من علاقه‌مندم که از دیگران برتر باشم! آیا این ویژگی نیکی است و یا از صفات رذیله اخلاقی شمرده می‌شود؟!

انسان اگر بخواهد در ارتباط با خدا و آنچه را که رضایت الهی در آن است از دیگران سبقت گیرد و جلوتر باشد – مانند کسب صفات نیک، مکارم اخلاق، تعلیم و تعلم دانش و حتی تلاش مشروع برای به دست آوردن ثروت مشروع و هر آنچه را که خیر و صلاح دنیا و آخرت در آن است – نه تنها ایرادی ندارد، بلکه مطلوب و مورد سفارش قرآن کریم، روایات و خواسته پیامبران(ع) و اولیای الهی و مؤمنان است.
قرآن کریم در زمینه پیشی‌گرفتن در کارهای خوب می‌فرماید: «فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا»؛[1] در نیکی‌ها و اعمال خیر، بر یکدیگر سبقت جویید! هر جا که باشید.
بر اساس آنچه در قرآن کریم آمده است، اولیای الهی این مسئله را از خداوند تقاضا می‌کردند: «وَ الَّذینَ یَقُولُون رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً»؛[2] و کسانى که می‌‏گویند: «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرار ده، و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان».
انسان‌های بزرگ هرگز به این قانع نیستند که خود راه حق را بپیمایند، بلکه همتشان آن‌چنان والا است که می‌خواهند امام و پیشواى مؤمنان باشند و دیگران را نیز به این راه دعوت کنند. این آیه از زبان مؤمنان می‌گوید؛ خدایا ما را توفیق ده تا در راه انجام خیرات و به دست آوردن رحمتت از یکدیگر سبقت گیریم، در نتیجه دیگران که دوست‌دار تقوایند از ما بیاموزند و ما را الگوی خویش قرار دهند.
در دعای حضرت سلیمان(ع) آمده است: «رَبِّ اغْفِرْ لی‏ وَ هَبْ لی‏ مُلْکاً لا یَنْبَغی‏ لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدی»؛[3] پروردگارا! مرا ببخش و حکومتى به من عطا کن که بعد از من سزاوار هیچ‌کس نباشد، که تو بسیار بخشنده‌‏اى.
امیر مؤمنان(ع) نیز از خداوند می‌خواهد: «حَتَّى أَسْرَحَ إِلَیْکَ فِی مَیَادِینِ السَّابِقِینَ وَ أَسْرَعَ إِلَیْکَ فِی الْبَارِزِین»؛[4] تا تن و جانم را در میدان‌هاى پیشتازان به سویت برانم، و در زمره شتابندگان به سویت بشتابم‏.
در منابع حدیثی ما سفارش‌های فراوانی از ائمه(ع) در این زمینه رسیده است که به چند نمونه اشاره می‌شود:
1. «أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى ع یَقُولُ: … وَ سَارِعُوا إِلَى طَاعَةِ اللَّهِ»؛[5] امام موسی بن جعفر(ع) می‌فرماید: در اطاعت از خدا با هم از یکدیگر پیشی گیرید.
2. «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: سَارِعُوا فِی طَلَبِ الْعِلْم»؛‏[6] امام باقر(ع) فرمود: در به دست آوردن علم و دانش از یکدیگر پیشی گیرید.
3. «وَ سَارِعُوا إِلَى رِضْوَانِ اللَّهِ وَ الْعَمَلِ بِطَاعَتِهِ وَ التَّقَرُّبِ إِلَیْهِ بِکُلِّ مَا فِیهِ الرِّضَا»؛[7] علی(ع) فرمود: در به دست‌آوردن رضایت پروردگار و عمل به دستوراتش و تقرب به سوی او، و نیز به هر چیزی که در آن خوشنودی الهی است از یکدیگر پیشی گیرید.
4. «سَارِعُوا إِلَى الطَّاعَاتِ وَ سَابِقُوا إِلَى فِعْلِ الصَّالِحَات»؛‏[8] در پیروی از خدا از هم پیشی گیرید و در کارهای نیک مسابقه دهید.
گفتنی است؛ اگر تلاش انسان با انگیزه‌ای الهی نباشد، بلکه بخواهد با نوعی چشم و هم‌چشمی، داشته‌های خود را به رخ دیگران بکشد و خود را از لحاظ مادی از دیگران جلوتر بیندازد و با آن نسبت به دیگران فخرفروشی کند و … این ویژگی نه تنها نیکو نیست، بلکه چنین فردی متکبر، ریاکار و … به شمار آمده و رفتارهایش مورد نکوهش و از رذایل اخلاقی می‌باشد.