1. اختلاف ها در زندگي زناشويي:
در هر زندگي تا حدودي اختلاف نظر و سليقه وجود دارد. اين اختلاف ها علل مختلفي دارد مثل سوء تفاهم، عدم آشنايي زن با روحيات مردانه و نيز عدم آشنايي مرد با ويژگي ها و روحيه هاي زنانه[1]، پيشگويي عجولانه، ذهن خواني، عدم روحيه گذشت، توجه به دخالت هاي ديگران و … . اختلاف تا حدي طبيعي است اما آنچه مهم است اين است كه اين تنش ها و اصطكاك ها بايد سريع حل و فصل شود. گاهي انباشته شدن همين كدورت ها باعث كينه و نفرت مي گردد. سؤال: چه چيزهايي مي تواند به ما كمك كند تا مشكلات ارتباطي را زودتر حل كنيم؟
برخي از عواملي كه مي تواند به ما كمك كند از اين قرارند:
1ـ1. گذشت: روحيه گذشت در روابط بسيار مهم است چون هسته اصلي تفاهم را گذشت و صداقت و صميميت تشكيل مي دهد.[2] گذشت اگرچه براي لحظاتي اوليه بسيار تلخ و سخت است؛ اما اگر با كمي تحمل و صبر همراه گردد، ميوه اي شيرين، همدلي و تفاهم، به بار خواهد آورد. گاهي كوتاه نيامدن ها و به رخ كشيدن حق ها باعث شكاف بين روابط همسران مي شود و گذشت و پاسخ خوب دادن به رفتارهاي بد منشاء تفاهم مي گردد.
1ـ2. پرهيز از بگو مگو هاي بيجا: بگو مگو كردن ها آتشي است كه اگر به ساختمان روابط همسران بيفتد باعث ويراني آن مي شود. برخي گمان مي كنند راه حل مشكلات بين فردي اين است كه انسان كم نياورد و اگر حرفي شنيد كه برايش سنگين بود، ده برابر آن را پاسخ دهد. اين كار نه تنها مشكل را حل نمي كند بلكه شعله خشم و نفرت را زيادتر مي كند. در روايت داريم بگو مگو ريشة فتنه ها، اختلاف ها و كدورت هاست. قال علي ـ عليه السّلام ـ : لا محَبَّةَ مع كثرةِ مراءِ[3]
1ـ3. ذهن خواني نكنيم: از جمله چيزهايي كه مي تواند باعث افكار منفي و پس از آن اختلافات بين فردي و زناشويي شود ذهن خواني است. ذهن خواني يعني اين كه انسان بدون اين كه از طرف مقابل چيزي بشنود و دليل كارش را بپرسد خودش علت يابي كند؛ مثل رابطه اي كه شما براي مال و دارايي همسرتان درست كرده ايد و چه بسا اين امر با واقعيّت تناسب نداشته باشد. وقتي ذهن خواني تكرار مي گردد، باعث نفرت و شدت اختلاف مي شود. شما نيز نبايد ذهن خواني و يا پيشگويي عجولانه كنيد يعني كار شوهرتان شايد علل ديگري داشته باشد و حتي ممكن است اين كارش بر اساس منطقي اگرچه به اشتباه شكل گرفته باشد. ممكن است او بهترين شيوه را براي حفظ زندگي زناشويي شما در اين امر دانسته، البته ما اينجا در صدد قضاوت كار شوهرتان نيستيم كه بگوييم درست است يا نه؛ چون ما علت كار او را دقيق نمي دانيم.[4]1ـ4. مذاكرة صميمانه: يكي از بهترين شيوه هاي حل مشكل گفتگو و مذاكره صميمانه است. اين شيوه بر اساس احترام متقابل و گفتگوهاي دوستانه در اوقاتي كه از نظر عاطفي به هم نزديك تر هستيدشكل مي گيرد. در اين گفتگو ها كه به دور از محكوم كردن ها و پيش داوري ها و بگومگو و جدال است، طرفين ابتدا اصل علاقه به همديگر را با زبان كلامي و غير كلامي ابراز مي دارند و سپس دربارة مشكل و راه حل هاي آن سخن مي گويند. وقتي فردي متوجه شود كه طرف مقابل از صميم دل او را دوست دارد، سعي مي كند او نيز در رفتار و گفتارش اين عشق را مبادله كند.[5] و از چيزهايي كه باعث ضربه زدن به اين رابطه است دوري كند. در مذاكره دوستانه، طرفين با نرمي و احترام و به تدريج انتظارات و خواسته ها، دلواپسي ها و نگراني هاي خود را مطرح مي سازند. آگاهي دو طرف از اين امر باعث شفاف سازي در روابط مي گردد و پس از آن با كمك واسطه هاي امين و مشاوران امر ازدواج و خانواده و مطالعه به دنبال راه حل هاي منطقي بر مي آيند.
تذكر: در شروع گفتگو بايد ديد كه زمينه براي ادامه بحث مناسب است يا نه. و هر جا بحث به بگومگو تبديل شد بحث بايد عوض شود.
2. دخالت ها:
همان گونه كه اشاره كرديد جرقه ابتدايي مشكل شما با دخالت هاي بي مورد اطرافيان شروع شده، اين امر مي توانسته به اصل رابطه شما با شوهرتان ضربه شديدي وارد كند. شما نيز بايد به شوهرتان حق دهيد كه نگران حفظ زندگي اصلي شما باشد و خود شما مي توانيد نقش مهمي در حل اين مشكل ايفا كنيد. مي توانيد با احترام و نرمي با شوهرتان سخن بگوييد و از ايشان بخواهيد كه او نيز به شما كمك كند تا اين دخالت ها را برداريد. به عنوان مثال مي توانيد خودتان يا واسطه اي كه مورد اعتماد مادرتان است با ايشان سخن بگوئيد و ضرر اين دخالت ها را براي او بيان داريد و در ابتدا از رفت و آمدهاي كوتاه مدت و يا حتي تلفن به هم ديگر شروع كنيد. هرگز با مادرتان به شكل خشن و تند برخورد نكنيد. او اگر بداند كه شما زندگي شيريني داريد و دخالت هاي او به زندگيتان ضرر مي زند، آهسته آهسته در رفتارش تجديد نظر مي كند. همين طور نسبت به مادر شوهرتان. البته شايد دخالت هاي مادر شوهرتان به خاطر اين بوده كه او زندگي فرزندشان را در معرض خطر مي ديده و او نيز عجولانه وارد زندگي شما شده است. مهمترين شيوه همان شيوه مذاكره صميمانه با شوهرتان است. اگر اين امر در چارچوب خودش انجام شود، باعث احترام بيشتر شما، تحكيم روابط زناشويي و حفظ زندگي شما از دخالت هاي ديگران مي گردد. و شما به بهترين وجه مي توانيد بهترين اثرات را بر ديگران بگذاريد و اختلاف را حل كنيد.
3. واسطه امين:
اگر خودتان نمي توانيد به نتيجه ياد شده در بالا برسيد، بهتر است از واسطه و ميانجي امين و دلسوز كمك بگيريد. آن فرد بايد با نظر شما و شوهرتان انتخاب گردد. او مي تواند يكي از اقوام مؤمن و رازدار و يا مشاور خانواده باشد. البته هرگز صريح به شوهرتان نگوئيد كه بايد از واسطه كمك بگيريم. اين امر بايد به تدريج و غير مستقيم باشد مثل هنگامي كه رابطه شما با همسرتان خوب و آرام است به ايشان مطرح كنيد كه اين امر نشاط را از شما گرفته و اين در همسرداري و خانه داري شما اثر بد مي گذارد و با هم صحبت كنيد و به تدريج اين راه حل را مطرح كنيد تا او هم با اين امر موافقت كند.
4. اختلاف زن و مرد:
مرد و زن از نظر روان شناختي و رفتار و فكري تفاوت هايي با هم دارند. اين دو موجود با هم اختلاف هايي هم احياناً دارند. به عبارت ديگر هر يك نقاط مثبت خاصي دارند كه ديگري يا از آن بي بهره است يا آن را در سطح كمتري دارند و وقتي آنها در كنار هم قرار مي گيرند باعث تكميل همديگر مي شوند. گاهي افراد و زوج ها با هم اختلاف نظرهايي پيدا مي كنند و اين امر ريشه در عدم آشنايي از روحيات زنانه و مردانه است يعني زن چون نمي داند مرد چه روحياتي دارد با او نمي تواند درست برخورد كند. و گاهي از رفتارها و گفتار شوهرش برداشت بد مي كند. و همينطور اين امر نيز براي مردان ممكن است اتفاق افتد كه در اين جا توصيه مي شود كه هر چه زودتر زوج ها با مطالعه بيشتر و گفتگوهاي دوستانه بيشتر با همديگر با روحيات هم آشنايي پيدا كنند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. عشق هرگز كافي نيست، پرفسور آرون تي بك، ترجمه مهدي قراچه داغي، نشر مترجم.
2. روان شناسي رابطه ها، دكتر غلامعلي افروز، نشر دانشگاه تهران و نشر نوادر.
پي نوشت ها:
[1] . براي آشنايي با اين روحيات به كتاب مردان مريخي و زنان ونوسي نوشته جان گري مراجعه فرمائيد.
[2] . قرباني، نيما، مهندسي رفتار ارتباطي، تهران، نشر سينه سرخ.
[3] . محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمه، قم، دارالحديث، چاپ اول، 1416، ج4، ص 2894، حديث 18851.
[4] . خلجي، امان الله، خودشناسي در آئينة مذهب و روان شناسي، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1378، ص 94 با كمي تغيير.
[5] . ر.ك: فرانك فينچام و …، رابطه همسران، ترجمه مهدي قراچه داغي، نشر پيك بهار، 1380.