حزیر به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کرد: چرا عمر شما ائمه کوته است و مرگ شما به هم نزدیک است با این که مردم به شما نیازمندند؟ امام (علیه‌السلام) فرمود: هر کدام از ما صحیفه‌ای داریم که در آن هر چه باید در مدت امامت عمل شود ثبت است و چون مندرجات آن به آخر رسید فهمیده شود که عمر به آخر رسیده و پیامبر در خواب آید و خبر مرگ او را به وی دهد و آنچه از مقام نزد خدا دارد به او گزارش دهد. (1)
در روایت دیگری ابی‌بصیر به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کرد: شیعیانت می‌گویند که رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله ‌وسلم) به علی (علیه‌السلام) بابی از دانش آموخته که از آن هزار باب برای وی گشوده شده‌است؟
امام (علیه‌السلام) فرمود: ای ابامحمد، رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله‌وسلم) به علی (علیه‌السلام) هزار باب آموخت که از هر باب آن هزار باب گشوده می‌شد. پرسید آیا علم این است، حضرت لحظه‌ای سر انگشت به زمین زد و سپس فرمود: محققاً علم این است، ولی باز آن علم کامل و نهایی نیست و به راستی جامعه نزد ما است و مردم چه می‌فهمند که جامعه چیست؟
ابی‌بصیر پرسید: جامعه چیست؟ امام (علیه‌السلام) فرمود: دفتری است که هفتاد ذراع درازا دارد و به املای رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله‌وسلم) است که از زبان خود بیان نموده و علی (علیه السلام) به دست خود نوشته و هر حلال و حرام و هر چه مورد نیاز مردم باشد در آن است تا برسد به حکم ارش یک خراش در تن، آنگاه حضرت دست بر وی زد و فرمود: ای ابامحمد آیا به من اجازه می‌دهی؟ عرض کرد: قربانت در اختیار شما هستم هر چه می‌خواهید بکنید. حضرت وشکنی از وی گرفت و فرمود: حتی ارش این عمل هم در آن بیان شده است. ابی‌بصیر گفت: آیا علم این است، فرمود: این هم علم است، اما باز علم نهایی و کامل نیست و ساعتی خاموش شد و باز فرمود: و به راستی در نزد ما است جفر و چه می‌فهمند که جفر چیست؟
عرض کرد: جفر چیست؟ فرمود: یک ظرفی است از پوست که علم انبیا و اوصیا و علم دانشمندان گذشته از بنی اسرائیل در آن است، گفت آیا همان علم کامل است، امام (علیه السلام) فرمود: این هم علم است، ولی علم نهایی و کامل نیست و ساعتی خاموش شد و باز فرمود: به راستی نزد ماست مصحف فاطمه (علیهاالسلام) و چه می‌فهمند که مصحف فاطمه چیست؟
عرض کرد مصحف فاطمه چیست؟ امام (علیه السلام) فرمود سه برابر این قرآنی که میان شما است در آن است و به خدا یک کلمه از این قرآن شما در آن نیست. گفت آیا علم کامل این است. امام (علیه السلام) فرمود این هم علمی است، ولی علم نهایی و کامل نیست و ساعتی خاموش شد و باز فرمود: به راستی نزد ما است علم آن چه بوده و علم هر چه خواهد بود تا قیام ساعت، گفت: قربانت آیا علم نهایی این است فرمود این هم علمی است ولی آن علم نهایی نیست. عرض کرد: قربانت پس علم نهایی و کامل چیست؟ فرمود: آن علمی که در هر شب و هر روز نسبت به کاری دنبال کاری و چیزی دنبال چیزی تا روز قیامت پدید شود. (2)
حماد بن عثمان گوید امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: زنادقه در سال 128 ظهور کنند و من این را از مطالعه مصحف فاطمه (علیهاالسلام) دریافتم. عرض کرد مصحف فاطمه (علیهاالسلام) چیست؟ امام (علیه السلام) فرمود: چون خدای تعالی جان پیامبر را گرفت فاطمه (علیهاالسلام) از وفات آن حضرت تا آن جا اندوهناک شد که جز خدا عزوجل نداند، خدا فرشته‌ای فرستاد تا فاطمه (علیهاالسلام) را تسلیت دهد و با او حدیث گوید. از آن پس هر چه از فرشته می‌شنید را بر علی (علیه السلام) املا می‌کرد و او می‌نوشت تا این که مصحفی از این نوشته‌ها درست شد، سپس فرمود: در آن مصحف هیچ احکام حلال و حرام نیست، ولی در آن علم به حوادث آینده است.
حسین بن ابی العلاء گوید از امام صادق (علیه السلام) شنیدم می‌فرمود: به راستی در نزد من جفر ابیض است. او پرسید: آنچه چیز است؟ فرمود: زبور داوود، تورات موسی، انجیل عیسی، صحف ابراهیم، احکام حلال و حرام و مصحف فاطمه (علیها السلام) و در آن آیه‌ای از قرآن نیست، با این حال در آن است آنچه مردم راجع به آن به ما نیاز دارند و ما به احدی نیاز نداریم و آن قدر جامع است که در آن حکم مجازات به یک تازیانه و نصف و ربع تازیانه و غرامت خراش هم درج است و جفر جامع نزد من است، گفتم: جفر احمر چیست؟ فرمود: سلاح است و آن را تنها برای خون باز می‌کنند.
بکربن کرب صیرفی گوید: امام صادق (علیه السلام) می‌فرمود: در نزد ماست آن چه با وجود آن نیازی به مردم نداریم و در حقیقت مردم به ما نیاز دارند و به راستی که در نزد ما کتابی است از املای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به خط علی (علیه السلام) دفتری است که در آن هر حلال و حرامی ثبت است، شما کاری را به ما رجوع می‌کنید و دستور می‌خواهید، ما می‌دانیم که بدان عمل می‌کنید و یا این که آن را ترک می‌کنید. (3)

پی‌نوشت‌ها:

1. کلینی، اصول کافی، ج 1، ص 63.
2. کلینی، اصول کافی، ج 2، ص 456.
3. کلینی، اصول کافی، ج 1، ص 456.

منبع مقاله:
رستمی، محمدزمان و آل بویه، طاهره، (1390)، علم امام (با رویکرد قرآنی، روایی، عرفانی، فلسفی و کلامی)، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیّه قم)، چاپ دوم