؤمنين
 

سيدمحمدتقى نقوى هندى,
اين كتاب, درباره اعمال عاشورا و زيارات عاشورا و آثار و خواص آن است.
لكهنو: چاپخانه نول كشور.
الذريعة, ج 12, ص 11.

10 . زيارت عاشورا
 

نواب سيدحامد حسين خان.
اماميه مصنفين, ج 1, ص 452.

11 . زيارت عاشوراكى تعليمات
 

جواد محدثى,
مترجم: جعفرعلى نجم,
قم: انتشارات عصمت, 1421ق, 80 ص, رقعى.

12 . زيارت جامعه عاشورا
 

ترجمه و تحقيق: سيدمرتضى حسين لكهنوى (1341 ـ 1407ق),
پاكستان: شيخ اخترعلى بانگا.

13 . شرح و ترجمه زيارت عاشورا
 

سيد انصار حسين صدر الافاضل (م 1387 ق).
تذكره علماى اماميه پاكستان, ص 60.

14 . شرح و ترجمه زيارت عاشورا و علقمه
 

سيد مقبول احمد,
چاپ دهلى .

15 . محرّم و عاشورا (ادعيه, آداب و اعمال عاشورا)
 

شيخ محمدحسن بن ابوالقاسم نجفى كاشانى,
بمبئى: 1359ق.
منبع:www.hadith.net
/ن