تب کودکان امری عادی و نشان‌دهنده شروع یک بیماری ویروسی و عفونی مانند سرما خوردگی است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت.

متخصصین اطفال معتقدند که درجه حرارت طبیعی کودک سالم 36 تا 38 درجه سانتیگراد است. اگر درجه حرارت مقعدی کودک بالای 38 درجه سانتیگراد باشد، تب دارد. چنانچه کودک زیر 3 ماه باشد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد. شما بهتر از سایرین می توانید تشخیص دهید که کودکتان بدحال است یا نه. در صورت  نگرانی، صرف نظر از میزان درجه حرارت بدن کودک، به پزشک مراجعه کنید.

درجه حرارت مقعدی تنها شاخص نگران کننده بودن تب کودک نیست. سن و رفتار کودک نیز مهم است. تب در کودکان زیر 3 ماه جدی تر است و تب بالایی که مانع بازی کردن و غذا خوردن کودک نمی شود ممکن است چندان جدی نباشد. زمانی که کودک در حال فعالیت است بدنش گرمتر از زمانی است که تازه از خواب بیدار شده است.

نکته دیگری که باید بیاد داشت این است که سیکل طبیعی ترموستات داخلی بدن انسان به‌گونه‌ای است که درجه حرارت بدن انسان در ساعات غروب و ابتدای شب بالا می رود.

لذا در موارد زیر باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کرد:
* درجه حرارت مقعدی بالای 38 درجه سانتیگراد در کودک کمتر از سه ماه

* درجه حرارت مقعدی بالای 38.3 درجه سانتیگراد در کودک سه ماهه و بالاتر
 

چه زمانی تب کودکان را جدی بگیریم؟

وجود علائم زیر همراه با تب کودکان می‌تواند نشانه مشکلی جدی باشد:

* کاهش اشتها، بی‌حالی، رنگ پریدگی یا بر افروختگی واضح، یا وجود تغییرات دیگر در رفتار یا ظاهر کودک

* وجود دانه های کوچک قرمز-ارغوانی روی بدن که با فشار دادن سفید نمی شوند یا وجود لکه های ارغوانی بزرگ؛ هر دو این علائم می‌توانند نشانه عفونت باکتریال جدی باشند.

* کودک نمی تواند غذا را ببلعد و آب دهانش مرتب می ریزد؛ این ممکن است علامتی از اپی گلوتیت (التهاب اپی گلوت – اپیگلوت قسمتی از حنجره است که موقع بلع غذا مانع ورود غذا به مری و مجاری تنفسی می‌شود) باشد. اپی گلوتیت سبب تورم قسمت عقبی گلو شده و می تواند جان کودک را به خطر اندازد.

* حتی پس از تمیز کردن بینی، کودک نمی تواند خوب نفس بکشد که ممکن است نشانه ای از ذات الریه یا آسم باشد.

* کودک به نظر هذیان آلود و گیج می رسد و بسیار تحریک پذیر و کج خلق است؛ این علائم می‌توانند از جمله علائم یک عفونت ویروسی یا باکتریال جدی باشند.

چنانچه در مورد ظاهر یا رفتار کودک خود دچار نگرانی هستید، صرف نظر از اینکه درجه حرارتش بالا باشد یا نه، حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که تب تنها یکی از علائم بیماری است. توجه داشته باشید که علائمی نظیر سرفه و گوش درد (در صورتیکه به آن مشکوکید) یا استفراغ و اسهال را حتماً به پزشک اطلاع دهید زیرا به وی در تشخیص کمک می کند.

چه کارهای دیگری برای کاهش تب کودک می توان انجام داد؟

* در هنگام تب، مایعات بیشتری به کودک خود بدهید تا از کم آبی بدن او جلوگیری شود. آب، سوپ و آب میوه (در سن های بالاتر) مناسب هستند.
 
* اگر کودک به اندازه کافی مایعات می خورد او را مجبور به خوردن غذا نکنید.
 
* مطمئن شوید که کودک خواب و استراحت کافی دارد.
 
* درجه حرارت اتاق را نه خیلی زیاد و نه خیلی کم نگه دارید. لباس کودک نیز نباید خیلی گرم باشد.

* اگر کودک تان به همراه تب، لرز داشت، روی او پتو بکشید ولی پس از توقف لرز پتو را بردارید.
 
* برای خنک نگه داشتن بدن کودک هرگز از آب یخ یا الکل استفاده نکنید. می توانید پاها یا شکم کودک خود را با حوله خیس هم دمای اتاق خنک کنید.
 

تشخیص و تفاوت تب باکتریایی یا ویروسی مهم است

تب ویروسی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن کودک در حال مبارزه با یک بیماری ایجادشده توسط ویروس است، خواه این بیماری عفونت روده باشد و خواه آنفلوانزا یا سرماخوردگی. تب‌های ویروسی معمولاً طی سه روز از بین می‌رود. در این موارد خوردن آنتی‌بیوتیک ضروری نیست، زیرا آنها تأثیری روی ویروس‌ها ندارد.

از طرف دیگر، تب‌های باکتریایی توسط یک عفونت باکتریایی مانند عفونت گوش که خود می‌تواند باکتریایی یا ویروسی باشد، عفونت مجاری ادراری، مننژیت باکتریایی یا سینه پهلوی باکتریایی ایجاد می‌شود. عفونت‌های باکتریایی نسبت به عفونت‌های ویروسی کمتر رایج هستند اما نگران‌کننده‌ ترند، زیرا اگر درمان نشود، می‌تواند به بیماری جدی منجر شود و معمولاً برای درمان بیماری‌های باکتریایی به آنتی‌بیوتیک‌ نیاز هست.
 

نکات مهم قبل از مراجعه به پزشک

اگر کودک شما زیر 3 ماه است بهتر است کودک را نزد پزشک ببرید. همچنین بهتر است قبل از مراجعه به پزشک از داروی تب‌بر برای تب کودکان استفاده نکنید زیرا ممکن است مانع تشخیص درست شود. چنانچه کودک سه ماهه یا بزرگتر است و علامت مهم دیگری غیر از تب ندارد می توان به کودک استامینوفن کودکان داد.

چنانچه کودک حداقل 6 ماهه باشد می‌توان برای پایین آوردن تب از ایبوپروفن کودکان هم استفاده کرد. چنانچه تب ظرف یک ساعت پایین نیاید از پزشک معالج در مورد استفاده از دارویی دیگر سؤال کنید. چنانچه از استامینوفن استفاده کرده‌اید و نتیجه نگرفته باشید پزشک ممکن است ایبوپروفن را توصیه کند.

صرف نظر از اینکه کودک شما در چه سنی است، چنانچه علائمی دال بر بیماری یا عفونتی جدی دارد باید کودک را نزد پزشک ببرید. چنانچه کودک بی‌حال نیست، مایعات می‌خورد، و درجه حرارت بدنش با مصرف دوز مناسب استامینوفن یا ایبوپروفن زیر 38.9 سانتیگراد باقی می‌ماند، می توان قبل از بردن او نزد پزشک 24 ساعت صبر کرد. با توجه به اینکه تب کودکان اولین علامت بیماری است چنانچه زود نزد پزشک بروید احتمال  تشخیص مشکل وجود دارد.

دو دلیل اصلی‌تر برای فوریت تب در کودکان وجود دارد که به شرح زیر است:

لایهٔ محافظ سلولی بین جریان خون و سیستم عصبی مرکزی در کودکان خردسال بسیار نازک است. این بدان معنی است که در عفونت‌های باکتریایی، باکتری‌ها می‌توانند از لایهٔ محافظ عبور کنند و به سرعت به سیستم عصبی آسیب برساند.

همچنین کودکان خردسال مثل کودکان بزرگ‌تر علائم عفونت شدید را نشان نمی‌دهند. یک کودک خیلی خردسال می‌تواند دچار عفونت خون یا سپسیس شود، اما نشانه‌های معمول آن را نشان ندهد.

اگر تب ویروسی باشد، لازم نیست در مورد احتمال ابتلا به سپسیس نگران شوید. اما مشکل این است که تشخیص بین تب باکتریایی و تب ویروسی تنها از طریق معاینهٔ فیزیکی، غیرممکن است. به همین دلیل، کودک مبتلا به تب ممکن است به آزمایش خون، آزمایش ادرار، عکس‌برداری با اشعهٔ ایکس یا آزمایش مدفوع نیاز داشته باشد تا مشخص شود که عفونت باکتریایی است یا خیر. نوع دقیق آزمایشات تجویزشده نیز به سن و علائم کودک تان ارتباط دارد.

همچنین ممکن است کودک مبتلا به تب برای بررسی احتمال مننژیت به یک پونکسیون نخاعی نیاز داشته باشد، چون مننژیت یک عفونت نادر اما جدی است که موجب التهاب غشاهای محافظ مغز و نخاع می‌شود.
 

دلیل تب کودکان چیست؟

عموما تب علامتی دال بر واکنش بدن کودک به عفونت است. سیستم دفاعی بدن کودک شامل گلبول های سفید خون است که به باکتری ها حمله کرده و آنها را از بین می برند. از دلایل دیگر تب، گرمازدگی است. گرما زدگی عارضه ای خطرناک است که می تواند حتی بر اثر بازی کردن کودک در آفتاب یا ماندن در اتومبیلی که شیشه هایش بالاست در یک روز گرم اتفاق افتد.

اگر بدن کودک بر اثر ماندن زیر آفتاب یا در فضای سربسته و گرم تب دار باشد و درجه حرارتش با در آوردن لباس ها و ماندن در محیط خنک پایین نیاید، باید فورا به پزشک مراجعه کرد.

منبع: سایت دکتر دکتر
سایت بیتوته
سایت راسخون