بهنقل از sciencemag، سال ۲۰۱۵ دانشمندان موضوعی شگفتآور را کشف کردند: برخی از گروهها در آمازون جد مشترکی با بومیان استرالیا و گینه نو دارند و برخی از مردم بومی آمازون برزیل از راه دور، اما مشخصی با استرالیاییها و ملانزیاییهای بومی رابطه داشتند. بیش از پانزدههزار سال پیش، انسانها از روی پلی زمینی به نام برینگیا عبور کردند که خانه اصلی آنها در اوراسیا را به آلاسکای امروزی متصل میکرد.
چه کسی میداند این سفر چه عواملی را بهدنبال داشته و چه انگیزهای برای ترک آنها ایجاد کرده است؛ بااینحال پس از رسیدن، آنها بهسمت جنوب در سراسر قاره آمریکا گسترش یافتند. نظریه غالب این است که اولین آمریکاییها در یک موج وارد شدند و تمام جمعیت بومیان آمریکای امروز از این گروه بنیانگذاران ماجراجویانه ناشی میشوند. باوجوداین، اکنون نظمی در این تئوری وجود دارد. آخرین تجزیهوتحلیل ژنتیکی پشتیبانی از مطالعات اسکلتی را نشان میدهد که نتایج جالبی را رقم زده است. این یافته به این احتمال اشاره میکند که نه یک گروه، بلکه دو گروه به این قارهها مهاجرت کردند تا اولین آمریکاییها را بهوجود آورند.
سیگنال ژنتیکی تبار استرالیایی در جمعیتی که تاکنون از بین رفته است، محققان را برای گرفتن پاسخ درگیر خود میکند. مطالعهای جدید نشان میدهد این سیگنال ژنتیکی بیش از حد تصور در آمریکایجنوبی شایع است و افرادی که این ژنها را نخستینبار به دنیای جدید منتقل کردهاند، آن را از جمعیت اجداد سیبری دریافت کردهاند. این یافته راههای مهاجرت این افراد به آمریکایجنوبی را نیز روشن میکند. جنیفر راف، متخصص ژنتیک انسانشناسی در دانشگاه کانزاس، معتقد است این کشف واقعا ارزشمند است؛ زیرا نشان میدهد یافتههای سال ۲۰۱۵ تنها محصولی مصنوعی نبوده و واقعا سیگنال ژنتیکی گستردهای است.
مردمشناسان تصور میکنند شاید حدود بیست هزار سال پیش، گروههایی از شکارچیان قدرتمند و جمعکنندگان آذوقه و تشکیلات درحالیکه سطح دریا بسیار کمتر از امروز بود، سیبری را ترک کرده و وارد سرزمین غرقشده برینگیا شدهاند که در آن زمان اوراسیا و آلاسکا را به هم متصل میکرد. سپس حدود پانزدههزار سال یا بیشتر، عدهای از آنها برینگیا را ترک کرده و به آمریکای شمالی و جنوبی رفتهاند. این مهاجران اولیه اوقات خوشی را حداکثر تا ۱۴ هزار و ۸۰۰ سال پیش سپری کردند. تاریخهای رادیوکربنی نشان میدهد آنها در حال تأسیس اردوگاه در مونته ورده در جنوب شیلی هستند.
مطالعات DNA سال ۲۰۱۵ براساس DNA بیش از دویست انسان زنده و باستانی، نژاد استرالیایی را در دو گروه بومی آمازونی به نامهای کاریتیانا و سوروی دستهبندی کرد. بسیاری از آنها امضاهایی از جهشهای ژنتیکی داشتند که سیگنال Y بهدلیل حرف اول کلمه جد در زبان برزیلی اطراف رودخانه آمازون (ypikuéra) نامگذاری شد. برخی دانشمندان حدس میزدند سیگنال Y قبلا در برخی از مهاجران اولیه آمریکایجنوبی وجود داشته است و برخی دیگر اعتقاد داشتند مهاجرت بعدی افراد وابسته به استرالیاییهای امروزی میتواند سیگنال Y را به افرادی وارد کند که در آمازون زندگی میکنند.
این مطالعه جدید به سرپرستی تابیتا هونمیر، متخصص ژنتیک در دانشگاه سائوپائولو، دادههای ژنتیکی ۳۸۳ انسان مدرن را از سراسر آمریکایجنوبی، ازجمله دَههاهزار نفر از افراد تازه ژنوتیپشده در آمازون و فلات مرکزی برزیل بررسی کرد. محققان از نزدیک با مردم بومی همکاری کردند و هونمیر گفت آنها با مورخان و مردمشناسان و متخصصان ژنتیک همکاری میکنند تا مطمئن شوند نتایج به بهترین روش به جوامع بومی منتقل میشود. برای نخستین بار دانشمندان سیگنال Y را در گروههایی یافتند که خارج از آمازون زندگی میکنند؛ در ژاوانته مردمی که در فلات برزیل در مرکز این کشور و در مردم چوتونا پرو که از صد تا هشتصد سال پس از تاریخ کنونی در سواحل آن کشور زندگی میکنند.
در مرحله بعدی، محققان از نرمافزاری برای آزمایش سناریوهای مختلف استفاده کردند که ممکن است به پراکندگی DNA فعلی منجر شود. محققان در مجموعهمقالات آکادمی علوم ملی گزارش کردند بهترین سناریو شامل اولین مهاجران آمریکایجنوبی است که احتمالا زودترین آنها از لحاظ زمانی نیز هستند. بهگفته هونمایر، این مهاجران احتمالا از مسیری ساحلی پیروی کرده و سپس درحدود ۱۵ هزار و ۸ هزار سال پیش به فلات مرکزی و آمازون تقسیم شدهاند. راف با این سناریو موافق است که دادهها دقیقا با آنچه پیشبینی میکنید، مطابقت دارد.
دیوید ملتزر، باستانشناس دانشگاه South Metodist و یکی از نویسندگان مطالعه شناسایی سیگنال Y در سال ۲۰۱۵، اعتقاد دارد این توضیح منطقی است و پیداکردن نژاد استرالیایی در بقایای سواحل باستانی اعتمادش را به نتیجهگیری نویسندگان افزایش میدهد. پونتوس اسکاگلند، متخصص ژنتیک جمعیت مؤسسه فرانسیس کریک و یکی از نویسندگان مطالعات سال ۲۰۱۵، همراهبا هونمایر بوده و از دیدن دانشمندان آمریکایجنوبی اظهار خوشحالی کرده است که در حال اضافهکردن به کارهای قبلی هستند. او میگوید: «هیجانزدهام که گروههای محلی تحقیقاتی در برزیل این موضوع را انتخاب میکنند. آنان دقیقا همان کاری را انجام میدهند که باید انجام دهند.»
دراینمیان، پرسش بیپاسخ این است: چرا سیگنال Y در هیچیک از گروههای بومی آمریکای شمالی یا مرکزی مشاهده نشده است؟ به گفته هونمایر، یکی از احتمالات این است که مهاجران حامل سیگنال Y بهسادگی در ساحل گیر کرده و خود را به آمریکایجنوبی رساندهاند، بدون اینکه میراث ژنتیکی در شمال باقی مانده باشد. همچنین، ممکن است گروههایی با نژاد Y در آمریکای شمالی و مرکزی زندگی کرده باشند؛ اما با استعمار اروپا از بین رفتهاند. ملتزر میگوید: «جمعیت سیگنال Y پازل است؛ اما این قطعه جالبی است که باید به آن اضافه شود.»