1. از اينكه تكفّل مادر خويش را بر عهده گرفتهايد، كار بسيار خداپسندانهاي است. خداوند به شما اجر جزيل عنايت كند، توجه داريد كه پدر و مادر دو وجود پرارزشي هستند كه در تمام اديان آسماني مورد احترام و تكريم ميباشند، در قرآن كريم اطاعت و تكريم پدر و مادر در كنار اطاعت پروردگار ذكر شده[1] و به خصوص احترام و تكريم مادر بيشتر مورد سفارش واقع شده است.[2] اما نكتهاي كه در مورد شما وجود دارد اين است كه چون ازدواج كردهايد و شرعاً مالكيت مال و اموال از آن شوهرتان ميباشد، آنچه بر شوهر شما واجب است، نفقة خود شما است.[3] در مورد تأمين نفقة مادرتان بايد رضايت شوهر خويش را بدست آوريد، بدون رضايت شوهر نميتوانيد مادر خود را به منزل خويش ببريد و تمامي هزينههايي كه در مورد ايشان ميكنيد نيز بايد با رضايت و اجازة شوهرتان باشد. اگر واقعاً ايشان راضي هستند، مشكلي نيست، به اندازة توان و قدرت خود ميتوانيد، پول به وي بدهيد يا فقط زندگي او را تأمين نماييد. آنچه مهم است رضايت شوهر شما در تصرف اموال شوهر است. بلي اگر خود شما پولي و درآمدي داريد كه ربطي به شوهرتان ندارد، ميتوانيد بدون اذن شوهر نيز براي تأمين مخارج مادرتان مصرف كنيد و در صورتي كه برادران شما توان مالي نداشته باشند و نتوانند مخارج مادرتان را بدهند، اگر شما توان داشته باشيد و پولي و درآمدي داشته باشيد كه ربطي به شوهرتان ندارد، بر شما واجب است كه مخارج مادرتان را تأمين كنيد.[4]2. اينكه در نامة خود تذكر دادهايد «تكفّل مادرم با برادرانم بود ولي آنها در انجام آن كوتاهي مينمودند…» آيا مادر شما مال و اموالي دارد كه از شوهرش به وي تعلق گرفته باشد يا خير؟ اگر مال و اموالي دارد، شما ميتوانيد با برادران خود صحبت نماييد تا آن را در اختيار شما قرار دهند و شما نيز به نحو احسن به مادرتان رسيدگي نماييد، در اين صورت هم مشكلي براي شما پيش نميآيد و هم شما ميتوانيد وظيفة خود را در برابر مادرتان انجام دهيد چون شما دختر خانواده هستيد و بهتر ميتوانيد به مادرتان كمك نماييد. و اگر مادرتان مال و اموالي ندارد، شما از برادرانتان تقاضا نماييد تا مقداري پول در اختيار شما قرار دهند كه براي مادرتان مصرف نماييد.
3. در بخش ديگر از نامة شما آمده است كه: «مادرم در انجام خدمات كوتاهي ميكند، اگر تذكر دهم درستتر انجام ميدهد، آيا تذكر اشكال دارد؟» خواهر گراميام اصل تذكر دادن اشكالي ندارد اما بايد نهايت توجه داشته باشيد كه نحوة تذكر دادن، به صورت صحيح باشد و باعث رنجش ايشان نگردد. هم نحوة تذكر دادن هم تعداد دفعات تذكر دادن مهم است، اگر احساس ميكنيد كه تذكر دادن بيش از حدّ، باعث اذيت وي ميگردد، بعد از اين تذكر ندهيد، چون هدف شما از اينكه مادر را در منزل خويش آوردهايد اين است كه به نحو احسن از وي مراقبت نموده و برخورد شايسته نماييد، چه بسا ممكن است شما تمامي اصول اخلاقي را رعايت نماييد اما از آنجا كه مادرتان در دوران پيري و سالمندي به سر ميبرد، تحمل شنيدن حرفها و تذكرات شما را نداشته باشد، بايد شما حال ايشان را درك نموده و كوتاه بياييد. اين يك واقعيت است كه انسان در دوران كهنسالي و سنين پيري فرسوده گشته، قوّت و توان جسمي و حتي بخشي از ادراكات فكري و رواني خود را از دست ميدهد، اينجا است كه زندگي از يكسو براي خود آنان مشكل ميگردد و از سوي ديگر فرزندان كه مسئوليت نگهداري آنان را بر عهده ميگيرند، مسئوليت تازهاي پيدا كرده بايد صبر و تحمل داشته باشند تا بتوانند از عهده اين آزمون الهي سرفراز درآيند.
نتيجه آنكه، اصل تذكر دادن اشكالي ندارد اما سعي كنيد كمتر تذكر دهيد و كارهايي را كه مقدور ايشان نيست، خودتان انجام دهيد.
4. در مورد غسلهايش نيز شما وظيفهاي نداريد كه به ايشان تذكر دهيد، چون شما يقين نداريد كه ايشان غسلهايش را صحيح انجام نميدهد، و از طرف ديگر شرايط سنّي و اختلال حواسي كه ايشان پيدا كرده، ممكن است يادآوري و كنجكاوي بيش از حدّ شما باعث اذيت ايشان گردد. در مورد شستن لباسها اگر شما اطمينان نداريد كه ايشان صحيح ميشويد، ميتوانيد خودتان بشوييد يا لااقل با وي همكاري نماييد.
5. آخرين بخش سؤال شما اين بود كه: «مادرم امور شوهرم را درست انجام نميدهد و با او صحيح برخورد نميكند.» در اين خصوص بايد عرض نمود كه شما وظيفه داريد از شوهرتان معذرتخواهي نموده و ايشان را توجيه نماييد، شوهر شما از اينكه اجازه داده است مادرتان به منزل شما بيايد و سرپرستي ايشان را بر عهده گرفته است، معلوم است كه شخص بزرگواري است و قطعاً وضعيت ايشان را درك ميكند، لذا بعيد است كه در مورد مسايل جزيي ناراحت شود، البته شما بايد نهايت احترام و ادب را نسبت به شوهرتان رعايت نماييد و در صورت امكان امور مربوط به شوهرتان را خودتان انجام دهيد و كمتر به مادرتان واگذار كنيد. اينكه ما در شما با شوهرتان صحيح برخورد نميكند، باعث نميشود كه شما با مادر خود برخورد نادرست انجام دهيد، شما بايد هم احترام مادرتان را حفظ نماييد و هم بايد احترام شوهرتان را رعايت كنيد، البته اگر احتمال ميدهيد كه تذكر شما مفيد واقع ميشود و باعث ناراحتي مادرتان نميگردد، ميتوانيد با نهايت ادب و احترام به ايشان تذكر دهيد كه با شوهرتان بهتر برخورد كند.
نتيجهگيري؛
مادر شما در وضعيتي نيست كه تحمل تذكرات شما را داشته باشد لذا از تذكر دادن بيش از حد پرهيز نموده و كمتر كارهاي منزل را به ايشان واگذار كنيد. در مورد مخارج زندگي وي نيز شما مسئوليتي نداريد، ميتوانيد از برادران خود تقاضا كنيد، سعي كنيد رضايت شوهر خويش را جلب نموده و هر كاري كه در مورد مادر خويش انجام ميدهيد، با نظر و رضايت شوهرتان باشد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. سالوا دور منوچين، خانواده و خانوادهدرماني، ترجمه: دكتر باقر ثنايي، انتشارات اميركبير، 1373.
2. باقر ساروخاني، مقدمهاي بر جامعهشناسي خانواده، سروش، 1370.
3. حبيبالله طاهري، سير در مسايل خانواده، سازمان تبليغات اسلامي، 1370.
پي نوشت ها:
[1] . احقاف/17.
[2] . احقاف/46.
[3] . موسوي خميني، سيد روحالله، تحريرالوسيله، انتشارات اسلامي، ج 3، ص 555ـ554.
[4] . موسوي خميني، سيد روحالله، رساله نوين، (مسايل خانواده) نشر فرهنگ اسلامي، 1371، ج 3، ص 118.