امام جعفر صادق (ع) امام ششم شیعیان می‌باشد که بعد از پدرشان امام محمدباقر (ع) و در سن 31 سالگی به امامت شیعیان رسید. آغاز امامت امام جعفر صادق (ع) همزمان بود با سال‌های پایان حکومت بنی امیه و لذا ایشان به علت ضعف نظام سیاسی نسبت به سایر امامان فرصت بیشتری برای تعالیم مذهبی و فرهنگی شیعیان داشتند. به گونه‌ای که بیشترین احادیث شیعه از ایشان نقل گردیده است. همچنین احکام فقهی امام جعفر صادق مهمترین منبع فقه شیعه می‌باشد تا آنجا که فقه شیعه پس از ایشان به فقه جعفری معروف شد.

1- الْمُفَوِّضُ أَمْرَهُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى فِی رَاحَةِ الْأَبَدِ وَ الْعَیْشِ الدَّائِمِ الرَّغَدِ وَ الْمُفَوِّضُ حَقّاً هُوَ الْعَالِی عَنْ کُلِّ هِمَّةٍ دُونَ اللَّهِ تَعَالَى‏
کسى که کارهاى خود را به خدا بسپارد همواره از آسایش و خیر و برکت در زندگى برخوردار است و واگذارنده حقیقى کارها به خدا، کسى است که تمام همّتش تنها بسوى خدا باشد.
(مصباح الشریعة ص 175)

2- کَم مِن حَریصٍ عَلى أمرٍ قَد شَقِىَ بِهِ حینَ أتاهُ وَ کَم مِن تارِکٍ لأَِمرٍ قَد سَعِدَ بِهِ حینَ أتاهُ؛
چه بسیار حریص بر کارى که وقتى بدان دست یافت با آن بدبخت شد و چه بسیار رها کننده کارى که وقتى به آن رسید، به وسیله آن خوشبخت شد.
(تحف العقول، ص 377)

3- کَثرَةُ النَّومِ مَذهَبَةٌ للدِّینِ والدُّنیا؛
پرخوابى، دین و دنیا را از بین مى‏برد.
(میزان الحکمة، ج 12 ، ص 493)

4- إنَّ العالِمَ إذا لَم یَعمَل بِعِلمِهِ زَلَّت مَوعِظَتُهُ عَنِ القُلوبِ کَما یَزِلُّ المَطَرُ عَنِ الصَّفا؛
هرگاه عالم به علمش عمل نکند. [اثر] موعظه‏اش از دل‏ها زایل مى‏شود؛ آن چنان که باران از روى سنگ صاف مى‏لغزد.
(دانش نامه قرآن و حدیث: ج15، ص 290)

5- اِعْلَموا اَنَّ اللّه‏َ تَعالى یُبْغِضُ مِنْ خَلْقِهِ الْمتَلَوِّنَ، فَلا تَزولوا عَنِ الْحَقِّ وَاَهْلِهِ؛
بدانید که خداوند از انسان‏هایى که دائما رنگ عوض مى‏کنند نفرت دارد. پس از حق و اهل آن جدا نشوید.
(میزان الحکمه، ج 3، ص 158)

6- إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ صِحَّةَ مَا عِنْدَ أَخِیکَ فَأَغْضِبْهُ فَإِنْ ثَبَتَ لَکَ عَلَى الْمَوَدَّةِ فَهُوَ أَخُوکَ وَ إِلَّا فَلَا.
چون خواستى سلامت نفس برادرت را دریابى، او را به خشم آور. اگر در رفاقت با تو استوار ماند، او برادر تو است، وگرنه برادرت نیست‏.
(تحف‌العقول، ص۳۵۷)

7- لَا تَثِقَنَّ بِأَخِیکَ کُلَّ الثِّقَةِ، فَإِنَّ صَرْعَةَ الِاسْتِرْسَالِ لَا تُسْتَقَالُ.
به دوستت اعتمادِ مطلق مکن، زیرا زمین‌خوردن و ازپاى‌درآمدن بر اثر دلباختگى و اعتماد همه‌جانبه، درمان و جبرانى ندارد.
(تحف‌العقول، ص۳۵۷)
 
8- إِزَالَةُ الْجِبَالِ أَهْوَنُ مِنْ إِزَالَةِ قَلْبٍ عَنْ مَوْضِعِهِ.
برکندن کوه‌ها آسان‌تر از برکندن دل‌ها از جاى خویش است‏.
(تحف‌العقول، ص۳۵۸)
 
9- الرَّغْبَةُ فِی الدُّنْیَا تُورِثُ الْغَمَّ وَ الْحَزَنَ وَ الزُّهْدُ فِی الدُّنْیَا رَاحَةُ الْقَلْبِ وَ الْبَدَنِ.
میل به دنیا، مایۀ غم و اندوه است و بى‏‌میلى و زهد به دنیا، مایۀ آسایش دل و پیکر است.
(تحف‌العقول، ص۳۵۸)

10- لَا یَصْلُحُ الْمُؤْمِنُ إِلَّا عَلَى ثَلَاثِ خِصَالٍ التَّفَقُّهِ فِی الدِّینِ وَ حُسْنِ التَّقْدِیرِ فِی الْمَعِیشَةِ وَ الصَّبْرِ عَلَى النَّائِبَةِ.
مؤمن جز به سه خصلت نیک نشود: فهم عمیق در دین، اندازه‌دارى نیکو در زندگانى و بردبارى بر ناگوارى.‏
(تحف‌العقول، ص۳۵۸)

11- الْمُؤْمِنُ لَا یَغْلِبُهُ فَرْجُهُ وَ لَا یَفْضَحُهُ بَطْنُهُ.
بر مؤمن، عورتش چیره نگردد و شکمش او را رسوا نسازد.
(تحف‌العقول، ص۳۵۸)

12- إِنَّمَا یَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَى عَنِ الْمُنْکَرِ مَنْ کَانَتْ فِیهِ ثَلَاثُ خِصَالٍ عَالِمٌ بِمَا یَأْمُرُ عَالِمٌ بِمَا یَنْهَى عَادِلٌ فِیمَا یَأْمُرُ عَادِلٌ فِیمَا یَنْهَى رَفِیقٌ بِمَا یَأْمُرُ رَفِیقٌ بِمَا یَنْهَى.
تنها کسى مى‏‌تواند امربه‌معروف کند یا نهى‌ازمنکر نماید که داراى سه صفت باشد: به آنچه امر مى‏‌کند و از آنچه نهى مى‏‌نماید آگاه باشد، عادلانه امر کند و نهى نماید، با مهربانى و نرمی امر و نهى کند.
(تحف‌العقول، ص۳۵۸)

13- إِنَّ اللَّهَ أَنْعَمَ عَلَى قَوْمٍ بِالْمَوَاهِبِ فَلَمْ یَشْکُرُوهُ فَصَارَتْ عَلَیْهِمْ وَبَالًا وَ ابْتَلَى قَوْماً بِالْمَصَائِبِ فَصَبَرُوا فَکَانَتْ عَلَیْهِمْ نِعْمَةً.
خداوند بخشش‌هایی به مردمى داد و شکرش نکردند و آن نعمت‌ها وبال آنها شد؛ و مردمى را به مصیبت‌ها گرفتار کرد و صبر کردند، و بلاها براى آنها نعمت شد.
(تحف‌العقول، ص۳۵۹)

14- مَا أَقْبَحَ الِانْتِقَامَ بِأَهْلِ الْأَقْدَارِ.
انتقام‌جویى قدرتمندان چه زشت است‏.
(تحف‌العقول، ص۳۵۹)

15- سَأَلَهُ علیه‌السلام رَجُلٌ أَنْ یُعَلِّمَهُ مَا یَنَالُ بِهِ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ لَا یُطَوِّلَ عَلَیْهِ، فَقَالَ علیه‌السلام: لَا تَکْذِبْ.
مردى از امام صادق علیه‌السلام درخواست کلامى کوتاه نمود که حاوى خیر دنیا و آخرت باشد، ایشان فرمود: دروغ مگو.
(تحف‌العقول، ص۳۵۹)

16- بَرُّوا آبَاءَکُمْ یَبَرَّکُمْ أَبْنَاؤُکُمْ وَ عِفُّوا عَنْ نِسَاءِ النَّاسِ تَعِفَّ نِسَاؤُکُمْ.
با پدران خود خوش‌رفتارى کنید تا مشمول خوش‌رفتارى فرزند خود گردید؛ و نسبت به زنان مردم رعایت عفّت و پاکدامنى بنمایید تا زنانتان عفیف و پاکدامن گردند.
(کافی، ج۵، ص۵۵۴)
 
17- تَرْکُ الْحُقُوقِ مَذَلَّةٌ وَ إِنَّ الرَّجُلَ یَحْتَاجُ إِلَى أَنْ یَتَعَرَّضَ فِیهَا لِلْکَذِبِ.
رعایت نکردن حقوق، زبونى است، و مرد را براى پوزش‌خواهى به دروغ وامى‏‌دارد.
(تحف‌العقول، ص۳۶۰)

18- اتَّقِ اللَّهَ بَعْضَ التُّقَى وَ إِنْ قَلَّ وَ دَعْ بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ سِتْراً وَ إِنْ رَقَّ.
از خدا اندکى هم که باشد، پروا کنید؛ و میان خود و خدا پرده‌‏اى، هرچند نازک، بگذارید.
(تحف‌العقول، ص۳۶۱)

19- مَنْ مَلَکَ نَفْسَهُ إِذَا غَضِبَ وَ إِذَا رَغِبَ وَ إِذَا رَهِبَ وَ إِذَا اشْتَهَى حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَى النَّارِ.
آن‌کس که هنگام خشم، طمع، ترس، و خواهش نفس خویشتن‏‌دار باشد، خدا بدنش را بر آتش حرام می‌کند.
(تحف‌العقول، ص۳۶۱)

20- الْعَافِیَةُ نِعْمَةٌ خَفِیفَةٌ إِذَا وُجِدَتْ نُسِیَتْ وَ إِذَا عُدِمَتِ ذُکِرَتْ.
عافیت، نعمتى سبک‌وزن است. تا هست، فراموش مى‌‏شود و چون رفت، به یاد مى‏‌آید.
(تحف‌العقول، ص۳۶۱)

21- ان من اعظم الناس حسرة یوم القیامة، من وصف عدلا ثم خالفه الى غیره.
پشیمان ترین شخص در روز قیامت، کسى است که براى مردم از عدالت سخن بگوید، اما خودش به دیگران عدالت روا ندارد.
(وسائل الشیعه،ج۱۵،ص۲۹۵)

22- ما عذب الله امة الا عند استهانتهم بحقوق فقراء اخوانهم
خداوند امتى را عذاب نخواهد کرد، مگر در وقتى که نسبت به حقوق برادران نیازمند خود سستى نمایند.
(مستدرک ،ج ۱۲، ص۴۱۳)

23- ایـاکـم ان یحسـد بعضکـم بعضـا فـان الکفـر اصله الحسـد.
از حسـد ورزى به یکـدیگـر بپـرهیزیـد، زیـرا ریشه کفـر، حسـد است.
(تحف العقول ، ص ۳۱۵)

24- لاتشـاور احمق و لاتستعن بکذاب و لاتثق بمـودة ملوک
با احمق مشورت نکن و از دروغگو یارى مجو و به دوستى زمامداران اعتماد مکن.
(تحف العقول،ص۳۱۶)

25- إِذَا کَانَ الزَّمَانُ زَمَانَ جَوْرٍ وَ أَهْلُهُ أَهْلَ غَدَرٍ فَالطُّمَأْنِینَةُ إِلَى کُلِّ أَحَدٍ عَجْزٌ.
آنگاه که روزگار، زمانۀ ستم باشد و مردمش اهل نیرنگ باشند، اعتماد به هرکسى درماندگى است.
(تحف‌العقول، ص۳۵۷)

26- مَن یَثِقَ بِاللَّهِ یَکفِهِ ما أهَمَّهُ مِن أمرِ دُنیاهُ و آخِرَتِهِ
هر که به خدا اعتماد کند، خداوند کارهاى دنیا و آخرتش را، که او را بى قرار کرده‏‌اند، کفایت می‌کند.
(تحف العقول، ص ۳۰۴)

منبع: سایت ستاره