من مشكل روحي اي دارم كه مي خواستم با شما در ميان بگذارم راستش را بخواهيد من در خيابان كه راه مي روم احساس مي كنم همه مرا نگاه مي كنند و همه دربارة من صحبت مي كنند و به من توجه دارند برخي وقتها دچار افسردگي مي شوم و مدت طولاني است كه داروي اعصاب و روان مصرف مي كنم ولي هيچ اثري نداشته است همچنين از زندگي دنيا نااميد شده ام و به خاطر افكاري كه گفتم بسيار عذاب مي كشم لطفاً مرا راهنمايي فرماييد؟

در پاسخ سؤال شما نكاتي را خدمتتان عرض مي نمائيم.
1. تشخيص مشكل: براي تشخيص يك اختلال روان شناختي اطلاعات مناسبي از زمان شروع، نوع داروي مصرفي، سن فرد، شدت اختلال، سابقة بيماري، زمينه هاي خانوادگي و ارثي و… لازم است به همين خاطر ما نمي توانيم در مورد نوع بيماري شما با اين اطلاعات محدودمان قضاوتي كنيم. در مشاوره هاي باليني و روان پزشكي درمانگر قبل از هر كاري اقدام به مصاحبه تشخيصي مي كند. و با مصاحبه با بيمار و سؤال هاي متفاوتي از اطرافيان مبادرت به تشخيص نوع اختلال مي كنند و پس از اين مرحله (شناسايي علت و بيماري) درمان خود را شروع مي كنند. بنابراين توصيه مي كنيم پيگيري درمان خود را همچنان ادامه دهيد تا به نتيجه مطلوب برسيد.
2. فرهنگ مشاوره: دوست عزيز! خوشبختانه شما با فرهنگ مشاوره آشنا هستيد و به همين خاطر است كه به مشاوره هاي حضوري و مكاتبه اي اهميت داده ايد و ان شاء الله همين قدم هايي كه برداشته ايد شما را به موفقيت خواهد رساند. يكي از دغدغه هاي درمانگران در اختلال هاي رواني اين است كه بيمار , اغلب اوقات همكاري نمي كند. طبق نظر متخصصان، اراده، خواست، پيگيري بيمار، عمل به توصيه ها و انجام تمرين هاي خودياري و مصرف دارو بهترين نقطه اميد براي رسيدن به هدف است پس آنچه كه براي شما لازم است دو چيز است 1. شناسايي متخصص با تجربه و رجوع به آنها 2. عمل به توصيه هاي دارويي و غير دارويي آنها.
3. اثر بيماري ها: بيماري هاي رواني اثرات متفاوتي بر احساسات، هيجانها، رفتار و بينش و آگاهي بيمار از خود، ديگران و جهان خارج مي گذارد و برخي از اين اختلالات باعث بدبيني و شك و… مي شود در واقع نوع نگرش شما مرتبط با بيماري شما دارد و آگاهي از اين مطلب به شما امكان مي دهد كه نسبت به اين احساسات منفي خود جدي نباشيد و به گمان ها و بدبيني هاي خود ترتيب اثر ندهيد و تلاش كنيد كه علت آن را از بين ببريد.
4. كيفيت درمان: اختلالات روان شناختي شدت و ضعف دارند و نسبت به شدت آنها بحث پيگيري و درمان جدي تر مي گردد برخي از اختلالاتِ ضعيف با رجوع به مشاورة باليني و انجام تكاليف خواسته شده برطرف مي شوند و برخي ازاختلالات علاوه بر مشاوره باليني نياز به دارو درماني دارند پس توصيه مي كنيم در درجة اول تلاش كنيد كه يك روان پزشك و يك روان شناس باليني با تجربه و متخصص و سرشناس براي درمان خود شناسايي كنيد و پس از اين مرحله گام به گام طبق نظر كارشناسي آنها عمل كنيد مطمئن باشيد كه آنها به كار خود آشنا هستند و آنها بر حسب نوع كار خود روزانه با افراد زيادي و با مشكلات متنوع (از جمله مشكل شما) روبرو مي شوند پس دستورات آنها را جدي بگيريد آنچه كه در كشور ما از آن غفلت مي شود همه بعدي حركت كردن در مسائل درماني است. نکته اي که بايد بدان توجه نمائيد اين است که روان پزشك به دليل نوع وظيفة خود با درمان دارويي به تنظيم خلق بيمار و نگرش او مي پردازد كه نوع جلسات آنها عمدتاً كوتاه مدت است اما روان شناس باليني با تخصص خود , به فرد کمک مي نمايد تا اراده خود را تقويت كند و مهارت هاي اجتماعي و روابط اجتماعي فرد را بازسازي مي كند و به او تمرين هايي مي دهد كه بيمار در خارج از جلسه و در منزل، بوسيله اين تمرين ها، به خود كمك كند و به درمان سرعت ببخشد و عوارض احتمالي داروهاي روان شناختي را خنثي سازد.[1]نکته ديگري كه در درمان مهم است؛ توكل و توجه به امور معنوي است مانند تلاوت قرآن، گفتن ذكر هاي مختلف، دعا در هر حال و امور مختلف انس با امام زمان(عج) توسل به ائمه اطهار(ع) و… كه نقش جمع اين امور معنوي را نبايد مورد غفلت قرار داد. به هر حال دستيابي به فرمول حل مشكل شما، با توجه به همين سه اصل مي باشد: الف: معني درماني(توجه به دعا و نيايش و امور معنوي) ب: روان درماني (مشاوره و ارائه راهكار توسط روان شناس باليني) ج: دارو درماني (با تجويز و نظر روان پزشك).
1. مسلماً هر دارويي در كنار اثرات مثبت خود , عوارضي دارد اما سود آنها به مراتب بالاتر از عوارض منفي آنهاست و نبايد به خاطر عوارض كم آن از اثرات مثبت آن غافل شد و آن را ترك كرد.
2. برخي از داروها نياز به زمان دارد تا اثراتشان نمايان گردد متأسفانه برخي از افراد كه با اين مسئله آشنا نيستند گمان مي كنند داروي آنها مؤثر نبوده داروي خود را قطع مي كنند پس نبايد عجله به خرج داد بايد داروها را مصرف كرد.

توصيه هاي كاربردي در كنار دارو درماني
در كنار مصرف دارو توجه به نكات زير ضروري است :
1. تمرينات خودياري روان شناسي باليني را جدي بگيريد و به آنها عمل كنيد (مثل ورزش و….).
2. از نقش مؤثر ورزش براي تسريع در درمان كمك بگيريد و در هفته اوقاتي را به ورزش اختصاص دهيد.
3. نسبت به اعمال عبادي مثل دعا و نيايش جدي تر باشيد. طبق نظر كارشناسان مسائل دين و روان، دعا و باورها نقش تسهيل كننده در درمان دارند، امروزه در برخي از بيمارستان هاي دنيا در كنار دارو به تقويت باورها نيز مي پردازند تا داروها زودتر اثر كنند. [2]4. به محتواي فكر خود فكر نكنيد و بدانيد كه اين افكار بخاطر نوع بيماري شماست پس بجاي نگراني در مورد قضاوت مردم دربارة شما فقط دغدغه درمان خود را داشته باشيد و هنگام هجوم اين افكار به ذكر لا اله الا الله مشغول باشيد.
5. از نقش مؤثر تلقين غافل نباشيد. تلقين مي تواند به ضمير ناخودآگاه شما دستور دهد كه افكار منفي را تبديل به افكار مثبت كند و نگراني را برطرف سازد. پس جملات مثبت تأكيدي را يادداشت كنيد و آنها را زمزمه كنيد جملاتي از قبيل: او كه خالق من است در همه حال حافظ من است، من با اراده الهي خود بر مشكلاتم فائق مي آيم. مردم چون مخلوق خدايند محبوب من اند و، من توانايي هاي كلامي زيادي جهت ارتباط با مردم دارم و… .
6. بيكار نباشيد. امروزه در كنار دارو درماني به «كار» نيز توجه زيادي مي شود و آن را مكمل درمان مي دانند در كار مورد علاقه , فرد با توانايي هاي خود آشنا مي شود, احساس هدفداري مي كند و اعتماد به نفسش قوي مي شود و عوارض منفي دارويي را كم مي كند, از خيال پردازي دوري مي كند و به بخش مثبت وجودش تمركز بيشتري مي كند. به همين خاطر امروزه از كار جهت درمان مكمل به عنوان كار درماني استفاده مي شود.[3]7. از پناه بردن به خلوت خودداري كنيد. سعي كنيد بيشتر با خانواده و نزديكان خود باشيد و حتي با هم و در كنار هم به طبيعت و سير و سفر برويد و يا براي خريد منزل با اعضاء خانواده برويد و…. .[4]8. موفقيت ها و توانايي ها كوچك و بزرگ گذشته خود را در فهرستي بنويسيد سعي كنيد چيزي از قلم نيفتد و آنها را روزي چندبار مرور كنيد.[5]

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. از حال بد به حال خوب ديويد برنز، ترجمه مهدي قراچه داغي.
2. باز هم مثبت درمان، نوشتة نورمن پيل، ترجمة فريبا مقدم، نشر اوحدي.
3. روش مؤثر غلبه بر افكار و احساسات منفي ونالد والتر، ترجمة شيرين نبوي نژاد، تهران نشر عشق.

پي نوشت ها:
[1] . درمان دارويي بيماري هاي رواني، ترجمه دكتر نصرت الله پورافكاري، بازوك، اسكون اور، نشر ذوقي، چاپ دوم، ‌ص 5 (اقتباس).
[2] . ويكتور فرانكل، خدا در ناخودآگاه، ترجمه و توضيح دكتر ابراهيم يزدي، پاورقي، ص 123 (اقتباس).
[3] . مجلة حديث زندگي، 19، سال چهارم، شمارة 4، مهر و آبان، 1383، ص 21.
[4] . راهنماي گام به گام درمان مشكلات رواني بزرگسالان ترجمة سيد علي كيميايي و.. به نشر چاپ اول 1381، ص 188 ـ 187 (اقتباس).
[5] . همان.