از مجموع سخنان امامان معصوم (ع) چنين استفاده مي شود که مزاح و شوخي تا اندازه اي پسنديده است؛ ايشان به طور مطلق از مزاح نهي نکرده اند، بلکه شوخ طبعي را به طور نسبي و در شرايط خاص ستوده اند و حتي خود آن بزرگواران تا حدي که به افراط نرسد، مزاح مي کردند. (1)

خنده، سيره ي پيامبر (ص)
 

پيامبر اکرم (ص) فرمود: من هم نماز مي خوانم و هم مي خوابم، هم روزه مي گيرم و هم غذا مي خورم، هم مي خندم و هم گريه مي کنم. پس کسي که از راه و روش من روي گرداند، از من نيست. (2)

نفرت خداوند از ترش رويي
 

در سيره ي آن حضرت آمده است که وقتي يکي از اصحاب خود را غمگين مي ديد، او را به شوخي کردن شاد مي کرد و مي فرمود: «خداوند نفرت دارد از ترش رويي فرد در چهره ي برادرش». (3)

شاد بودن چهره ي مؤمن
 

پيامبر اکرم (ص) فرمود: «مؤمن، شوخ و شنگ است و منافق،ترش رو و خشمگين». (4)

ضرورت شادي
 

امام علي (ع) مي فرمايد:
«شادي، روح را باز مي کند و نشاط را بر مي انگيزد». (5)
«کسي که سرورش اندک باشد، آسودگي او در مرگ است». (6)
«وقتي روز شادي در اختيارت قرار گرفت، از آن دوري نکن؛ زيرا وقتي در دست روز اندوه قرار بگيري، از تو صرف نظر نخواهد کرد». (7)

پاداش شخص شاد کننده
 

امام علي (ع) فرمود: «اي کميل! خانواده ات را فرمان ده که روز ها در به دست آوردن بزرگواري و شب ها در رفع نياز خفتگان بکوشند. سوگند به خدايي که تمام صدا ها را مي شنود، هر کس دلي را شاد کند، خداوند از آن شادي لطفي براي او قرار دهد». (8)

ملاک غم و شادي
 

امام علي (ع) مي فرمايد: «خوش حالي تو از چيزي باشد که در آخرت برايت مفيد است و اندوهت براي از دست دادن چيزي از آخرت باشد. آنچه از دنيا به دست مي آوري، تو را خشنود نسازد و براي آنچه در دنيا از دست مي دهي، زاري کنان تأسف مخور». (9)

شوخي بجا
 

حضرت علي (ع) مي فرمود: «رسول خدا (ص) هرگاه يکي از اصحاب خود را اندوهگين مي ديد، او را با شوخي و مزاح خوش حال مي کرد. (10)

شاد کردن مؤمنان، عبادت در نزد خدا
 

امام باقر (ع) نيز فرمود: «در نزد خدا عبادتي محبوب تر از شاد کردن مؤمنان نيست». (11)

شوخي و خوش اخلاقي
 

يونس شيباني مي گويد: روزي امام صادق (ع) از من پرسيد: شوخي کردن نزد شما چه جايگاهي دارد؟ گفتم: اندک است. حضرت فرمود: پس اين گونه نباشيد.
«بي گمان، شوخي از خوش اخلاقي است و تو با اين کار، برادر خود را شاد مي کني.
رسول خدا (ص) با افراد شوخي مي کرد و مي خواست آنان را شاد کند». (12)

اهميت شاد کردن
 

امام کاظم (ع) فرمود: «به درستي که زير عرش خدا، سايه اي است که ساکن نمي شود در آن، مگر کسي که کار خيري براي برادر ديني اش انجام دهد يا گرفتاري او را برطرف و يا قلبش را شاد گرداند». (13)

شادي هاي پسنديده
 

امام رضا (ع) به ريان بن شبيب فرمود: «اگر دوست داري در درجات عالي بهشت با ما باشي، به حزن ما محزون و به شادي ما شاد باش». (14)

نکوهش حزن و اندوه
 

حضرت عيسي (ع) فرمود: «کسي که حزن و اندوه او زياد باشد، بدنش مريض است».(15)
امام علي (ع) فرموده است: «حزن و اندوه نصف پيري و در هم شکستگي است». (16)
«غصه و اندوه، بدن را آب مي کند». (17)

پي نوشت:
 

1. بحارالانوار، ج 16، ص 116.
2. شيخ صدوق، عيون اخبار الرضا (ع)، ح 1، ص 319.
3. ميرزا حسين نوري، مستدرک الوسائل، ج 8، ص 321.
4. تحف العقول، ص 49.
5. تميمي آمدي، غررالحکم و دررالکلم، ح 2023.
6. محمد باقر مجلسي، بحارالانوار، ج 75، ص11.
7. ابن ابي الحديد، شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 286، حکمت 270.
8. نهج البلاغه، ترجمه: دشتي، ص 487، حکمت 257.
9. همان، ص 357، نامه ي 22.
10. مستدرک الوسائل، ج 8، ص 407.
11. وسائل الشيعه، ج 11، ص 569.
12. محمد بن يعقوب کليني رازي، الکافي، تحقيق: علي اکبر غفاري، ج 2،ص 663.
13. بحارالانوار، ج 84، ص 174.
14. همان، ج 44، ص 286.
15. شيخ صدوق، امالي، ج 3، ح 436.
16. ابن شعبه حراني، تحف العقول، ص 214.
17. غررالحکم و دررالکلم، ح 1039.
 

منبع:گلبرگ جوان، شماره ي 113