نام پدر حضرت على ( ع ) عبدمناف و یا عمران بوده است . 1 برخى هم نام و کنیه او را ابوطالب دانستهاند . 2
از روایات و منابع اسلامى استفاده مىشود که حضرت ابوطالب و برادرش عبداللَّه و پدرشان عبدالمطلب ( ع ) در دوران عمرشان هیچ گاه بت نپرستیدند چرا که جملگى خداپرست و بر دین حنیف حضرت ابراهیم ( ع ) بودند . 3
زمانى که پیامبر گرامى اسلام ( ص ) به پیامبرى مبعوث شد ، ابوطالب ( ع ) به دین اسلام ایمان آورد ، ولى براى این که بتواند از پیامبر حمایت کند ، اسلام خود را اظهار نمىکرد چرا که در آن جامعه ، تعصب خویشاوندى حاکم بود ، و ابوطالب عنوان خویشاوندى را پوشش ظاهرى جهت حمایت از آن حضرت قرار داده بود . 4 امام صادق ( ع ) مىفرماید : « ابوطالب همچون اصحاب کهف بود که ایمان خود را پنهان مىداشتند و تظاهر به شرک مىکردند و خداوند به آنها دو پاداش داد » . 5
شواهد و دلایل فراوانى از شیعه و اهل سنت نقل شده که نشانگر ایمان و اعتقاد ابوطالب ( ع ) را به آیین اسلام و نبوت حضرت محمد ( ص ) است . ما در این مقام تنها به ذکر چند نمونه از این شواهد اکتفا مىکنیم :
{J الف ) اشعار و سخنان او J}
اشعار و سخنان فراوانى از ابوطالب ( ع ) به دست ما رسیده که در تعدادى از آنها به صراحت از نبوت پیامبر اسلام ( ص ) و حقانیت او یاد کرده است و این خود گواه روشنى بر ایمان و اعتقاد او به اسلام است ، چند نمونه از اشعار او :
{S لِیَعْلَمْ خِیارُ النّاسِ أَن مُحمدا # نَبِىٌّ کَمُوسى وَ الْمَسیحِ بْنِ مَرْیَمَ S}
{S اَتانا بِهُدَى مِثْلَ ما أَتَیابه # فَکُلٌّ بِأَمْرِ اللَّهِ یَهدى وَ یَعْصِمُ S}
6
مردمان شریف و بزرگوار باید بدانند که محمد ( ص ) بسان موسى و عیسى بن مریم ( س ) پیامبر است و همانند هدایت آسمانى آن دو را براى ما به ارمغان آورده است . پس همه پیامبران الهى به فرمان خدا مردم را هدایت مىکنند و از گناه باز مىدارند .
{S أَلَمْ تَعْلَمُوا أَنّا وَجَدْنا مُحَمدا # نَبیّا کَمُوسى خُط فى أَولِ الْکُتُبِ S}
{S وَ أَن عَلَیْهِ فِى الْعِبادِ مَحَبه # وَ لا خَیْرَ مِمنْ خَصهُ اللَّهُ بِالْحُب S}
7
آیا نمىدانید که ما محمد ( ص ) را پیامبرى مانند موسى ( ع ) یافتیم که در کتابهاى آسمانى بیان گردیده است ؟ ! مردم او را دوست مىدارند و کسى بهتر از شخصى که خداى بزرگ ، دوستى او را در دلها قرار داده است ، نیست .
{S لَقَدْ أَکْرَمَ اللَّهُ النبِى مُحَمدا # فأَکرَمُ خَلْقِ اللَّهِ فِى النّاسِ أَحْمَدُ S}
{S وَ شَق لَهُ مِنِ اسْمِهِ لِیُجِلهُ # فَذُو الْعَرْشِ مَحمُود وَ هذا مُحَمد S}
8
خداى بزرگ ، پیامبر خود محمد را گرامى داشت . بر این اساس گرامىترین آفریده خدا احمد است . خداوند نام پیامبر را از نام خود برگرفت تا از مقام وى تجلیل نماید . پس پروردگار صاحب عرش محمود ( ستوده ) و پیامبر او احمد ( بسیار ستایشگر ) است .
{S یا شاهِدَ اللَّهِ عَلَى فَاشْهَدْ # أَنى عَلى دینَ النبِى أَحْمَدَ S}
{S مَنْ ضَل فِى الدینِ فَإِنّىِ مُهتَد # یارب فَاجعَل فِى الَجنانِ مَورِدِى S}
9
اى گواه خدا بر من ! به ایمان من به آیین رسول خدا محمد ( ص ) گواهى ده ! هر کس گمراه باشد ، من اهل هدایت هستم ، پس خداوندا محل ورود و جایگاه مرا در بهشت قرار ده !
{J ب ) حمایتهاى بىدریغ ابوطالب از پیامبر ( ص ) J}
همه تاریخنگاران مشهور اسلامى ، فداکارىهاى بىنظیر و حمایتهاى سرنوشت ساز ابوطالب را از ساحت مقدس رسول خدا ( ص ) را یادآور شدهاند که این خود دلیلى روشن بر ایمان محکم اوست .
ابوطالب براى حمایت از اسلام و حراست از پیامبر ( ص ) سه سال آوارگى و زندگى در شعب ابوطالب به همراه رسول خدا را بر ریاست قریش ترجیح داد و تا پایان محاصره اقتصادى مسلمانان در کنار ایشان باقى ماند و همه مشکلات را در آن شرایط طاقتفرسا تحمل کرد . 10
{J ج ) محبت رسول خدا ( ص ) نسبت به ابوطالب J}
11
رسول خدا ( ص ) در مناسبتهاى گوناگون از عموى خود ، ابوطالب ، تجلیل مىکرد و دوستى خویش را نسبت به او ابراز مىداشت . حلبى در سیره خود از رسول خدا ( ص ) چنین روایت مىکند : H « ما نالَت قریشُ مِنّى شیئا أُکْرِهُهُ ( اى أَشَد الْکَراهَهِ ) حَتّى ماتَ أَبُوطالِب » E 12 « تا ابوطالب زنده بود ، کفار قریش نتوانستند به من آزار سختى رسانند . »
محبت پیامبر گرامى اسلام ( ص ) به ابوطالب گواه روشنى است بر ایمان محکم اوست زیرا رسول خدا ( ص ) بنا بر نصّ آیات قرآن ، تنها مؤمنان را دوست مىدارد و نسبت به کافران و مشرکان سختگیر مىباشد : « مُحمدرَسُولُ اللَّهِ وَ الذی
از روایات و منابع اسلامى استفاده مىشود که حضرت ابوطالب و برادرش عبداللَّه و پدرشان عبدالمطلب ( ع ) در دوران عمرشان هیچ گاه بت نپرستیدند چرا که جملگى خداپرست و بر دین حنیف حضرت ابراهیم ( ع ) بودند . 3
زمانى که پیامبر گرامى اسلام ( ص ) به پیامبرى مبعوث شد ، ابوطالب ( ع ) به دین اسلام ایمان آورد ، ولى براى این که بتواند از پیامبر حمایت کند ، اسلام خود را اظهار نمىکرد چرا که در آن جامعه ، تعصب خویشاوندى حاکم بود ، و ابوطالب عنوان خویشاوندى را پوشش ظاهرى جهت حمایت از آن حضرت قرار داده بود . 4 امام صادق ( ع ) مىفرماید : « ابوطالب همچون اصحاب کهف بود که ایمان خود را پنهان مىداشتند و تظاهر به شرک مىکردند و خداوند به آنها دو پاداش داد » . 5
شواهد و دلایل فراوانى از شیعه و اهل سنت نقل شده که نشانگر ایمان و اعتقاد ابوطالب ( ع ) را به آیین اسلام و نبوت حضرت محمد ( ص ) است . ما در این مقام تنها به ذکر چند نمونه از این شواهد اکتفا مىکنیم :
{J الف ) اشعار و سخنان او J}
اشعار و سخنان فراوانى از ابوطالب ( ع ) به دست ما رسیده که در تعدادى از آنها به صراحت از نبوت پیامبر اسلام ( ص ) و حقانیت او یاد کرده است و این خود گواه روشنى بر ایمان و اعتقاد او به اسلام است ، چند نمونه از اشعار او :
{S لِیَعْلَمْ خِیارُ النّاسِ أَن مُحمدا # نَبِىٌّ کَمُوسى وَ الْمَسیحِ بْنِ مَرْیَمَ S}
{S اَتانا بِهُدَى مِثْلَ ما أَتَیابه # فَکُلٌّ بِأَمْرِ اللَّهِ یَهدى وَ یَعْصِمُ S}
6
مردمان شریف و بزرگوار باید بدانند که محمد ( ص ) بسان موسى و عیسى بن مریم ( س ) پیامبر است و همانند هدایت آسمانى آن دو را براى ما به ارمغان آورده است . پس همه پیامبران الهى به فرمان خدا مردم را هدایت مىکنند و از گناه باز مىدارند .
{S أَلَمْ تَعْلَمُوا أَنّا وَجَدْنا مُحَمدا # نَبیّا کَمُوسى خُط فى أَولِ الْکُتُبِ S}
{S وَ أَن عَلَیْهِ فِى الْعِبادِ مَحَبه # وَ لا خَیْرَ مِمنْ خَصهُ اللَّهُ بِالْحُب S}
7
آیا نمىدانید که ما محمد ( ص ) را پیامبرى مانند موسى ( ع ) یافتیم که در کتابهاى آسمانى بیان گردیده است ؟ ! مردم او را دوست مىدارند و کسى بهتر از شخصى که خداى بزرگ ، دوستى او را در دلها قرار داده است ، نیست .
{S لَقَدْ أَکْرَمَ اللَّهُ النبِى مُحَمدا # فأَکرَمُ خَلْقِ اللَّهِ فِى النّاسِ أَحْمَدُ S}
{S وَ شَق لَهُ مِنِ اسْمِهِ لِیُجِلهُ # فَذُو الْعَرْشِ مَحمُود وَ هذا مُحَمد S}
8
خداى بزرگ ، پیامبر خود محمد را گرامى داشت . بر این اساس گرامىترین آفریده خدا احمد است . خداوند نام پیامبر را از نام خود برگرفت تا از مقام وى تجلیل نماید . پس پروردگار صاحب عرش محمود ( ستوده ) و پیامبر او احمد ( بسیار ستایشگر ) است .
{S یا شاهِدَ اللَّهِ عَلَى فَاشْهَدْ # أَنى عَلى دینَ النبِى أَحْمَدَ S}
{S مَنْ ضَل فِى الدینِ فَإِنّىِ مُهتَد # یارب فَاجعَل فِى الَجنانِ مَورِدِى S}
9
اى گواه خدا بر من ! به ایمان من به آیین رسول خدا محمد ( ص ) گواهى ده ! هر کس گمراه باشد ، من اهل هدایت هستم ، پس خداوندا محل ورود و جایگاه مرا در بهشت قرار ده !
{J ب ) حمایتهاى بىدریغ ابوطالب از پیامبر ( ص ) J}
همه تاریخنگاران مشهور اسلامى ، فداکارىهاى بىنظیر و حمایتهاى سرنوشت ساز ابوطالب را از ساحت مقدس رسول خدا ( ص ) را یادآور شدهاند که این خود دلیلى روشن بر ایمان محکم اوست .
ابوطالب براى حمایت از اسلام و حراست از پیامبر ( ص ) سه سال آوارگى و زندگى در شعب ابوطالب به همراه رسول خدا را بر ریاست قریش ترجیح داد و تا پایان محاصره اقتصادى مسلمانان در کنار ایشان باقى ماند و همه مشکلات را در آن شرایط طاقتفرسا تحمل کرد . 10
{J ج ) محبت رسول خدا ( ص ) نسبت به ابوطالب J}
11
رسول خدا ( ص ) در مناسبتهاى گوناگون از عموى خود ، ابوطالب ، تجلیل مىکرد و دوستى خویش را نسبت به او ابراز مىداشت . حلبى در سیره خود از رسول خدا ( ص ) چنین روایت مىکند : H « ما نالَت قریشُ مِنّى شیئا أُکْرِهُهُ ( اى أَشَد الْکَراهَهِ ) حَتّى ماتَ أَبُوطالِب » E 12 « تا ابوطالب زنده بود ، کفار قریش نتوانستند به من آزار سختى رسانند . »
محبت پیامبر گرامى اسلام ( ص ) به ابوطالب گواه روشنى است بر ایمان محکم اوست زیرا رسول خدا ( ص ) بنا بر نصّ آیات قرآن ، تنها مؤمنان را دوست مىدارد و نسبت به کافران و مشرکان سختگیر مىباشد : « مُحمدرَسُولُ اللَّهِ وَ الذی