حقایقی درباره ی چشم نوزادان

تکامل دید نوزاد و کودک امری بسیار پیچیده و پیشرفته است که با تکامل چشم‌ ها و مراکز اختصاصی مغزی و تحت فرمان ژنتیکی انجام می ‌شود.

چند روز پس از تولد، نوزاد در مقابل نور شدید باید چشمک بزند. مردمک‌ چشم نوزاد در هنگام تولد، در مقابل نور باز و بسته می ‌شود، ولی به علت تنگی شدید مردمک ممکن است والدین متوجه آن نشوند.

در 6 هفتگی، نوزاد باید به نگاه والدین توجه کند و دید خودش را متوجه آن ها نماید.

در 2 یا 3 ماهگی باید اشیای رنگی را مورد توجه قرار دهد و آن ها را لمس کند.

حرکات غیر متقارن دو چشم و احساس لوچ بودن چشم‌ ها در نوزاد، تا 4 ماهگی غیرطبیعی نیست، ولی پس از 4 ماهگی اگر چشم انحراف داشته باشد، قطعا غیر طبیعی بوده و باید به چشم‌ پزشک متخصص ارجاع کرد.

عدم توجه به والدین در چند هفتگی و مالش شدید چشم‌ ها با دست، علایم عدم دید طبیعی در نوزاد است و باید به آن توجه خاص کرده و به چشم ‌پزشک مراجعه کرد.

حرکات چرخشی چشم‌ ها(نیستاگموس) که در 2 ماهگی آغاز می ‌شود نیز طبیعی نیست و باید به چشم‌ پزشک مراجعه کرد.

هنگام تولد، رنگ قرنیه، عدسی چشم و محیط درونی چشم شفاف است و هرگونه کدورت و سفیدی در این مسیر غیر طبیعی بوده و لازم است نوزاد معاینه ی دقیق شود.

رنگ عنبیه نوزادان اکثرا در اثر تشکیل نشدن سلول ‌های رنگینه ‌ای سطحی عنبیه، کم‌ رنگ و اکثرا آبی رنگ است که به مرور با تشکیل سلول‌ های رنگینه ‌ای پُررنگ می ‌شود.

هنگام تولد، قطر چشم نوزاد(از جلو به عقب) کوتاه ‌تر از قطر چشم بزرگسالان است که باعث دوربینی شدید نوزادان می ‌شود. این دوربینی به مرور با بزرگ شدن قطر چشم در کودکی کاهش یافته و ناپدید می ‌شود که می ‌تواند حتی به نزدیک ‌بینی(میوپی) تبدیل شود.1
 

چه عواملی باعث بروز مشکلات بینایی در کودکان می ‎شود؟

مشکلات بینایی نوزادان عمدتا به دلیل زمان لازم برای رشد عضلات چشم است اما برخی از مشکلات جدی بوده و نیازمند معالجه جدی نیز هستند . بینایی نوزاد به تدریج و با گذشت زمان پیشرفت می ‎کند. البته لازم است که تا قبل از یک سالگی کودک، برای انجام معاینه جامع به پزشک مراجعه شود.

اختلال ژنتیکی یکی از دلایل مشکلات چشم در نوزادان است که باعث بروز مشکلاتی از قبیل آنوفتالمی، آنیریدیا، آلبینیسم و .. می‎شود. همچنین نوزادانی که از مادر مبتلا به دیابت و یا مادری که در دوران بارداری دخانیات مصرف می‎ کرده متولد می ‎شوند، بیشتر در معرض بروز ناهنجاری های چشمی قرار دارند .2
 

علائم و نشانه های مشکلات بینایی در نوزادان

حرکات غیر معمول چشم

شامل حرکت زیاد مردمک های چشم به طرفین و مالش زیاد چشم توسط نوزاد حتی در صورت عدم احساس خواب آلودگی در او می ‎شود.
 

مالش بیش از حد چشم

زمانی که کودک به طور مداوم چشم های خود را با دستانش مالش می دهد، حتی در صورت عدم احساس خواب آلودگی.
 

ناهنجاری جسمی در چشمان نوزاد

وجود هر گونه تفاوت غیر معمول در چشمان نوزاد مانند وجود لک و یا حرکت بیش از اندازه چشم ها.
 

چشمان خیس

چشمان بیش از اندازه اشک آلود.2
 

مشکلات متداول چشم در نوزاد

در این جا سه مشکل رایج چشم که نوزادان را تحت تاثیر قرار می دهد، بیان شده است که عبارتند از:
 

1. ورم ملتحمه یا صورتی شدن چشم نوزاد

التهاب ملتحمه عمدتا به علت یک عفونت ویروسی یا باکتریایی و یا به دلیل مسدود شدن مجرای اشک در نوزادان رخ می دهد.
 

علائم آن عبارتند از

1. جاری شدن اشک بیش از حد.

2. پلک های فرزند شما قرمز و متورم می شود.

3. ترشح مایعات آبکی و یا غلیظ مانند چرک از چشم نوزاد.

4. قسمت های سفید چشم کودک شما قرمز می شود.
 

درمان با قطره آنتی بیوتیک چشمی در نوزاد

آنتی بیوتیک ها موادی هستند که باکتری ها را مورد حمله قرار می دهند. اگر بچه شما ورم ملتحمه دارد، استفاده از آنتی بیوتیک ها به طور معمول چند بار در روز، می تواند علائم بیماری را ناپدید کند. هر چند شما می توانید این قطره های چشمی را از داروخانه ها تهیه کنید، ولی بهتر است نظر دکتر چشم پزشک را قبل از تهیه و استفاده ی آن در چشم نوزادتان جویا شوید.
 

درمان با ماساژ دادن چشم نوزاد با پارچه ی تمیز و آب گرم

اگر التهاب ملتحمه در چشم نوزاد مشاهده شده، نشان-دهنده ی انسداد مجاری اشک در او است، گاهی اوقات ماساژ دادن ملایم چشم با یک پارچه ی خیس شده با آب گرم در منطقه بین چشم و بینی ممکن است به حل این مشکل کمک کند.

شما می توانید به آرامی یک پارچه تمیز را که در آب داغ خیس شده بین منطقه ی بینی و چشم نوزاد خود قرار داده و این منطقه را فشار دهید. این کار را 3-5 بار در هر روز تکرار کنید. مجرای مسدود شده باز شده و تخلیه ترشحات سفید و یا زرد رنگ به راحتی دفع خواهد شد.
 

درمان و ضدعفونی کردن پلک چشم های نوزاد با نمک و آب

برای درست کردن این قطره کمی نمک را در یک فنجان آب جوش حل کنید. بعد بگذارید تا دمای نمک و آب به دمای مناسب اتاق برسد. سپس پنبه را به اندازه ی یک توپ کوچک در این مایع خیس کرده و کمی فشار دهید تا آب اضافی آن بریزد. سپس، آن را در محل مسدود شده و روی پلک ها قرار داده و به آرامی روی پلک نوزاد خود را ماساژ دهید.

سعی کنید این کار را برای 2-3 بار در روز تکرار کنید. استفاده از ترکیب آب و نمک، قطعا روش خوبی در برخی موارد برای امدادرسانی وکمک به کودک شما خواهد بود، و باعث باز شدن مجاری اشک در او شده، مایع زرد رنگ و چسبنده به طور کامل دفع می شود و در نهایت، مشکل چشم نوزاد شما از بین خواهد رفت.
 

2. مشکل انحراف چشمی در نوزاد

انحراف چشم کودک خود را می توان هنگامی که نوزاد به نور نگاه کرده و این نور از چشم او عبور می کند، شناسایی کرد. اما در واقع در بسیاری از موارد، علت انحراف می تواند پل بینی گسترده در بین دو چشم نوزاد باشد. وجود گوشت اضافی در پوست بین بینی و داخل چشم نیز باعث می شود که انحراف چشم در نوزادان مشاهده شود.
 

علائم انحراف چشمی در نوزاد

• به نظر می رسد که هر دو چشم نوزاد به نقطه ی متقابل خیره است، و کودک شما به اطراف خود به صورت خیره نگاه می کند.
 

درمان انحراف چشم در نوزاد

• در اغلب موارد، نوزادان متولد شده با انحراف چشمی، نیاز به هیچ درمان پزشکی ندارند. اما پدر و مادرها باید با یک چشم پزشک مشورت کنند، و برای بررسی اینکه آیا کودک فقط انحراف چشم دارد و یا مشکل دیگری هم در چشمان او است، آزمایشات لازم را انجام دهند.

• گاهی اوقات عمل جراحی برای زیبایی در نوزاد شما توسط چشم پزشک در نظر گرفته می شود.
 

3. تنبلی چشم در نوزاد

تنبلی چشم در نوزادان بسیار شایع است و معمولا فقط در یک چشم آن ها اتفاق می افتد. دلیل این بیماری در نوزادان این است که هر چیزی که باعث تاری در بینایی می شود، مانند فلاش دوربین، نورافکن ها با نوربالا، و غیره از دلایل شروع تنبلی چشم هستند، و زمانی که تمرکز در یک چشم بیشتر و بهتر از چشم دیگر باشد، مشکل تنبلی چشم در نوزادان ایجاد می شود.
 

علائم تنبلی چشم در نوزاد عبارتند از

1. دید چشم ها از هم جدا بوده وهر کدام سویی را نگاه می کند.

2. عدم درک و دید عمق.
 

درمان

درمان و مراقبت از چنین بچه هایی باید با دقت بیشتری انجام شود، که برخی از این مراقبت ها عبارتند از:

1. قطره چشم

2. استفاده از چشم بندهاس مناسب

3. عینک های ویژه نیز می توا ند به این کودکان کمک زیادی بکند.

4. درمان تنبلی چشم در کودکان

سندرم تنبلی چشم اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، ولی درمان نشود، بینایی نوزاد هرگز خوب نخواهد شد. اما به عنوان یک پدر و مادر لازم است بدانید که این مشکل درچشم کودکان به راحتی قابل درمان است و حتی می تواند صد درصد درمان شود.3
 

اقدامات لازم برای پیشگیری از بروز ناهنجاری های چشم در نوزاد

اگرچه ناهنجاری های چشم در نوزادان موجب وحشت والدین می ‎شود اما برای جلوگیری از بروز این ناهنجاری ها می ‎توان برخی اقدامات تایید شده و موثری که نمناک عنوان کرده انجام داد:

در اتاق کودک خود از چراغ های تزئینی کم نور استفاده کنید تا کودک ترغیب به نگاه کردن به اطراف خود شود.

برای تقویت تمرکز بینایی کودک از آویزهای عروسکی بر روی گهواره او استفاده کنید.

با کودک خود در موقعیت های مختلف صحبت کنید تا احساس کند که کسی در اطرافش وجود دارد و برای پیدا کردن او تلاش کند.

به کودک خود در زاویه های مختلف غذا دهید. این امر به کودک در تمرکز بهتر بر روی اشیا و زاویه های مختلف کمک می‎کند.

کودک خود را به مکان های مختلف مانند پارک و یا مرکز خرید ببرید تا ترغیب شود به اشیا مختلف نگاه کند و روی آن های تمرکز کند.

همچنین لازم است که بینایی کودک خود را مرتبا بررسی کنید تا در صورت وجود مشکل، سریعا به چشم پزشک مراجعه کنید.2

پینوشتها
1.www.tebyan.net
2.www.namnak.com
3.www.mamanam.com