ميلاد آفتاب
آفتاب وجود مبارک سيدالشهدا، روز پنج شنبه، سوم شعبان سال چهارم هجرت، از مشرق دامان فاطمه زهرا(سلام الله عليها) و در خانه اميرالمؤمنين(عليه السلام)طلوع
ميلاد آفتاب
حسين (عليه السلام) را گنجينه دار وحي خود قرار دادم و او را با شهادت گرامي داشتم و زندگي اش را سعادتمندانه پايان دادم. او برترين شهيد است و والاترين جايگاه را دارد. کلمه تامه خود را با او قرار دادم و محبت کامل را نزد او نهادم و عترت او را معيار پاداش و کيفر شناختم.(1)
آفتاب وجود مبارک سيدالشهدا، روز پنج شنبه، سوم شعبان سال چهارم هجرت، از مشرق دامان فاطمه زهرا(سلام الله عليها) و در خانه اميرالمؤمنين(عليه السلام)طلوع کرد. ايشان 57 سال زيست که هفت سال آن در دوران حيات رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) سپري شد. سي سال در خدمت امير المؤمنين علي (عليه السلام)بود. ده سال را نيز در دوران امامت برادر بزرگوارش، امام حسن مجتبي (عليه السلام) گذرانده و ده سال هم عهده دار مسئوليت سنگين امامت بود. دوران امامت امام سوم، با حکومت پليد معاويه و پس از آن، پسرش، يزيد هم زمان شد. در دوران معاويه، به دليل فراهم نبودن شرايط لازم براي قيام، امام حسين (عليه السلام) نيز مانند برادرش امام حسن (عليه السلام)، به پيمان صلح پاي بند ماند و قيام نکرد. البته وجود موانع بر سر راه قيام آن حضرت سبب نشد که امام در برابر بدعت ها و بيدادگري هاي بي شمار معاويه سکوت کند، بلکه در آن شرايط خفقان بار، تا آنجا که در توان داشت، با ستم هاي معاويه مخالفت کرد؛ چه با نوشتن نامه هاي اعتراض آميز و چه با سخنراني هاي کوبنده در مراسم حج براي مخالفت با دستگاه اموي.
با مرگ معاويه و آغاز حکومت يزيد، شرايط قيام حسيني فراهم شد. عوامل زمينه ساز اين قيام عبارت بودند از: مخالفت بيعت يزيد؛ دعوت کوفيان از امام حسين(عليه السلام) و ضرورت امر به معروف و نهي از منکر.عامل سوم، مهم تر از دو عامل ديگر بود؛ يعني اگر يزيد از امام بيعت نمي خواست و کوفيان هم آن حضرت را به قيام دعوت نمي کردند، باز هم به دليل عامل سوم که به بيان خود امام، انگيزه آن حضرت براي قيام بود، اين قيام خدايي صورت مي گرفت.
برخي آثارارزشمند و ماندگار قيام امام حسين(عليه السلام)(2)
1-بالا رفتن مقام آن حضرت در پيشگاه خداوند متعال؛
2-نجات اسلام و جاودانه ساختن شريعت و قرآن؛
3-بيداري شعور ديني و زنده کردن ويژگي هاي انساني در اجتماع؛
4-برانگيختن عواطف و احساسات نسبت به خاندان نبوت که عامل سعادت است؛
5-تأسيس مکتب عالي و همگاني تعليم و تربيت که از نتايج مراسم سوگواري و عزاداري سيدالشهداست؛
6-محکوميت بني اميه نزد مسلمانان و ديگر ملل که به شورش ها و انقلاب هاي ضد اموي انجاميد؛
7-ايجاد تحول فکري در مورد حکومت؛ امام با اين انديشه نادرست و خطرناک که اطاعت از هرحکومتي، حتي حکومت معاويه و يزيد، واجب است، مبارزه کرد و نشان داد حکومتي واجب الاطاعت است که برپاکننده عدالت اسلامي و مجري احکام قرآن باشد؛
8- ايجاد واکنش جاودانه در برابر ستم و بي عدالتي.
اثر جاودانه جهاد امام حسين(عليه السلام) در تاريخ اين است که همواره الگو و نيروبخش مجاهدان راه حق و حاميان خير و عدالت است.
حسين (عليه السلام) در نگاه پيامبر
زهرا اکافان
اين حسين کيست که عالم همه ديوانه اوست
اين چه شمعي است که جان ها همه پروانه اوست
امام حسين(عليه السلام) نزد پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مقامي والا داشت، به گونه اي که پيامبر او را محبوب و فرزند خود مي خواند و مي فرمود: «حسين از من است و من از حسينم.»(3)
همچنين مي فرمود:«خدايا، هر کس که حسين (عليه السلام) را دوست دارد، دوست بدار»(4) يا «هرکس که به حسين(عليه السلام) مهر ورزد، مرا دوست داشته و هر که او را دشمن بدارد، مرا دشمن داشته است».(5)
رسول گرامي اسلام بارها فرمود:«خدا مرا امر کرده است که حسين و دوستانش را دوست بدارم.»(6) گاهي نيز محبتش را اين گونه اظهار مي فرمود:«خدايا! من حسن و حسين(عليه السلام) را دوست دارم. تو نيز آنها را دوست بدار و هر کس آنها را دشمن دارد، دشمن بدار».(7)
همچنين از پدر امت، حضرت محمد (صلي الله عليه و آله و سلم) نقل شده است: «حسن و حسين (عليه السلام)، گل هاي من از دنيا هستند».(8) گاهي نيز مي فرمود: «اين دو، گل هاي من در دنيا هستند. هر کس مرا دوست دارد، حسن و حسين (عليه السلام) را نيز دوست دارد».(9)
در روايت است که رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) به امام حسين (عليه السلام) فرمود: «پسرم! تو چون جگر مني. خوشا به سعادت کسي که تو و ذريه تو را دوست دارد. پس واي بر قاتل و کشنده تو».(10)
پيامبر بارها حسن و حسين(عليه السلام) را سرور جوانان اهل بهشت معرفي کرد(11) و فرمود «هر کس که دوست دارد دو سرور جوانان اهل بهشت راببيند، به امام حسن(عليه السلام) و امام حسين(عليه السلام) نگاه کند».(12)
امام حسين(عليه السلام)، مصداق عترت،(13)اهل کسا،(14)کلمه طيبه(15) و صالحين (16) است.
برکت هاي قيام سرخ
زهرا اکافان
درس آزادي به دنيا داد رفتار حسين
بذر همت در جهان افشاند افکار حسين
«گر نداري دين به عالم، لا اقل آزاده باش»
اين کلام نغز مي باشد ز گفتار حسين
«مرگ با عزت ز عيش در مذلت بهتر است»
نغمه اي مي باشد از لعل گهربار حسين (17)(18)
سخن از خدمات رادمردي است که نه فقط بزرگ ترين قهرمان عرصه هاي حماسه و خون و قيام، بلکه نماد صبر، مقاومت، رشادت و شجاعت براي تحقق بخشيدن به احکام نوراني اسلام است.
امام حسين(عليه السلام) در برهه اي از زمان، در عصر تاريکي و خفقان دوران حکومت اموي، براي نجات اسلام و ايجاد حکومت صالح اسلامي، آگاهانه به پا خاست و با نثار خون خود، طومار حکومت ضد ديني بني اميه را در هم پيچيد.
قيام او سرآغاز بسياري از حرکت هاي حق خواهانه و پيدايش خط جديدي در حمايت و احياي اسلام شد. بسياري از حوادث تاريخي در اين جهان پهناور، به ويژه در جغرافياي جهان اسلام، در حرکت عاشورا ريشه دارد. خوني که از وجود حسين (عليه السلام) به پاي نهال اسلام جاري شد، همچون آب حيات و مرکب پر برکتي بود که آن نهال را بارور کرد و تاريخ معنويت و انسانيت را نوشت.
کلام جان بخشش ، هنوز در گوش تاريخ طنين انداز است که فرمود: «اگر مسلمان نيستيد، لااقل آزاده باشيد».(19)
شاعر با بهره از اين کلام نغز و پر مغز، چنين سروده است:
گر شما را به جهان ديني و آييني نيست
لااقل مردم آزاده به دنيا باشيد
اگر امام حسين(عليه السلام) با مفاسد بني اميه مبارزه نمي کرد، فهم حقيقت اسلام ممکن نبود و از جنايت هاي خاندان اموي پرده برداشته نمي شد. اسلام سفياني و معاويه اي بر حکومت اسلامي حاکم مي گشت. اسلام، دين نيرنگ و فريب مي شد و به اسم دين، فساد و شراب خواري همچنان ادامه مي يافت. امام حسين(عليه السلام) با قيام خود، سدي نيرومند براي نگهباني دين پديد آورد و جان خود و فرزندانش را نثار کرد تا قداست اسلام و ارزش هاي راستين آن باقي بماند.
به راستي، قيام او سرآغاز جنبش تشيع و خون او، سرچشمه قيام هاي خونين حق جويانه است. امام حسين(عليه السلام) با شهادت خود، منطقي بي مانند به بشر آموخت: منطق بذل جان در راه احياي دين.(20)
نقش قيام امام حسين در گسترش و تحکيم فرهنگ اهل بيت(2)
بزرگ فلسفه قتل شاه دين اين است
که مرگ سرخ به از زندگي ننگين است
حسين، مظهر آزادگي و آزادي است
خوشا کسي که چنينش مرام و آيين است
نه ظلم کن به کسي، ني به زير ظلم برو
که اين مرام حسين است و منطق دين است
ببين که مقصد عالي وي چه بوده اي دوست
که درک آن سبب عزو جاه و تمکين است
زخاک مردم آزاده بوي خون آيد
نشان شيعه و آثار پيروي اين است(21)
هر کس بر اساس عقيده و ديدگاه خود از جنبه هاي گوناگون به قيام با شکوه و تاريخي امام حسين(عليه السلام) توجه کرده است. از اين رو، تفسير و تعبيرهاي بسياري از اين قيام شده است. قيام حسين به علي(عليه السلام) داستان ظهور عالي ترين تجليات روحي و معنوي انسان و کوچک شمردن همه مظاهر لذت هاي مادي ، به خاطر معنويت است.
اين قيام، حقانيت اسلام را روشن و حيات و بقاي آيين الهي را تضمين کرد. به همين سبب گفته اند: «اگر منبع و رسول اسلام را محمد(صلي الله عليه و اله و سلم) مي دانيم، حسين(عليه السلام)، حماسه ساز و امضا کننده دوام و بقاي آن است».(22)
آري، قيام حسيني آميخته با شور و هيجان است، به گونه اي که شهادت حسين بن علي (عليه السلام) قبل از آنکه رخ دهد، اشک رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) را جاري کرد.(23)
برخي خدمات امام حسين(عليه السلام)به اسلام
-توجه دادن جامعه به نقش رهبري ديني و ويژگي هاي آن؛
-احياي عمل به فريضه امر به معروف و نهي از منکر؛
-احيا و اقامه نماز؛
-برپايي آزموني انساني و جداسازي مؤمنان حقيقي از مسلمان نماها؛
-مقدم داشتن دين بر مال و جان و حفظ اصول ؛
-معرفي الگوي حق گرايي؛
-حفظ حريم ها و قداست ها؛
-جريان شناسي انحراف؛
-ترسيم چهره زيباترين نوع مرگ؛
-تقويت روحيه شهادت طلبي؛
-بيان ارزش آزادي و آزادگي؛
-ايستادگي در برابر دشمن تا پاي جان (ظلم ستيزي).(24)
امام حسين(عليه السلام) و الگوي مصرف
امام حسين(عليه السلام)، در همه امور زندگي، اعتدال را رعايت مي کرد و مردم را از گرفتار شدن در دام افراط و تفريط، به ويژه زياده روي و اسراف برحذر مي داشت.
درباره الگوي مصرف در سيره امام حسين(عليه السلام) مي توان به اين برخورد اشاره کرد: وقتي ايشان در يکي از مراسم هاي خانوادگي، پسر عمويش، عبدالله بن جعفر طيار را مي بيند که بيشتر از حد معمول، اموال خود را مي بخشد، به او اعتراض مي کندو مي گويد: «اي عبدالله! تو در بخشش اموال خود اسراف کردي».(25)
در بخشش هم اسراف نکنيد!
مثل معروفيه که مي گه: «ذره ذره خيلي مي شه، قطره قطره، سيلي.» اگر خوب دقت کنيم، به اين حقيقت مي رسيم که خداوند متعال نعمت هاي بسياري رو در اختيار انسان قرار داده و دستور صحيح استفاده از اون ها رو هم در قرآن کريم با صراحت بيان کرده است. براي مثال: «بخوريد و بياشاميد، ولي اسراف و زياده روي نکنيد».(26)
شاعر مي گه:
نه چندان بخور کز دهانت برآيد
نه چندان که از ضعف، جانت در آيد
حتي درباره انفاق و بخشش که اين همه تأکيد شده، بايد جانب اعتدال رو رعايت کنيم، تا هيچ وقت درمانده نشيم.
عبدالله بن جعفر، پسر عمو و داماد امام حسين(عليه السلام) در يک مراسم خانوادگي، بيش از حد معمول، اموال خود را بذل و بخشش کرد. امام(عليه السلام)به او اعتراض کرد و فرمود: «اي عبدالله! تو در بخشش اموال خود اسراف کردي»(27)
خداوند در آيه 67 سوره فرقان مي فرمايد: «بندگان خوب خداوند کساني هستند که در بخشش نه زياده روي مي کنند و نه کوتاهي، بلکه اعتدال را رعايت مي کنند».
خداوند در آيات 26 تا 30 سوره اسراء اسراف کنندگان را برادر شيطان مي نامد.
پي نوشت :
1-کمال الدين، ج1، ص 310.
2-نک: آيت الله صافي گلپايگاني، پرتوي از عظمت امام حسين (عليه السلام)، صص 417 – 457.
3-علي قائمي، در مکتب مهتر شهيدان؛ امام حسين(عليه السلام) ، ص 73، به نقل از: فيروز آبادي، فضايل الخمسه في صحاح السته.
4-همان، به نقل از:اسد الغابه، ج2، ص 19.
5-همان، به نقل از: منتخب کنز العمال، ص 105.
6-همان، به نقل از: جلاء العيون، ص 249.
7-همان، به نقل از: کنوز الحقاق،ج1، ص44.
8-همان، به نقل از: اسد الغابه، ص 19.
9-همان، به نقل از: ذخائر العقبي، ص 124.
10-همان، به نقل از: ملحقات احقاق الحق، ج11، ص 316.
11-همان، به نقل از: حليةالابرار،ج1،ص565؛مسنداحمدبن حنبل، ج3،ص13.
12-همان، به نقل از: حليةالابرار،ج1،صص289 و 558.
13-همان، به نقل از:اسد الغابه، ج2، ص 12.
14-نک:حديد:13.
15-نک:ابراهيم:29.
16-نک:نساء:69.
17-رجز، خطبه، شعر امام حسين(عليه السلام)، فرهنگ عاشورا، ص 250، به نقل از: حسين(عليه السلام)؛ پيشواي انسان ها، ص 70.
18-شعر از فضل الله صلواتي.
19-جواد محدثي، فرهنگ عاشورا، ص 26، به نقل از: بحارالانوار،ج45، ص 51؛ مقتل خوارزمي، ج2، ص32.
20-خلاصه اي از رمز محبت ها، برگرفته از:در مکتب مهتر شهيدان؛ امام حسين(عليه السلام)، ص 57 و فرهنگ سخنان امام حسين (عليه السلام)، ترجمه:علي مؤيدي.
21-فرهنگ عاشورا، ص 399، منتخبي از شعر خوشدل تهراني.
22-در مکتب مهتر شهيدان، امام حسين(عليه السلام)، ص 13. «الاسلام نبوي الحدوث و حسيني البقاء».
23-نک:همان، به نقل از:خصايص سيوطي ، ج2، ص 125.
24-چکيده تيترها برگرفته از: در مکتب مهتر شهيدان؛ فرهنگ جامع سخنان امام حسين(عليه السلام)، محمد رضا حکيمي، قيام جاودانه؛ محمد دشتي، فرهنگ سخنان امام حسين(عليه السلام)، ابوالفضل بهشتي، فلسفه و عوامل جاودانگي نهضت عاشورا.
25-محمد دشتي، فرهنگ سخنان امام حسين(عليه السلام)، انتشارات مشهور، چ5،ص91،ح41، به نقل از:مستدرک الوسائل ، ج3، ص 465،ح4009.
26-«کلوا واشربوا و لاتسرفوا»(اعراف:31).
27-فرهنگ سخنان امام حسين(عليه السلام)، ص 91، به نقل از: مستدرک الوسائل، ج3، ص 456،ح4009.
منبع:اشارات شماره 123