نذر آن است كه كسي بر خود واجب گرداند چيزي را مانند روزه گرفتن، نمازهاي مستحبي خواندن، صدقه و… و بگويد: اگر حاجت و مشكلم حل شد، بر عهده من باشد كه در راه خدا، اين احسان يا عمل را انجام دهم. البته آنچه را هم كه انسان به برخي از بزرگان سادات و… مي دهد نيز، نذر است كه گاهي به اين، نياز هم گفته مي شود. گاهي هم نذر مي شود كه با گرفتن حاجتش يا بدون حاجت و فقط براي رضايت الهي، چيزي و عملي را در يكي از حرم ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ امامزاده ها و… انجام دهد.[1]
نذر و نياز در ديدگاه شيعيان:
شيعيان با اعتقادي كه به توسل بر ائمه هدي ـ عليهم السّلام ـ دارند، علاوه بر اينكه انجام تمام واجبات الهي را بر خود لازم مي دانند و دوري از هر گناهي را وظيفه اسلامي خويش قلمداد مي كنند، گاهي براي گرفتن حاجتي يا نشان دادن علاقه بيشتر شان به معصومين ـ عليهم السّلام ـ ، عملي و مالي را نذر مي كنند كه در راه رضاي الهي انجام داده و به مصرف برسانند و اين نذر بايد در مواردي باشد كه از نظر شرع مقدس منع و نهي اي وجود نداشته باشد و نذر هر چه قدر هم بيشتر و بزرگتر باشد نمي تواند جايگزين حتي يك قسمت از واجبات الهي گردد. بنابراين اگر كسي نذر كند و با بجا آوردن آن، نماز را ترك گويد، و يا بر كاري كه شرع دستور نداده، حتي اگر مباح هم باشد، نذري كند و آن نذر را واجب بداند، از مسير ائمه اطهار كه همان مسير اسلام ناب محمدي ـ صلّي الله عليه و آله ـ است، جدا گرديده است. كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ اين چنين نذرها را از وسوسه هاي شيطان و كارناروا مي شمارند.[2]
از ديدگاه علماي شيعه نيز اگر كسي نذر كند كه كار حرامي را مرتكب شود، يا نذر كردن را واجب بداند (اين بدعت است) و يا با نذر كردن، كار واجب و مستحبي را ترك كند، نذر او صحيح نيست.[3]
نذر و نياز در ديدگاه اهل حق: