خانه » همه » مذهبی » من نوجواني هستم كه دچار گناهي شده‌ام كه تقريباً عادتم شده و نمي‌توانم آن را از بين ببرم و ذهنم را به خود مشغول كرده‌است براي از بين بردن آن چه كنم؟

من نوجواني هستم كه دچار گناهي شده‌ام كه تقريباً عادتم شده و نمي‌توانم آن را از بين ببرم و ذهنم را به خود مشغول كرده‌است براي از بين بردن آن چه كنم؟

قبل از پرداختن به پاسخ لازم است به اين نكته اشاره شود كه دورة سنّي نوجواني دورة بسيار مهم و حسّاسي است. در اين دورة سنّي نيروهاي دروني و عوامل بيروني زمينة گناه را براي انسان فراهم مي ‎كنند و نوجوانان به لحاظ محدوديت تجربه و اطلاع از مسايل، در موقعيتي قرار دارند كه به طور طبيعي امكان خطاها و لغزش‎هايشان بيش از بزرگتر‎ها است؛ امّا نيرويي كه مي‎تواند نوجوانان و جوانان را از انجام گناه باز دارد. نيروي «ايمان» و «اراده» است. ايمان و ارادة قوي تنها عاملي است كه مي‎تواند جوانان را از ارتكاب گناه مصون نگه دارد و يا اگر به عللي مرتكب گناهي شده و بعداً متوجه پيامدهاي آن گرديده و پشيمان شده، باز هم ايمان و ارادة قوي تنها عاملي است كه مي‎تواند آنها را نجات دهد. نوجواني كه خود اعتراف به گناه دارد و از انجام آن به شدّت پشيمان است، اين نشان از ايمان دارد. اگر واقعاً تصميم گرفته‎ايد كه بعد از اين مرتكب اين گناه و يا هر گناه ديگري هم نشويد،‌ بايد در دو مرحله برنامة جلوگيري از گناه را دنبال نماييد.
1. مرحلة نظري
يعني توجّه به آيات و رواياتي كه در آنها از گناه و پيامدهاي آن سخن به ميان آمده و به شدّت گناهكاران را مورد سرزنش قرار داده است.
2. مرحلة عملي
يعني اقدام عملي به ترك گناه. در اين مرحله روش‎هايي بسياري وجود دارد كه شما مي‎توانيد آنها را به كار گيريد.
اصول مرحلة نظري
1. ايمان به خدا و اعتقاد به حضور او در همه جا
ايمان به خدا و اعتقاد به اين‎كه همة ما در محضر خدا هستيم، از اساسي‎ترين اهرم‎هاي باز دارنده از گناه است. اين اعتقاد آن‎چنان نيرويي در انسان به وجود مي‎آورد كه او را هم‎چون سپري فولادين و نفوذناپذير در برابر گناهان مي‎سازد؛ بر همين اساس آيات و روايات، ايمان را اصلي‎ترين عامل بازدارنده از گناه معرفي نموده است و مي‎فرمايد: «أَ لَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَري»؛[1] آيا انسان نمي‎داند كه خداوند همه اعمالش را مي‎بيند؟ و يا در جاي ديگر آمده است: «إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ»؛[2] قطعاً پروردگار تو در كمين‎گاه است و همة آنچه را تو انجام مي‎دهي مي‎بيند. اين آيات، به روشني بيان مي‎كند كه همة ما در محضر خداي بزرگ هستيم، و هر گناهي هر چند كوچك از آن نظر كه نافرماني خداوند است، بسيار بزرگ به حساب مي‎آيد.
در روايات نيز به اين نكته تأكيد شده است. شخصي به حضور امام حسين ـ عليه السّلام ـ آمده و عرض كرد «اي فرزند رسول خدا من يك شخص گنهكار هستم و نمي‎توانم گناهم را ترك كنم، مرا موعظه كن. امام حسين ـ عليه السّلام ـ فرمود: «پنج كار را انجام بده و آن‎گاه هرچه مي‎خواهي گناه كن» روزي خدا را مخور و آنچه مي‎خواهي گناه كن. از زير حكومت خدا بيرون برو و آنچه مي‎خواهي گناه كن. جايي را انتخاب كن تا خداوند تو را نبيند و هرچه مي‎خواهي گناه كن، وقتي عزرائيل براي گرفتن جان تو نزد تو آمد، او را از خود بِران و هرچه مي‎خواهي گناه كن. زماني كه مأمور دوزخ تو را به سوي آتش بُرد، تو به سوي آتش مرو، و آن‎چه مي‎خواهي گناه كن».
در اين روايت شريف به مسائل بسيار مهمي اشاره شده است كه اگر به آن توجّه كنيم و هر وقت كه فكر گناه به ذهنمان آمد يا خواستيم عملاً گناهي را انجام دهيم، اين روايت را به ياد آوريم. قطعاً از آن عمل منصرف خواهيم شد، ديگر دست و پا و چشم و گوش براي انجام گناه حركت و تواني نخواهد داشت. هر وقت مي‎خواستم گناه كنيم، فكر كن كه امام حسين ـ عليه السّلام ـ خطاب به ما مي‎گويد: هر گناهي مي‎خواهي، انجام بده امّا در جايي باشد كه خداوند نبيند، اين روايت را هميشه در ذهن خود مرور كنيم.
2. خودشناسي و توجّه به شخصيت انساني
يكي از عوامل بازدارندة گناه اين است كه انسان شخصيت خود را بشناسد و به آن توجّه داشته باشيد؛ چرا كه بخشي از گناهان بر اثر آن است كه انسان به ارزش خود پي نبرده است. انسان از ديدگاه قرآن، خليفة خدا و مسجود فرشتگان مي‎باشد.[3] وقتي انسان چنين عظمت و مقامي دارد، چگونه مرتكب گناه و معصيت شود؟
3. ايمان به معاد و حساب قيامت
ايمان به معاد يعني ايمان به دريافت كيفر و پاداش اعمالي كه در دنيا انجام داده‎ايم. هيچ كدام از نيكي و بدي‎هاي ما نابود و فاني نمي‎شود.[4]4. ياد مرگ
ياد مرگ موجب شكستن غرور و در نتيجه زمينه‎ساز ترك گناه و از عوامل بازدارندة معصيت مي‎باشد. رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ فرمود: «بسيار به ياد مرگ باشيد، زيرا ياد مرگ، گناهان را مي‎زدايد».[5]5. نقش عبادات در بازدارندگي از گناه
عبادات اگر به صورت صحيح و با شرايط انجام شوند، علاوه بر فوائد بسيار معنوي، نقش به سزايي در كنترل گناه دارند و اصولاً‌يكي از اهداف عبادات، پيشگيري و پاكسازي از گناهان است.[6]6. گزينش دوستان خوب و دوري از بدان
تأثير دوست درس نوجواني و جواني بيشتر از هر عاملي ديگري است كه موجب سعادتمندي يا بد عاقبتي افراد مي شود. وجوان به دليل اينكه مي خواهد با دوستان خود هم رنگ باشد در كارهاي خوب و بد آنان شركت مي جويد. پيامبر فرمود: «المر علي دين خليله فلينظر احد كم من يخالل» شخصي بر روش دوست خود است پس هر كدام از شما بنگرد كه چه كسي را به دوستي بر مي گزيند.
7. تقويت اراده
ناتواني برترك كاري به ناتواني در اراده باز مي گردد. با دل و جرئت در كارها وارد شدن. تلقين به اينكه مي شود و مي توانم، تقويت عزت نفس، گوش ندادن به موسيقي هاي لهوي و ريتميك، ورزشي و… در تقويت اراده موثرند.
مرحله عملي ترك گناه
درمان هر گناه داراي روش مخصوصي است. در روايات اسلامي به برخي از انواع درمان‎ها اشاره شده است از جمله در روايتي از امام باقر ـ عليه السّلام ـ آمده است: «براي هر دردي، دوايي وجود دارد و دواي گناهان، استغفار و توبه است.»[7] دانش روانشناسي نيز روش‎هاي بسيار مؤثري را در اختيار ما قرار داده است كه مي‎توان از آنها در درمان گناهان استفاده نمود.
1. درمان انزجاري
از جمله روش‎هاي درماني، روش‎هاي درماني انزجاري يا بيزاري‎آور است.[8] در درمان‎هاي بيزاري‎‎آور، يك رويداد بيزاركننده با رفتار نامطلوب همراه مي‎شود به اين قصد كه خاصيت تقويتي آن را كاهش دهد. استفاده از اين روش به اين صورت است كه در لحظاتي كه تنها نشسته‎ايد، گناه و عمل مورد نظر را كه لذت آني هم براي شما دارد جلو چشم خود مجسم كنيد، همزمان با آن يكي از منفورترين و زشت‎ترين حوادث زندگي، رخدادها يا رفتاري را كه اصلاً خوشتان نمي‎آيد، نيز تصور كنيد، چندين بار تمرين كنيد تا اين‎كه هر وقت فكر گناه به ذهن شما آمد، آن عمل زجرآور نيز در ذهن شما تداعي كند، به مرور زمان عمل گناه نيز به نظر شما نفرت آور خواهد شد و هيچ‎گاه اقدام به انجام آن نخواهيد كرد.
2. توجه به پيامدها
هر وقت فكر گناه به ذهن شما‌ آمد يا حتي بالاتر از آن اگر موقعي خداي نكرده به گناه اقدام كرديد، فوراً پيامدهاي آن مانند عذاب خداوند، آتش جهنم، خجالت و شرمندگي نزد امام زمان ـ عليه السّلام ـ، پيامدهاي دنيوي گناه و اين‎كه خداوند ناظر بر آن صحنه است را در ذهن خود مجسم كنيد، و با خود لحظه‎اي بيانديشيد كه آيا لذّت آني و زودگذر آن عمل بهتر است يا ترك گناه و نيل به سعادت ابدي و نعمت‎هاي اخروي؟ در اين صورت قطعاً از گناه منصرف خواهيد شد.
3. مطالعه سر گذشت ها
سرگذشت افراد گنهكار را مطالعه كنيد، اگر ممكن است سري به زندان‎ها بزنيد، افرادي را كه در اثر جرم و جنايت و گناه موقعيت و پايگاه اجتماعي خود را از دست داده‎اند، در نظر بگيريد و مطمئن باشيد كه اگر شما هم به عمل زشت‎تان ادامه بدهيد، به سرنوشت آنها دچار خواهد شد.

معرفي منبع جهت مطالعه بيشتر:
– دنياي نوجوان؛ محمدرضا شرفي؛ تهران، منادي تربيت، 1370.

پي نوشت ها:
[1] . علق/14.
[2] . فجر/14.
[3] . اسراء/70، بقره/30.
[4] . آل عمران/30.
[5] . نهج‎الفصاحه، حديث، ص444.
[6] . قرائتي، محسن، گناه‎شناسي، انتشارات پيام آزادي، 1371، ص 271.
[7] . اصول كافي، ج 1، ص 387.
[8] . سيف، علي‎اكبر، تغيير رفتار و رفتار درماني، نشر دوران، 1379، ص 238.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد