توصيه به مطالعه نهج‌البلاغه و توحيد مفضل ‏
 

نهج‌البلاغه را مطالعه كن! آنگاه ببين چه اسراري در آن است. كتاب توحيد مفضل را نيز كه مولاي ما امام‌صادق(ع) به مفضل‌بن عمر املاء فرمود، مطالعه كن كه درباره موجوداتي كه خدا آفريده و دليل بر عظمت و يكتايي اوست، بحث مي‌كند… . ‏

بهترين دليل خداشناسي: فطرت ‏
 

بهترين دليل بر خداشناسي فطرت انسان‌هاست، چنان‌كه در حديث نبوي آمده است:«كل مولود يولد علي الفطرهًْ؛ هر نوزادي براساس فطرت متولد مي‌شود»(1) ‏$دعوت انبياء به يكتاپرستي ‏
هيچ‌كدام از پيامبران، مبعوث نشدند كه به بشريت بگويند، بت يا خورشيد يا ماه يا نور و يا ظلمت را بپرستيد. بلكه تمام 124هزار پيغمبر به حسب نقل آمدند تا انسان‌ها را به پرستش خالق و رازق و آفريدگارشان يعني خداي يكتا دعوت كنند. ‏

دوري از شيطان ‏
 

تو بايد دشمنان خدا و دشمن خودت را كه بين تو و نعمت‌ها و عنايات خدا حايل مي‌شوند، بشناسي و از آنها برحذر باشي، يكي از آنها شيطان است كه خودش را دچار سقوط و هلاكت كرد و مي‌كوشد بندگان خدا را نيز گمراه كند. ‏
خداوند، موانع محكمي در اختيار تو قرار داده كه مي‌تواني از آنها استفاده كني و از اين دشمن نجات پيدا كني. يكي از آنها اخلاص در فرمان‌برداري از خداست؛ چنان‌كه خداوند از قول اين دشمن مطرود نقل كرده است: «فبغزتك لأغوينَّهم أجمعين إلّا ‏عبادتك منهم المخلصين؛ [ابليس گفت:] به عزتت سوگند! همه آنان را گمراه خواهم كرد، مگر بندگان خالص تو را از ميان آنها.» (ص: 82 و83) ديگري ايمان و توكل بر خداست. چنان‌كه خداوند مي‌فرمايد:«إنه ليس له سلطان علي‌الَّذين آمنوا و علي ربِّهم يتوكَّلون؛ ابليس بر كساني‌كه ايمان دارند و بر پروردگارشان توكل مي‌كنند، تسلّطي ندارد». (نحل: 99) ‏

تفكر در نعمت‌هاي خدا ‏
 

درباره خدا و نعمت‌هايي كه برايت آفريده است، فكر كن! چه عواملي در تلاش هستند تا تو زندگي كني و لذت ببري! ‏

توجه به عظمت پروردگار ‏
 

مبادا رحمت خدا و حق نعمت و بزرگي و عظمت و هيبت او را سبك بشماري! حرمت او را نگه دار و بدان‌كه تو تحت يد قدرت او هستي. ‏

حق بندگي ‏
 

اگر خدا با عدلش با ما رفتار مي‌كرد، لحظه‌اي ما را باقي نمي‌گذاشت و ما دچار سقوط و هلاك مي‌شديم؛ زيرا ما حق او را هرگز ادا نكرديم. درعين اينكه ما در محضر او هستيم و بر تمام شئون ما واقف و آگاه است. ‏

پاكي ضمير ‏
 

باطن و ضميرت را از غيرخدا پاك‌ساز و وقتي در روابط اجتماعي به مردم نياز پيدا مي‌كني يا آنها به تو احتياج پيدا مي‌كنند، باطنت را از خدا پركن! ‏

احتياط در معاشرت ‏
 

گرفتاري‌هايي كه در رفت‌وآمدها و حشر با مردم است و به صورت يك عادت درآمده، عبارت است از: غيبت، حسد، كبر، سخن‌چيني و اخلاق زشت. بر اين اساس، بايد انسان مراقب باشد كه در معاشرت با مردم، گرفتار اين آفات نشود. ‏
بدان فرزندم! كه دشوارترين معاشرت‌ها، معاشرت با گنهكاران است. چه جزء واليان و امرا باشند يا افراد معمولي؛ مگراينكه غرض از معاشرت، انگار آنها باشد يا خدا دستور داده باشد يا به خاطر پند دادن و نصيحت باشد. ‏
‏روزي يكي از علماي بزرگ به من گفت: چرا هم‌نشيني و گفت‌وگو با ما را ترك كردي، درحالي‌كه ما را به خدا دعوت و به او نزديك مي‌كردي؟ ‏
گفتم: فكر كردم اگر با شما زياد بنشينم و مشغول و مأنوس با شما شوم، ممكن است از خداي متعال كه همه ما در محضر او هستيم، غافل شوم و اين يك نوع كفر است شبيه كفر. طبيعي است وقتي قلبم از محبت شما پر شود، از خدا غافل مي‌شود و اگر با شما مجالست كنم و دلم گاهي با شما و گاهي با او باشد، اين شرك است. ‏

مسئوليت خطير فتوا دادن ‏
 

يكي از استادانم نظرش اين بود: من كه تدريسم از همه بهتر، و دانشم از همه بيشتر و براي مقام فتوا دادن لياقت دارم، فتوا بدهم و بر كسي افتا بنشينم. من ديدم خداوند در قرآن مي‌فرمايد:«ولو تقوّل علينا بعض الاقاويل لأحدنا منه باليمين ثمَّ لقطعنا منه الوتين؛ اگر او (پيامبراكرم(ص)) سخني دروغ بر ما مي‌بست، ما او را با قدرت مي‌گرفتيم. سپس رگ قلبش را قطع مي‌كرديم.» (حاقه: 44-46) پس، از اينكه فتوا بدهم، از ترس تقوّل بر خدا و رياستي كه در آن تقرب به خدا نباشد، پرهيز كردم. پس، از ابتدا وارد آن مرحله نشدم. ‏

سرمايه‌هاي الهي ‏
 

اعضاء و جوارح تو سرمايه‌هاي خدا هستند و امانات حضرت اويند كه در اختيار تو قرار داده است تا از آنها حداكثر استفاده را ببري. مبادا در غير مسيري كه خدا معين كرده، آنها را بكارگيري. ‏

توجه به خدا در سفر ‏
 

اگر نياز به مسافرت پيدا كردي، خداوند حافظ تو و حافظ جميع آنچه به تو عطا فرموده و حافظ آنچه مي‌گذاري و به سفر مي‌روي، از اهل و مال و…، هست. بنابراين، هدفت از سفر، مقاصد دنيوي يا عيش و نوش و شهوت‌پرستي نباشد و به طمع دنيا و ساير انگيزه‌هاي غيرالهي سفر مكن! بلكه قصدت از سفر، توجه به خدا باشد و بر او توكل كن و امورت را به او تفويض كن. ‏

اهميت نماز ‏
 

بدان‌كه نماز، وسيله حضور تو در پيشگاه مالك حيات و ممات است. پس به نماز اهميت بده و همه انگيزه‌ها را دور افكن و در نماز فقط به خدا روكن و تمام توجه‌ات به او باشد و نماز اول وقت را با نشاط و با جماعت و از روي اخلاص به جاي آور. ‏

زهد در عين دارايي ‏
 

برخلاف نظر كساني‌كه معتقدند زهد امكان‌پذير نيست، مگر با فقر؛ يعني انسان تا فقير نباشد، نمي‌تواند زهد بورزد، مي‌بينيم كه انبياي الهي همه امكانات در اختيارشان بود، ولي درعين‌حال به دنيا و جاذبه‌هاي آن بي‌اعتنا بودند. ‏

اهميت روزه ‏
 

روزه بسيار اهميت دارد. روزه، رياضت ابرار است و به بركت آن، قلب انسان از انوار الهي پر مي‌شود. البته روزه كامل آن است كه عقل و قلب و جوارح، همه روزه‌دار باشند، نه فقط امساك از خوردن و آشاميدن و چند چيز ديگر. ‏

اعتقاد به ظهور ‏
 

به تو و برادرت و هركس كه كتابم به او مي‌رسد، توصيه مي‌كنم كه با خدا و پيامبر صادقانه برخورد كنيد و سفارش خدا و رسول را مبني بر بشارت دادن به ظهور حضرت مهدي(عج) حفظ كنيد و معتقد باشيد. من افراد زيادي را ديده‌ام كه در اين‌باره گفتار و كردارشان با عقيده‌شان هماهنگي ندارد. از آن جمله كسي را ديدم كه اگر بنده‌اي يا اسبي يا ديناري كه مورد علاقه اوست، از دستش مفقود شود، براي پيدا كردنش تمام سعي و تلاشش را بكار مي‌گيرد، اما همين فرد، در عين اعتقاد به امامت حضرت مهدي(عج)، از اينكه آن حضرت پنهان است و ظهورش به تأخير افتاده، نگران نيست. ‏
توصيه به موالات امام‌زمان(عج) ‏
در موارد فراواني حوادث و مشكلاتي براي تو پيش آمده و من در خواب ديده‌ام كه حضرت مهدي(عج) مشكلات تو را رفع كرده و حاجات تو را برآورده ساخته و در حق ما و تو لطف كرده است. فرزندم! تو نيز در موالات و وفاداري به آن حضرت و دل‌بستگي به آن وجود نازنين پايبند باش، به مقداري كه خدا و رسولش و ائمه طاهرين(ع) دستور داده‌اند، و خواسته او را بر خواسته خود مقدم بدار! وقتي نماز حاجت مي‌خواني، اول براي سلامتي و ظهورش دعا كن سپس براي خودت.(2) ‏

پی نوشت ها :
 

‏1. بحارالأنوار، ج3، ص281، ح22. ‏
‏2. نك: غلام‌حيدر حسيني خراساني، پدران مسئول(نصايح انبياء، امامان و علما به فرزندان)، صص131-138. ‏
 

منبع: نشريه گلبرگ- ش117 ‏.