بیاییم

کارنامه حیات خود را ورق بزنیم تا ببینیم اوراق آن چگونه رقم خورده است! بررسی کنیم

که کتاب نفس خود را با چه مطالبی پر کرده ایم! تا دیر نشده به حساب خودمان برسیم ،

چرا که با محاسبه نفس امکان بازگشت به خدا و سیرو سلوک به سوی او فراهم می شود و در

غیر این صورت آنگاه که در دادگاه عدل الهی قرار می گیریم راهی برای بازگشت و جبران

نخواهد بود.

امیر مؤمنان در

کلامی فرموده است: ای بندگان خدا پیش از آن که باورها و کردار شما مورد ارزیابی

قرار گیرد ، خود را بسنجید و قبل از اینکه به حساب شما برسند، از خودتان حسابرسی

نمایید. عباد الله زنوا انفسکم من قبل ان توزنوا و

حاسبوها من قبل ان تحاسبوا. انسان اگر بداند که باندازه لقاء خدا و بهشت

می ارزد، هرگز خود را به گناه و پستی و رزیلت نخواهد آلود. 1

در روایتی دیگر از

علی (ع) آمده است: آگاه باشید که جانهای شما، بهایی جز بهشت ندارد،  پس مواظب

باشید که آن را به کمتر از آن نفروشید. انه لیس لانفسکم

ثمن الا الجنه فلا تبیعوها الا بها . 2

ارزیابی خود

عارف نامی جناب

مولوی در مثنوی معنوی گفته: بر آدمی لازم است که همواره به ارزیابی خویشتن خویش

بپردازد و تلاش کند که خود را باز شناسد.

تو نمی دانی که آخر

کیستی              

            جهد کن چندانکه دانی چیستی

کارنامه حیات خود

را ارزیابی نما و بررسی کن که لحظات عمر خویش را چگونه به پایان می بری.

عمر خود را در چه

پایان برده ای                     

قوت و قوّت در چه فانی کرده ای

گوهر دیده کجا

فرسوده ای                        

     پنج حس را در کجا پالوده ای

گوش و چشم و هوش و

گوهرهای عرش          خرج کردی چه

خریدی تو ز فرش

اگر انسان به شناخت

خود و ارزیابی کرده و نا کرده های خویش بپردازد ، خود را اسیر هوا و هوسهای نفسانی

نمی سازد . انسان اگر به شناخت خود بپردازد، در می یابد که روح او پذیرش حکمت

لقمانی را دارد و نباید آن را اسیر خس و خاشاک عالم ماده سازد.

جان لقمان که

گلستان خدا است                     

پای جانش خسته خاری چرا است

حقایقی که اگر آدمی

بخواهد، تنها با معرفت نفس به آنها دسترسی می یابد.

لا جرم کوتاه کردم

من زبان                            گر تو خواهی از

درون خود بخوان 3

کسانی که دائم به

فکر ارزشهای طبیعی و بدنی و بشری خود هستند و به خود آرایی و خود نمایی و مد گرایی

و مانند آن می اندیشند ، کسانی اند که خود را فراموش نموده اند و از ارزش خود

انسانی خود غافل گشته اند ، آنها نمی دانند که چقدر می ارزند و چه استعداد و

توانایی بی نظیری در آنها نهفته است ، به خودشان آگاهی ندارند و خویشتن خویش را نمی

شناسند.

برای آگاهی بیشتر

در این زمینه ر . ک : 1- انسان و ایمان شهید مطهری 2- انسان در قرآن شهید مطهری 3-

خودشناسی برای خودسازی محمد تقی مصباح یزدی 4- ترجمه جامع السعادات مولی مهدی نراقی

5- محاسبه النفس سید بن طاووس.

پی نوشت:

   

1. خطبه 90 نهج البلاغه.

   

2. بحار الانوار, ج78, 13.

   3.

سیمای انسان کامل ، عبدالله نصری، ص 274.