لطفاً پيرامون بحث علم و دين چند كتاب معرفي بفرمائيد؟

رابطه علم دين
شايد منشأ نزاعها و بحثهاي «علم و دين» و يا «عقل و دين» مخالفت بعضي دانشمندان با تفسيرهاي خاص مسيحيت و «كليسا» از جهان باشد كه نمونة جنجال برانگيز آن مسأله گاليله و محاكمه او بود. اما به هر حال اين مسأله ذهن بسياري را به خود مشغول كرده است و در باب رابطه علم و دين نظريات مختلفي ارائه داده اند كه ما سه ديدگاه را بيان مي كنيم:
1ـ كساني كه معتقدند علم و دين كاملاً با يكديگر در تعارض اند، يعني اين دو ماهيتاً معارض يكديگرند.
2ـ برخي قائلند كه ميان علم و دين تعارضي وجود ندارد. بلكه اينها به دو قلمرو كاملاً متمايز متعلق اند؛ زيرا تفاوت ميان اين دو چنان زياد است كه تصادم ميان آنها محال مي باشد.
3ـ بعضي ديگر معتقد به راهي بينابين هستند و معتقدند علم و دين مکمّل يکديگرند، زيرا علم و دين مواضع تماس دارند، اما مواضع درگيري ندارند.[1]البته تذكر اين نكته لازم است كه برخي بين علوم طبيعي و علوم اجتماعي تفاوت قائلند؛ لذا افزون بر رابطه علوم طبيعي، از رابطه علوم اجتماعي و انساني با دين هم بحث كرده اند.[2]اكنون به برخي از كتابها كه در باب علم و دين بحث كرده اند اشاره مي كنيم:
1ـ ايان باربور، علم و دين ، مترجم بهاء الدين خرمشاهي، تهران، مركز نشر دانشگاهي، چاپ اول،‌1362.
2ـ مجموعه مقالات، يازدهمين همايش حوزه و دانشگاه «دين و علوم تجربي»، انتشارات دفتر همكاري حوزه و دانشگاه، 1377.
3ـ هات، جان اف، علو دين از تعارض تا گفتگو، ترجمه بتول نجفي، قم، انتشارات كتاب طه، چاپ اول 1382.
4ـ پيروزمند، عليرضا، رابطه منطقي دين و علوم كاربردي، تهران، انتشارات امير كبير، چاپ اول 1376.
5ـ علي زماني، امير عباس، دين و علوم تجربي تعارضها و راه حلها، انتشارات دبيرخانه مجمع گروههاي معارف اسلامي، 1377.
6ـ علي زماني، امير عباس، تاملاتي در باب رابطه علم و دين در مغرب زمين، قم، انتشارات احياگران، چاپ اول،1380.
7ـ رضائي اصفهاني، محمد علي، رابطه علم و دين در غرب، انتشارات موسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، چاپ اول، 1379.
8ـ اكبريان، رضا، سازگاري يا ناسازگاري علم و دين، تهران، انتشارات موسسه توسعه دانش و پژوهش ايران، چاپ اول 1381.
9ـ هونكه، ذيفريد، العقيده و المعرفه، ترجمه عمر لطفي العالم، بيروت، انتشارات دار قتيبة،چاپ اول، 1987 ميلادي.
10ـ راون، چارلز، سازش دانش و مسيحيت، ترجمه مسعود رجب نيا، تهران انتشارات نور جهان، چاپ اول، 1335.
11ـ گلشني، مهدي، از علم سكولار تا علم ديني، تهران انتشارات پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، چاپ اول، 1377.
12ـ گلشني، مهدي، فيزيكدانان غربي و مسئله خداباوري، تهران، انتشارات كانون انديشه جوان، چاپ اول، 1377.
13ـ نصر، حسين، نياز به علم مقدس، ترجمه حسين ميانداري، تهران، موسسه فرهنگي طه.
14ـ كتابهاي فلسفه دين.
15ـ ساجدي ، ابوالفضل، روش هاي حل تعارض علم و دين، مجله معرفت، ش51.
16ـ ژيلسون، اتين، عقل و وحي در قرون وسطي؛ ترجمه شهرام پازوكي، تهران انتشارات گروس، ج2، 1378.
17ـ علم و دين و معنويت در آستانه قرن بيست و يكم، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، چ اول، 1379.
18ـ نصر، حسين، علم و تمدن در اسلام؛ ترجمه احمد آرام، شركت سهامي انتشارات خوارزمي، چاپ دوم، 1359.

پي نوشت ها:
[1] . پترسون، مايكل و ديگران، عقل و اعتقاد ديني ، ترجمه: احمد نراقي و ابراهيم سلطاني، تهران، انتشارات طرح نو، چاپ دوم 1377، صفحه 361.
[2] . همان، صفحه 278.