معنای جمله “قدس سرّه” چیست؟

پیش از شروع به پاسخ، لازم به ذکر است که عبارت “قدّس سرّه ” دعایی است برای میّت که معمولاً پس از ذکر نام او بیان می شود؛ نظیر سایر جملات دعا در این زمینه؛ مانند: سلام الله علیه، رحمة الله علیه، أعلی الله مقامه و … .

برای روشن شدن معنای جمله “قدّس سره” لازم است نخست معنای کلمه  “قدس” و “سرّ” معلوم شود تا پس از آن به مفهوم آن جمله برسیم.

قدس به معنای پاکیزگی، طهارت و تنزیه آمده است.[1] وقتی گفته می شود: قدّس‏ اللّهُ فلاناً تَقْدِیساً؛ یعنی خدا، فلانى را پاک و مبارک گرداند.[2] اما سرّ به معنای امر پنهان و مخفی است.[3]

در این عبارت کلمه “قدس” از نظر ادبی فعل ماضی مجهول از باب تفعیل است، ولی در این جا در معنای دعا به کار رفته است و معنای آن این است: “پاک و مطهر و مقدس باد” و کلمه “سرّ” به معنای درون و باطن و ضمیر و نائب فاعل قدس است و معنای این جمله روی هم رفته این است: “درون و باطن و روح این انسان از دنیا رفته، پاک و مطهر باد”.

این جمله در زبان عرب برای یاد خیری از اموات و طلب آرامش و پاکی روح و مغفرت برای اموات است و تقریباً با عبارت فارسی: “خدا رحمتش کند، روحش شاد باد و روانش قرین آرامش باد” معادل و هم معنا است و در واقع نوعی دعا و طلب غفران و رحمت برای اموات به شمار می رود.[4]