من دوستى دارم که نماز نمى خواند از طرفى شنیده ام که دوستى با بى نماز گناه است، من اصلاً نمى خواهم دوستى ام را با او به هم بزنم. آیا واقعاً دوستى با بى نماز گناه است؟

در این باره خداوند در قرآن مى فرماید:«فَإِنْ تابُوا وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ فَإِخْوانُکُمْ فِى الدِّینِ وَ نُفَصِّلُ الاْیاتِ لِقَوْمٍ یعْلَمُونَ»[1] ؛ «اگر توبه کردند و نماز بر پا داشتند و زکات پرداختند، در این صورت برادران دینى شمایند. و ما آیات خود را براى گروهى که مى دانند (و مى اندیشند)، به تفصیل بیان مى کنیم».
در اینجا شرط دوستى و برادر دینى بودن زکات دادن و نماز خواندن شمرده شده است و اگر مى خواهید ببینید که شخصى به درد دوستى مى خورد یا نه، ببینید که آیا واجباتش، از جمله نمازش را بجا مى آورد یا نه؟ و همچنین در آیه دیگر خداوند مى فرماید:
«وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذینَ یدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِى یریدُونَ وَجْهَهُ وَ لا تَعْدُ عَیناکَ عَنْهُمْ تُریدُ زینَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ وَ کانَ أَمْرُهُ فُرُطاً»[2] ؛ «با کسانى باش که پروردگار خود را صبح و عصر مى خوانند، و تنها رضاى او را مى طلبند! و هرگز به خاطر زیورهاى دنیا، چشمان خود را از آنها برمگیر! و از کسانى که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت مکن! همانها که از هواى نفس پیروى کردند، و کارهایشان افراطى است».
در اینجا نیز خداوند دوست خوب را کسى معرفى مى کند که به یاد خدا باشد و به ذکر خداوند و نماز مشغول باشد.
در روایات نیز یکى از مهم ترین ملاک هاى انتخاب دوست و همنشین را نماز قرار داده است.
امام صادق علیه السلام در این باره فرموده: «اخْتَبِرُوا إِخْوَانَکُمْ بِخَصْلَتَینِ فَإِنْ کَانَتَا فِیهِمْ وَ إِلاَّ فَاعْزُبْ ثُمَّ اعْزُبْ ثُمَّ اعْزُبْ مُحَافَظَةٍ عَلَى الصَّلَوَاتِ فِى مَوَاقِیتِهَا وَ الْبِرِّ بِالاْءِخْوَانِ فِى الْعُسْرِ وَ الْیسْر»[3] ؛ «برادران خود را با دو خصلت آزمایش کنید پس اگر آن دو خصلت در آنها بود خوب است، و گر نه دور شوید، دور شوید، دور شوید: مواظبت او بر نمازهایش در اوقات آن، نیکى به برادران در سختى و گشایش».
وظیفه هر یک از افراد به تناسب شرایط و جایگاهشان، در نحوه برخورد با افراد بى نماز متفاوت است. کسانى که شرایط امر به معروف و نهى از منکر به نماز را دارند وظیفه آنها در برخورد با افراد بى نماز آن است که پس از ریشه یابى علّت روى نیاوردن فرد به نماز با رعایت مراتب امر به معروف و نهى از منکر همراه با آرامش و اخلاق اسلامى و از طرق مختلف فرد بى نماز را نسبت به خواندن نماز ارشاد نمایند.
مثلاً اگر علّت بى نمازى فرد به دلیل ندانستن فلسفه و اسرار نماز مى باشد وى را با حکمت ها و اسرار نماز آشنا نماید و اگر علّت آن را در بلد نبودن نماز مى بیند وى را با یاد دادن نماز یارى نماید و یا اگر علّت آن وجود برخى سؤالات و شبهات راجع به نماز مى باشد به پاسخگویى نسبت به این سؤالات اقدام نموده و یا او را با کتاب هایى که در همین زمینه تألیف گردیده آشنا نماید.[4]
اگر کسى تمامى وظایف خود را انجام داده ولى فرد بى نماز آنها را نپذیرفت، مى توان با دورى کردن از وى مخالفت خود را اظهار نمود.
پاورقی:
1- توبه 9، آیه 11.
2- کهف 18، آیه 28.
3- الکافى، ج2، ص 672.
4- کتاب هایى همچون: پرسمان قرآنى نماز ؛ یکصد پرسش و پاسخ درباره نماز و کتابى که هم اکنون آن را مطالعه مى فرمایید.