لطفا نظر خود را درمورد ابهام زیر بیان کنید. همانطور که همگان می دانند، در قرآن به دفعات و به جدیت تأکید شده که سخنان و فرامین خداوند به هیچ وجه قابل تغییر نیست و ضمنا همه زمان ها و مکان ها را در بر می گیرد (کهف ۲۷/ انعام ۳۴/ یونس ۶۴/ … ). اما بارها سخنان خدا -که جزو لاینفک اصول اسلام است- تغییر می کند چند مورد از این تناقضات به شرح زیر است: الف : در مکه، در ابتدای اسلام، محمد(ص) به قصد فشار نیاوردن به تازه مسلمانان از آنان خواست که فقط دو بار در شبانه روز، صبح و شب، نماز بخوانند‌ (طه ۱۳۰). اما بعد از مدتی به سه بار در شبانه روز افزایش یافت (هود ۱۱۴). و می بینیم که در انتها، بهنگام قدرت گیری اسلام و به زمانی که شعار یا مسلمان شوید و یا خود را برای مرگ -و با یک درجه تخفیف قطع شدن دست ‌آماده کنید به سرلوحه فرامین اسلامی تبدیل گردید (‌انفال ۱۲/ محمد ۴/ مائده ۳۳)، بجا آوردن نمازهای پنجگانه به امری ضروری و به مثابه ستون دین، به خیل واجبات اسلام پیوست. ب : ایام نخستین اسلام با نیایش به درگاه خدائی آغاز گردید که همچون خدای یهودیان در مسجدالاقصی در شهر بیت المقدس ساکن بود. اما همین خدا به محض اینکه رسولش پس از گذشت شانزده ماه از هجرت به مدینه با یهودیان آن دیار درگیر شد، از شمال غربی مدینه به خانه کعبه نقل مکان کرد! خداوند که از ابتدا می دانست بین مسلمین و یهودیان مشکل پیش خواهد امد چرا از اول کعبه را انتخاب نکرد ؟علت اینکه در ابتدا بیت المقدس بعنوان قبله مسلمانان برگزیده شد، نوپایی اسلام ، و سابقه مقدس بودن آن شهر وثابت کردن این مطلب حیاتی بود که خدای معرفی شده توسط محمد، همان خدای عیسی و موسی است. وبدین خاطر یک خدای واحد عملا نمی تواند دو دستور متضاد صادر کند. علاوه بر این، طبق روایت خود قران، سابقه بت خانه بودن خانه کعبه و نا هماهنگی آن با فلسفه بت شکنی محمد و بطبع مناسب نبودن آن بعنوان خانه خدا، خود دیگر علتی بود که محمد را وادار به روی آوردن به بیت المقدس کرد. و مهمتر از همه، محمد بیت المقدس را به عنوان بدلی در مقابل مکه قرار داد که این خود از حس رقابت با متولیان خانه کعبه یعنی اقوامش ناشی می‌شود. خداوند در توجیه اینکه چرا زیر حرفش زده چنین می گوید:‌ «مردمی که کم خردند خواهند یرسید: چه چیز آنها را از قبله ای که روبروی آن می ایستادند بر گردانید؟ بگو مشرق و مغرب از آن خداست و بدان سبب آن را دگرگون کردیم که آنان که از اوامر خداوند و ییامبر ییروی می کنند را از آنان که مخالفت می ورزند بازشناسیم». (‌بقره ۱۴۲ و ۱۴۳) ج: موسم روزه داری نیز از سوی خداوند دچار چند تغییر می شود. بدین قرار که ابتدا محمد در سال اول هجرت، روز دهم محرم (یکی از روزهای مقدس ییش از اسلام) را بعنوان روزه داری برمی گزیند و اما پس از چندی به تبعیت از یهودیان -و البته خدای یهودیان!- کل ماه کییور آنان را برای روزه تعیین می کند، ولی بعد از کدورت با یهودیان مدینه، به موازات تغییر روز تعطیل عبادی از شنبه به جمعه، و تغییر قبله از مسجدالاقصی به کعبه، ماه روزه داری نیز از یوم کییور به رمضان تغییر می یابد. د: در ابتدا روز تعطیل هفته، روز شنبه بود. قرآن نیز همچون تورات، از طریق آیاتی چند بر این نکته تأکید می ورزد که شنبه روزیست مقدس که خداوند -پس از یک هفته تلاش بی وقفه برای آفرینش- در آن روز به استراحت می یردازد. حتی در آیاتی صریحا اشاره می کند که خداوند یهودیانی را که در روز شنبه به جای عبادت و شکرگزاری به درگاه خداوند، به صید ماهی یرداخته بودند، به بوزینه تبدیل کرد (بقره ۶۵/ مائده ۶۰/ اعراف ۱۶۶)! اما در یک سوره کامل روز جمعه را به عنوان روز تعطیل و عبادت معرفی می کند: «ای کسانی که ایمان اورده اید، چون ندای نماز روز جمعه در دهند، به نماز بشتابید و داد و ستد رها کنید».(جمعه ۹)

اولا :این شبهات تازگی ندارد و از شبها ت قدیمی و سابقه دار است و در کتاب های مربوطه توسط علمای اسلام جواب های متین و استواری به آنها داده شده و موارد مورد اشاره تناقض در قران را بیان نمی کند و در ان ابهامی وجود ندارد. بین آیات سوره طه وسوره هود منافاتی نیست،زیراعبارت قبل« طلوع الشمس» اشاره به نماز صبح،و«قبل غروبها» اشاره به نماز عصر یا ظهر وعصر دارد. و«من آناء اللیل»اشاره به نماز مغرب وعشاء وهمچنین نماز شب است.اما در سوره هود «طرفی النهاروزلفاًمن اللیل»دوطرف روز نماز صبح ومغرب را در بر می گیردوزلفاً من اللیل نماز عشاء را ،اما از نماز ظهر وعصر سخنی به میان نیامده،لکن عده ای گفته اند که طرفی النهار ،نماز صبح وظهر وعصر ومغرب را دربر می گیرد.نیازی به این توجیهات نیست ،ولازم نیست در همه جا همه نمازها ذکر شود ،اینجا سه نماز صبح ومغرب وعشاء آمده در موارد دیگر همه نمازها،همچنانکه در بعضی از موارد،فقط روی نماز وسطی ،نماز ظهر تکیه شده است.بقره 238
در نتیجه بر عکس آنچه بیان شد آیه سوره طه همه نمازها را در بر می گیرد.ر.ک.به تفسیر نمونه،ج9ص265وج13ص337
نکته دیگرآن است که موارد یاد شده جوابش مشخص است ،بعضی موارد وجود دارد که پاسخ آن تأمل زیادی می خواهد،ولی باید دانست که همه موارد موهم ناسازگاری ،در تفسیرها پاسخ داده شده است.
به عنوان مثال توجه شما را به توضیحی پیرامون اسرار تغییر قبله جلب می نماییم تا شبهه شما در این مورد برطرف گردد . تغییر قبله از بیت المقدس به خانه کعبه براى همه سؤال انگیز بود، آنها که گمان مى کردند هر حکمى باید ثابت باشد مى گفتند اگر مى بایست ما به سوى کعبه نماز بخوانیم چرا از همان روز اول نگفتند؟ و اگر بیت المقدس مقدم بود که قبله انبیاء پیشین محسوب مى شد چرا تغییر یافت؟. دشمنان نیز میدان وسیعى براى سمپاشى یافتند، شاید مى گفتند: او در آغاز متوجه قبله پیامبران گذشته شد، اما پس از پیروزیهایش نژاد پرستى بر او غلبه نمود و آن را به قبله قوم خود تبدیل کرد! یا مى گفتند: او براى جلب توجه یهود و مسیحیان، نخست بیت المقدس را پذیرفت، هنگامى که مؤثر نیفتاد آن را تبدیل به کعبه کرد. بدیهى است این وسوسه ها آن هم در جامعه اى که هنوز نور علم و ایمان زوایایش را روشن نساخته بود، و رسوبات دوران شرک و بت پرستى هنوز در آن وجود داشت، چه نگرانى و اضطرابى ایجاد مى کند. لذا قرآن صریحا در آیه فوق مى گوید: این یک آزمایش بزرگ براى مشخص شدن موضع مؤمنان و مشرکان بود. بعید نیست یکى از علل مهم تغییر قبله مساله زیر باشد: از آنجا که خانه کعبه در آن زمان کانون بتهاى مشرکان بود، دستور داده شد مسلمانان موقتا به سوى بیت المقدس نماز بخوانند و به این ترتیب صفوف خود را از مشرکان جدا کنند. اما هنگامى که به مدینه هجرت کردند و تشکیل حکومت و ملتى دادند و صفوف آنها از دیگران کاملا مشخص شد، دیگر ادامه این وضع ضرورت نداشت در این هنگام به سوى کعبه قدیمى ترین مرکز توحید و پرسابقه ترین کانون انبیاء باز گشتند. بدیهى است هم نماز خواندن به سوى بیت المقدس براى آنها که خانه کعبه را سرمایه معنى نژاد خود مى دانستند مشکل بود، و هم بازگشت به سوى کعبه بعد از بیت المقدس بعد از عادت کردن به قبله نخست. مسلمانان به این وسیله در بوته آزمایش قرار گرفتند، تا آنچه از آثار شرک در وجودشان است در این کوره داغ بسوزد، و پیوندهاى خود را از گذشته شرک آلودشان ببرند و روح تسلیم مطلق در برابر فرمان حق در وجودشان پیدا گردد. اصولا همانگونه که گفتیم خدا مکان و محلى ندارد، قبله رمزى است براى وحدت صفوف و احیاى خاطره هاى توحیدى، و تغییر آن هیچ چیز را دگرگون نخواهد کرد، مهم تسلیم بودن در برابر فرمان او و شکستن بتهاى تعصب و لجاجت و خود خواهى است. تفسیر نمونه، ج 1، ص: 487 برای مطالعه بیشتر می توان به کتاب البیان آیه الله خویی مبحث نسخ و کتاب التمهید و کتاب علوم قرآنی آیه الله معرفت و کتاب المیزان علامه طباطبایی مراجعه شود (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 8/100108607)