مالک اشتر یکی از یاران بزرگ علی (ع)، ابوبکر و عمر را می ستاید، اما با وجود این شیعیان در مجالس و حسینیه های خود به آنها طعنه می زنند، چرا؟

در تحلیل سندی و محتوایی این عبارت باید گفت:

1. این مطلب تنها در کتاب الفتوح ابن اعثم کوفی متوفای 314 ق، آمده است و ابن اعثم گرچه طبق اعتقاد بسیاری، بر مذهب شیعه بوده است، اما این بدان معنا نیست که هر آنچه در این کتاب آمده از صحت و اعتبار برخوردار باشد.

2. این نکته جای انکار نیست که تغییرات در سنت رسول خدا (ص) در زمان عثمان به مراتب بیشتر از زمان شیخین بوده است و بر فرض قبول این روایت آنچه در بیان مالک آمده است تنها مقایسه ای است بین این دو دوره زمانی، نه این که تائیدی باشد بر همه کارهایی که قبل از عثمان انجام شده است.

3. مطالبی در این خطبه آمده است که قابل پذیرش از سوی هیچ یک از اهل سنت و شیعیان نیست همانند این که پیامبر ابوبکر را خلیفه خود ساخت و… آیا می توان پذیرفت که مالک از این امر آگاهی نداشته است؟!

4. چگونه می توان پذیرفت که مالک از تغایر سنت پیامبر با سنت شیخین آگاهی و اطلاعی نداشته یا عقیده به یکی بودن آن دو داشته است، در حالی که از سال های پیش حضرت علی (ع) شرط عبدالرحمن را در این که به سنت پیامبر و شیخین عمل کند، نپذیرفته بود و تنها فرمود: من به سنت پیامبر عمل می کنم؟!

5. آنچه گفته شد می تواند قرائنی باشد بر این نکته که این خطبه از جناب مالک صادر نشده است، اما باید بدین نکته نیز توجه داشت که در نزد شیعه تنها سخنان معصومان قابل استناد و بر دیگران حجت است، از این رو حتی اگر مالک این سخنان را گفته باشد نمی تواند حجتی بر دیگران باشد.