حضرت زهرا (علیه السلام) فضائل و کمالات بسیاری دارند. از جمله فضائل ایشان که برای علما و بزرگان دین همیشه قابل‌ احترام بوده و به بسط و توصیه‌ آن پرداخته‌اند، “نماز استغاثه به حضرت زهرا” است.

اقامه‌ی نماز استغاثه به حضرت زهرا (علیه السّلام)

در ابتدای دستور این نماز گفته شده: هرگاه به درگاه خداوند مهربان حاجتی داشتی حاصل از دردی که از شدت آن سینه‌ات تنگی گرفته، این نماز را بجا آور. البته باید به این مسئله نیز اشاره کرد که معمولا هر یک از علما، روایت‌های متفاوتی از اقامه‌ نماز حضرت زهرا ذکر کرده‌اند و اقامه‌ این نماز را با روش‌های متفاوتی امر کرده‌اند که در این قسمت ما فقط به معرفی دو روش از روش‌های معروف می‌پردازیم.

روش اول

ابتدا دو رکعت نماز بخوان (دو رکعت نماز مستحبی)

پس از پایان نماز، سی مرتبه تکبیر بگو و تسبیحات حضرت زهرا را بجاآور (تسبیحات حضرت زهرا: سی و چهار مرتبه الله اکبر، سی و سه مرتبه الحمدلله، سی و سه مرتبه سبحان الله)

سپس به سجده برو و صد بار بگو: یا مَوْلاتى یا فاطِمَةُ اَغیثینی (اى سرپرستم اى فاطمه به فریادم برس)

سپس، طرف راست صورتت را بر زمین بگذار و همان ذکر را (یا مَوْلاتى یا فاطِمَةُ اَغیثینی) صد بار بگو.

سپس طرف چپ صورتت را بر زمین بگذار و صد بار دیگر، همان ذکر را (یا مَوْلاتى یا فاطِمَةُ اَغیثینی) بگو.

پس از آن، دوباره به سجده برو و صد و ده مرتبه، همان ذکر را (یا مَوْلاتى یا فاطِمَةُ اَغیثینی) بگو

و حاجت خود را بطور کامل بیان کن، ان شاءالله که برآورده شود.

روش دوم

 شیخ حسن بن فضل طبرسی در کتاب “مکارم الاخلاق”، شیوه‌ای برای نماز استغاثه به حضرت زهرا بیان کرده‌اند که اندکی با شیوه‌ای که در بالا ذکر شد متفاوت است.

ایشان فرموده‌اند که نماز استغاثه به حضرت، چنین است:

ابتدا یک نماز دو رکعتی می‌خوانی.

سپس به سجده می‌روی و صد بار زمزمه میکنی”یا فاطمه”

سپس سمت راست صورتت را بر زمین می‌گذاری و صد بار زمزمه می‌کنی “یا فاطمه”

و پس از آن سمت چپ صورتت را بر زمین می‌گذاری و صد بار زمزمه می‌کنی “یا فاطمه”

سپس دوباره به سجده می‌روی و صد و ده مرتبه زمزمه می‌کنی “یا فاطمه”

پس از آن، این ذکر را می‌خوانی:

یا آمِناً مِنْ کُلِّ شَیْى ءٍ وَ کُلُّ شَیْى ءٍ مِنْکَ خآئِفٌ حَذِرٌ اَسْئَلُکَ بِاَمْنِکَ مِنْ کُلِّ شَىْءٍ وَ خَوْفِ کُلِّ شَىْءٍ مِنْکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ
اى بى‏‌هراس و بیم از هرچیز، که هرچیز از تو هراسان و برحذر است، از تو می‌‏خواهم به ایمنى‌‏ات از هرچیز، و هراس هرچیز از تو، اینکه بر محمّد درود فرستى.

وَ اَنْ تُعْطِیَنى اَماناً لِنَفْسى وَ اَهْلى وَ مالى وَ وَلَدى حَتّى لا اَخافَ اَحَداً وَ لا اَحْذَرَ مِنْ شَىْءٍ اَبَدَاً اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَیْى ءٍ قَدیرٌ
و ایمنى به من عطا کنى، براى خود و خاندان‏ و دارایى و فرزندانم، تا از احدى نهراسم، و هرگز از چیزى حذر نکنم، به درستى که تو بر هرچیز توانایى.

فواید و اثرات نماز استغاثه به حضرت زهرا

داستان‌ها و روایت‌های زیادی درباره‌ی فواید نماز استغاثه به حضرت زهرا نقل شده که شامل داستان‌هایی با مضمون نجات از بدبختی‌ها، از بین رفتن مشکلات بزرگ که تصور حل‌شدنشان محال بوده‌ و حل دعوا‌های بزرگ و قدیمی است (نظیر داستان سیبویه و توسل یکی از دوستانش به حضرت زهرا و نماز استغاثه به ایشان). در کل باید به این مسئله اشاره کرد که نماز استغاثه به حضرت زهرا از طرف بسیاری از علما و مراجع سفارش شده‌ و مهم‌ترین کارکرد آن، رفع مشکلات و گرفتاری‌ها است. به طور مثال حضرت آیت الله بهجت، بسیار به حضرت زهرا توجه داشتند و تاکید می‌کردند که نماز استغاثه به حضرت زهرا را فراموش نکنید.

سند اعتبار نماز استغاثه به حضرت زهرا

بسیاری از علما و مراجع در طول تاریخ تشیع به کارآمدبودن نماز استغاثه اشاره کرده‌اند و چنانکه گفتیم روش‌های متفاوتی هم برای اقامه‌ی این نماز بیان کرده‌اند. همین مسئله نشان می‌دهد که از زمان‌های قدیم، نماز حضرت زهرا بسیار رایج و محبوب بوده‌است. از جمله کتاب‌هایی که درباره‌ی نماز حضرت زهرا مطالبی را بیان کرده و نحوه‌ی اقامه‌ی آن را تشریح کرده‌، کتاب “مفاتیح‌الجنان” است که در میان کتاب‌های دعا، جایگاه رفیعی دارد.
کتاب دیگری با عنوان “فضائل و مصائب حضرت زهرا علی‌ها السلام” به قلم آیت الله روحانی بوده که اسناد بیشتری درباره‌ی زندگی حضرت زهرا و نماز استغاثه به ایشان بیان کرده‌ است. البته باید به این مسئله نیز اشاره کرد که ظاهرا سند تاریخی دقیقی از این نماز در دست نیست و مجموع سند‌های این نماز، روایت‌ها و نقل قول‌های علمای بزرگ دین اسلام است.

از جمله شبهاتی که به این نماز وارد می‌کنند، شبهاتی‌ راجع به اصل پیروی از معصومان (ع) و نسبت آن‌ها با خداوند متعال است. شبهاتی نظیر: چرا باید به حضرت زهرا سجده کنیم و از ایشان طلب کمک کنیم؟ چرا نمی‌توانیم بصورت مستقیم از خداوند چنین درخواستی بکنیم؟ در پاسخ به این شبهات باید گفت که اولا ما به حضرت زهرا سجده نمی‌کنیم و سجده به درگاه خداوند است، دوما حضرت زهرا و دیگر معصومان برگزیدگان خداوند هستند و نزد پروردگار آبرو و احترام بسیاری دارند. پس ما با توسل به این بزرگان، به درگاه خداوند دعا می‌کنیم و مطمئنا این عمل، بیشتر از دیگر روش‌ها نتیجه‌بخش خواهد بود.
 

شبههٔ نماز استغاثه به غیر خدا

برخی چون استغاثه را نوعی عبادت می‌دانند، نماز استغاثه به غیرخدا را نیز شرک به خداوند تلقی کرده‌، از آن نهی می‌کنند. در جواب این شبهه گفته شده است عبادت نوعی رفتار و گفتار است که از اعتقاد به الوهیت سرچشمه می‌گیرد؛ بنابراین نمی‌توان استغاثه را که نوعی استمدادطلبی است مساوی با عبادت دانست؛ همچنین در کتب روایی اهل سنت از سیره پیامبر اسلام استغاثه نقل شده است.

منبع:
1. سایت ستاره
2. ویکی شیعه