آداب غذا خوردن در اسلام

اسلام برای تمام شئون زندگی انسان برنامه و دستورالعمل های بسیار مفیدی دارد. آداب غذا خوردن در اسلام نیز توسط امام صادق (علیه السلام) بیان شده است که در این مطلب به بررسی آن می پردازیم.

در ادامه روایات وارد شده از اهل بیت (علیه السلام) و پیامبران الهی پیرامون فواید کم خوری و مضرات پرخوری از دیدگاه اسلام را نیز می توانید مطالعه نمایید.
 

آداب غذا خوردن در اسلام بر اساس سخنان اهل بیت (علیه السلام) و پیامبران الهی

حضرت صادق (علیه السلام) فرموده:

کم خوردن در همه حال و در نزد همه اقوام پسندیده و خوب است. زیرا کم خوری هم برای ظاهر آدم صلاح است و هم برای باطن آدم.
 

پسندیده ترین حالات برای خوردن غذا چهار تا است

۱) عده‌ای فقط برای ضرورت زندگی غذا می خورند.

۲) عده‌ای هم برای مهیا شدن جهت زندگی و عبادت خداوند غذا می خورند.

۳) عده‌ای هم برای موفق شدن در زندگی و شناخت خداوند غذا می خورند.

۴) عده‌ای هم برای کسب قوت و نیرو جهت انجام اوامر الهی غذا می خورند.

حالت اولِ غذا خوردن، منحصر به بندگان برگزیده خداوند (یعنی انبیاء و اولیاء) است که فقط هنگامی که احساس ضرورتِ غذا می‌کنند به آن نزدیک می شوند.

حالت دوم، غذا خوردنِ متقیان واقعی است که غذا را برای این می‌خورند که آماده تقوی و ورع باشند.

نوع سوم برای کسانی است که به خداوند توکل دارند.

حالت چهارم هم غذا خوردنِ مومنان می باشد.

برای قلب مؤمن چیزی زیانکارتر از پرخوری نیست. زیرا زیاد خوردن هم سبب قساوت قلب و هم هیجان شهوت می شود، گرسنگی خورشت مومنان و غذای روح است و طعام قلب و صحت بدن می باشد.

حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) فرموده است که هیچ ظرفی را فرزند آدم پر نکرده که بدتر از شکم پر باشد.

حضرت داوود (علیه السلام) فرموده است:

ترک نمودن یک لقمه غذا با داشتن نیاز بر آن برای من بهتر و دوست داشتنی تر از بیدار شدن بیست شب متوالی برای عبادت می باشد.

(یعنی اثر ترک آن لقمه از اثر عبادت آن بیست شب بهتر است. متوجه باشید که عبادت شبانه واجب نیست، بلکه مستحب است. پس مانعی ندارد که ترک این لقمه برای انسان مفیدتر از آن عبادت مستحب باشد.)

باز هم حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) فرموده است:

مومن فقط برای پر کردن یک معده غذا می‌ خورد. (یعنی بسیار کم غذا می‌خورد) ولی منافق برای هفت معده غذا می‌ خورد.

(یعنی این‌ قدر غذا می‌ خورد مثل این که باید هفت معده را پر کند.)

باز هم حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) فرموده است:

وای بر مردم از دست دو قبقب. پرسیدند یا رسول الله این دو قبقب کدامند؟ فرمود: شکم و فرج.

حضرت عیسی (علیه السلام) فرمود:

هیچ مرض قلبی شدیدتر از قساوت قلب و هیچ علتی برای نفس سخت تر از پرخوری نمی باشد.
 

توضیحات تکمیلی در مورد آداب غذا خوردن

باید به این نکته توجه کنیم که ما انسان‌ ها نیاز به غذا داریم ولی نیاز طبیعی ما به آن غذاهای متنوع را ما انسان‌ ها به تدریج در اثر جهالت، خودخواهی و چشم و هم چشمی برای خود به وجود آورده‌ ایم.

در علم زیست شناسی ثابت شده که تغذیه هر جاندار به همان اندازه باید باشد که طبیعت برای آن مقرر داشته. جهاز هاضمه ما انسان ها نشان می‌ دهد که در ابتدا ما گیاهخوار و میوه خوار بوده‌ ایم، چون حیوانات درنده و گوشت خوار روده های بسیار کوتاه دارند.

وانگهی تاریخ زنده ترین شاهد است به این که انسان‌های اولیه که عمر طولانی می کردند در اثر این بوده که گیاه خوار بوده‌ اند ولی بعداً در اثر گوشت خواری عمرها به تدریج کوتاه شد.

پس غذا برای آدمی لازم است آن هم به حد ضرورت (یعنی تهیه عوض آنچه که به شکل نیرو مصرف شده)؛ ثانیا تنوع غذا برای معده ضرورت دارد، ولی نه در یک جلسه چندین غذا باشد. بلکه در هر وعده به یک غذا اکتفا شود. چون خوردن چندین نوع غذا در یک وعده نتیجه‌اش جز افراط و پر کردن شکم و به زحمت انداختن جهاز هاضمه چیز دیگری نیست.

اخیراً عده زیادی از پزشکان جهان طرفدار نبات خواری شده‌اند و ثابت کرده‌اند که بیشتر بیماری‌های متداول در میان مردم از گوشت خواری و افراط در آن ناشی می‌شود و اگر مردم به نبات خواری عادت کنند بیشتر امراض از وجود آنان پاک می شود.

شما از پزشکان بهداشت شنیده‌اید که تغذیه خوب موجب سلامتی بدن است. بلی منظور از تغذیه خوب غذاهای متعدد و الوان و سنگین نیستند، بلکه غذاهای ساده‌ای هستند که نیاز طبیعی بدن را تأمین می‌کنند. در‌ واقع کیفیت غذا شرط سلامتی است، نه کمیت آن.

علت شیوع گرسنگی در میان بشر از همین پرخوری انسان‌ها ناشی شده است. شما این همه غذاها را در یک وعده به شکم خود می ریزید، بدن از همه آن‌ها فقط مواد اولیه آن‌ها را جذب می‌کند و بقیه را دفع می نماید. پس عقل و بهداشت به ما حکم می‌کند که غذاهایی را بخوریم که دارای مواد مورد نیاز بدن می‌ باشند.

سخنور نامی ما سعدی شیرازی می گوید:

اندرون از طعام خالی دار

تا در آن نور معرفت بینی

بلی این تنها یک بیت شعر نیست، بلکه بیان یکی از بزرگترین اصول بهداشتی و سلامتی انسان‌ ها است. چون محرز شده هر غذایی که به معده ما وارد می‌ شود بخار و حرارت زیاد تولید می‌ کند و یک سستی و تنبلی در انسان به وجود می‌ آورد و شعور و درک انسانی را از کار می اندازد. پس اگر این کار ادامه پیدا کند مسلماً در معده و جهاز هاضمه و حتی در مخ ما اثر خواهد گذاشت.

با توجه به این نکات می‌ توانیم به فلسفه ی وجوب روزه آن هم به مدت یک ماه تمام برای مسلمانان پی ببریم. حتی پزشکان در این مسأله اتفاق دارند که روزه بیشتر امراض را از بدن انسان بیرون می کند.

اغلب شما می‌ دانید که یکی از شرایط مرتاض بودن (یعنی تقویت روح و نیروی اراده و خلاقیت نفس) گرسنگی کشیدن است. چون آن‌ ها به تجربه دریافته‌ اند که پرخوری و شکم پرستی مانع تصفیه نفس و تزکیه اراده می باشد.

لذا برای این که ما مسلمانان انسان‌ های زنده و فعال و کوشا و دراک و عالم باشیم باید از پرخوری و تنوع در غذا پرهیز کنیم و غذاهایی را بخوریم که برای بدن ما لازم می‌ باشد و در‌ واقع بنده شکم نباشیم.

منبع: سایت دلدادگان