مدتي است كه بين ما چند خواهر و برادر بر سر ارث پدري، كدورتي پيش آمده است و موجب قطع صله رحم گرديده چه كار انجام دهيم تا رابطه ها قطع نشود؟

ابتدا سعي مي‌كنيم تا اهميت صلح رحم و رفت و آمد را روشن‌تر از پيش كنيم تا آنگاه به جواب برسيم.
الف) صلة رحم
در روايات و سيره امامان(ع)، ما مي بينيم که توصيه زيادي به پيوند و معاشرت با نزديکان شده است و به ما گفته‌اند که به خاطر مال دنيا و مسائل ناچيز، اين پيوند را خدشه‌دار نکنيم تا جايي که تأکيد فرموده‌اند، حتي با افرادي که با شما قطع رابطه کرده‌اند رابطه برقرار کنيد و در معاشرت‌ها «مقابله به مثل»، (همان گونه که با ما بد برخورد کرده‌اند، بد برخورد نكنيم). چون طبق روايات و احاديث مختلف، نتائج زيادي با عمل به توصيه‌ها به ما مي‌رسد و به نفع دنيا و آخرت ما است. برخي از آنها از اين قبيل است :
1. زيادي رزق و روزي[1]او که ما را خلق کرده مي‌تواند درهاي رحمت و روزي خود را بر ما باز کند و به ما سلامتي دهد پيامبر اكرم -صلي الله عليه و آله – در باب افزايش روزي با صله رحم فرموده‌اند: «هر كس يك عمل را براي من ضمانت كند (انجام دهد) من براي او چهار عمل را ضامن مي‌شوم. و آن اينكه صلح رحم كند، پس خداوند او را دوست خواهد داشت، رزق او زياد مي‌شود، عمرش فزوني مي‌گيرد و در سلك بهشتيان در مي‌آيد، زيرا كه خداوند وعده داده است.»[2]2. خوشي، سلامتي و آرامش[3]در پرتو صلة رحم، سلامت روح و جسم به ما مي‌رسد. افرادي که حرص زياد دارند پيوسته در درون، خودخوري مي‌کنند و فکر و ذهنشان به مسائل نامربوط زياده‌خواهي و آرزوهاي درازشان مشغول است و اين امر به سلامت روحي و بهداشت رواني آنها آسيب مي‌رساند. در عوض افرادي که دنبال دسترنج خود هستند و قناعت به خرج داده و از خطاهاي ديگران چشم پوشي مي‌کنند، دائماً شاداب و سرزنده‌اند.
3. حساب روز قيامت آسان مي‌شود[4]کسي که در حساب اقوام و نزديکان خود بسيار دقيق نيست و آنها را به خاطر خدا تحمل مي‌کند خداوند نيز حساب آنها را در نهايت آساني رسيدگي مي‌کند.
4. طول عمر[5]در روايات آمده صله رحم موجب طول عمر و قطع رحم باعث کوتاهي عمر مي شود.
5. مصون ماندن از حوادث و آفات روزگار[6]  
انسان با صبر و تحمل در اين معاملة الهي برنده است. اگرچه خويشان با انسان بد‌رفتاري كنند امّا او از امتيازات الهي بهره‌مند است و به فوائد ياد شده رسيده است و اين تحمل براي او که مجهز به سرمايه باور و ايمان مي‌باشد راحت است چون مي‌داند که زندگي حقيقي در سراي جاويدان ديگر است و خداوند هرلحظه مدد کار اوست.
ب) راهکارهاي مفيد
براي اين که به روابط فاميلي لطمه‌اي نخورد، از راهکارهاي ذيل مي‌توان کمک گرفت.
1. بگو مگو ممنوع
از بگو مگو با نزديكان به شدت پرهيز شود. بگو مگو آتش فتنه و جنگ را شعله‌ور مي کند به فرموده امام علي(ع) «بگو مگو، مايه شرّ است.»[7] در عوض با کمال خونسردي با آنها برخورد كرده و در کمال احترام و ادب با آنها سخن گفته شود. هرگاه مي‌بينيم که آنها در آرامش نيستند و از در عصبانيت آمده‌اند، بحث را جمع كرده و به کلام خود خاتمه دهيم تا محبت باقي بماند.[8]2. واسطه امين
از گفتگو دربارة ارث بين خودمان پرهيز كنيم. چون آنها گمان مي‌کنند که ما مي‌خواهيم سهم زيادتري ببريم. در عوض با نرمي و آرامش به آنها بگوييم که ما فاميل هستيم، نبايد کاري کنيم که به خاطر مال اندک دنيا، اين رابطه به هم بخورد و به اين منظور بهتر است از آنها بخواهيم که براي حل اختلاف‌ها از واسطه‌اي امين و عادل کمک گرفته شود و به شکل مسالمت‌آميز اين مشکل خاتمه پيدا كند و اگر چنين واسطه‌اي که مورد قبول دو طرف باشد، نبود؛ مي‌توانيم از دستگاههاي قانوني دولت کمک بگيريم تا خودمان وارد بحث نشويم و راحت مشکل حل شود.
3. جملات عاطفي
از کلمه و جملات عاطفي کمک بگيريم. با آنها با خطاب‌هاي خوب مثل خواهرم، عزيزم سخن بگوييم. اگر مي‌بينيم رابطه عاطفي آنها با پدرمان خوب است از ايشان سخن به ميان آورده و بگوييم نبايد روح او را با اختلافات خود برنجانيم. اگر شوهر خواهرها کارشکني مي‌کنند و به اين اختلافات دامن مي‌زنند سعي کنيم با خواهرها به شکل جداگانه سخن بگويم. مراقب باشيم افراد ديگري در کار نباشند که خلاف واقع را به گوش فاميل برسانند. برخي افراد مداخله گر وارد زندگي فاميلي مي‌گردند و حرف را (با غرض يا بدون غرض) تغيير مي‌دهند و به نحوي ديگر به گوش آنها مي‌رسانند و يا برعکس سخنان آنان را تحريف كرده و به ما مي‌رسانند که در واقع روح آنها نيز از اين امر بي‌خبر است و آنچه مي‌ماند آتش خشم ميان فاميل است. پس بهترين چيز، گفتگوي صميمانه است. به قول شاعر:
به شيرين زباني و لطف و خوشي
تواني كه كوهي به كاهي كشي
4. موقعيت مناسب
گاهي در جمع سخن گفتن باعث مي‌شود که غرور يا افراد شرور نگذارند ما حرف منطقي خود را بزنيم و با سر و صدا و گفتن مباحث کارشکنانه مانع جلو رفتن کار به نحو مسالمت آميز مي‌شوند براي حل اين مشکل بهتر است نزد با نفوذترين و عاقل‌ترين آنها رفته و جداگانه با او گفتگو كنيم تا او با نزديکان خود سخن بگويد و آنها را راضي و قانع کند.
5. اغماض و چشم پوشي
ائمه(ع) به ما توصيه نموده‌اند که در زندگي روزمره اهل مدارا، تغافل، عفو، صبور باشيم.[9] جسارت و بدي ديگران را به همان شکل جواب ندهيم و از در محبت وارد شويم که محبت خارهاي کينه را تبديل به گل دوستي مي‌کند. گاهي دادن هديه و … در اين امر مؤثر است.
6. دعا کنيد.
دعا در حق ديگران به اجابت نزديک تر است از خداوند و ائمه(ع) بخواهيم که مشكلات را برطرف سازد و محبت بين فاميل را زياد گرداند.

پي نوشت ها:
[1]- جزائري، سيد محمدعلي، درس اخلاق اسلامي، انتشارات مرکز مديريت حوزة علمية قم، 1382، ص 218.
[2]. شرف الدين، سيد حسين، تحليلي اجتماعي از صله رحم، نشر دفتر تبليغات اسلامي، چاپ اول، 1378، ص180.
[3]- جزايري، سيد محمدعلي، همان، ص 218.
[4]- همان، ص 218.
[5]- همان، ص 218.
[6]- همان، ص 218.
[7]- رحيمي، عباس، زندگي موفق، راز هاي خوب زيستن، نشر جمال، 1383، ص72.
[8]- زندگي موفق، ص 74، امام علي(ع): با بحث هاي بيهودة زياد ديگر محبتي باقي نمي ماند.
[9]- براي آشنايي بيشتر با هريک از اين مباحث به کتاب زندگي موفق رجوع فرمائيد.