ولادت و نامگذاری جعفر صادق (ع)

امام جعفر صادق (ع) در روز جمعه یا دوشنبه هفدهم ربیع الاول سال ۸۰ هجری مقارن با سالروز ولادت حضرت محمد (ص) در مدینه دیده به جهان گشود. البته برخی از مورخان از جمله شیخ مفید و کلینی و شهید، ولادت آن حضرت را در سال ۸۳ هجری می‌دانند. رسول خدا سال‌ها قبل ولادت امام صادق را خبر داده و فرموده بود «نام او را «صادق» بگذارید، زیرا از فرزندان او کسی است که همنام اوست، اما دروغ می‌گوید.»

والدین امام صادق (ع)

پدر امام صادق (ع)، امام محمدباقر (ع) امام پنجم شیعیان و مادر آن حضرت، اُمّ فَروِه، دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر است. امام صادق (ع) درباره مادر خود فرمود:

«مادر من، از کسانی است که ایمان آورد و تقوای الهی پیشه ساخت و کار نیک انجام داد، و خدا نیکوکاران را دوست می دارد».

مدت زندگانی امام صادق (ع) 65 سال بوده است.

دوران کودکی و نوجوانی امام صادق (ع)

امام صادق (ع) تا سن ۱۲ سالگی از نعمت وجود پدربزرگ گرامی اش امام سجاد (ع) بهره مند بود و پس از رحلت ایشان مدت ۱۹ سال در خدمت پدر بزرگوارش امام محمد باقر (ع) زندگی کرد و با این ترتیب ۳۱ سال از دوران عمر خود را در خدمت جد و پدر بزرگوار خود که هر یک از آنان در زمان خویش حجت خدا بودند، گذرانید.

ازدواج امام ششم

عکاشه بن محصن گوید: روزی خدمت امام باقر (ع) عرض کردم: «چرا برای اباعبداللّه همسر نمی گیرید؟ زمانش فرا رسیده است». جلوی امام کیسه ای سربسته و مهر زده قرار داشت. امام فرمود: «به زودی برده فروشی از اهالی بربر به اینجا رسیده، در منزل میمون ساکن می شود. با این کیسه پول از او کنیزی خریداری می کنیم»… مدتی از این جریان گذشت. روزی خدمت امام باقر (ع) رسیدم. امام فرمود: «آیا می خواهید در مورد آن برده فروش که ماجرایش را برای شما ذکر کردم، سخن بگویم؟ او اکنون آمده است. بروید و با این کیسه پول از او کنیزی بخرید». عکاشه گوید: ما پیش برده فروش رفتیم. برده فروش گفت: هر چه داشتم، فروخته ام مگر دو کنیز که یکی، از دیگری بهتر است. گفتیم: آنان را بیاور تا ببینیم. او آنها را آورد، ما گفتیم: آن کنیز بهتر را به چه قیمتی می فروشی؟ گفت: به هفتاد دینار. گفتیم: به ما خوبی کرده از قیمتش کم کن. گفت: کمتر از هفتاد دینار نمی دهم. گفتیم: در مقابل پولی که در این کیسه است و ما نمی دانیم چقدر می باشد، می خریم. پیرمردی که کنار او بود، گفت: مهر کیسه را بگشایید و پولها را بشمارید. برده فروش گفت: این کار را نکنید! چون اگر یک حبه هم از هفتاد دینار کمتر باشد، نمی فروشم. پیرمرد گفت: بگشایید و بشمارید. ما کیسه را گشوده و دینارها را شمردیم. با کمال تعجب دیدیم هفتاد دینار است، نه کمتر و نه بیشتر.

کنیز را خریده و به محضر امام باقر (ع) مشرف شدیم. امام صادق (ع) هم نزد ایشان ایستاده بود. ماجرا را عرض کردیم، امام شکر الهی را به جا آورد و به آن کنیز فرمود: نامت چیست؟ گفت: حمیده. امام فرمود: «حمیده فی الدنیا محموده فی الاخره»؛ در دنیا پسندیده و در آخرت ستایش شده ای. بگو ببینم دوشیزه ای یا بیوه؟ گفت: دوشیزه. امام باقر (ع) به امام صادق (ع) فرمود: جعفر، او را برای خود بپذیر.

فرزندان امام صادق (ع)

آن حضرت 10 فرزند داشت. 7 پسر و 3 دختر. البته بعضی از مورخین تعداد فرزندان ایشان را 11 تن ذکر کرده‏اند که 7 نفر از آنان پسر و باقى دختر بوده ‏اند.

پسران: اسماعیل اعرج (اسماعیل امین)، عبدالله، امام موسى کاظم (ع)، محمد دیباج، اسحاق، عباس و على عریضى

دختران: ام فروه، فاطمه کبرى، اسماء و فاطمه صغرى. (کسانى که فرزندان امام (ع) را 10 تن دانسته‏اند، فاطمه کبرى را جزو فرزندان امام صادق (ع) قرار نداده اند)

امامت امام صادق (ع)

امام صادق در سال 114 هجری قمری پس از شهادت پدرش در سن 31 (یا 34) سالگی به امامت رسید. دوران امامتش مصادف با اواخر حکومت امویان و اوایل حکومت عباسیان بود.

دوران امام جعفر صادق در میان دیگر دوران های ائمه اطهار، دورانی منحصر به فرد بود و شرایط اجتماعی و فرهنگی عصر آن حضرت در زمان هیچ یک از امامان وجود نداشته است و این به دلیل ضعف بنی امیه و قدرت گرفتن بنی عباس بود.

سیره اخلاقی و عبادی امام صادق (ع)

قسمتی از خصوصیات رفتاری امام صادق (ع) از این قرار بوده است:

انفاق

هشام بن سالم می گوید: امام صادق (ع) هنگامی که تاریکی شب فرا می رسید، انبانی از نان و گوشت و پول را بر می داشت و بر دوش می نهاد و به سوی نیازمندان شهر مدینه می شتافت و آن ها را میان شان تقسیم می کرد.

میانه روی

امام صادق (ع) (در ایام قحطی) دستور می داد برای تهیه آرد، گندم را با جو مخلوط کنند و می فرمود: من می توانم برای خانواده ام آرد گندم خالص تهیه کنم ولی دوست دارم در زندگی اندازه و حساب و کتاب را خوب رعایت کنم.

دعا هنگام پیش آمد ناگوار

امام صادق (ع) هرگاه به پیش آمد ناگواری بر می خورد، زنان و اطفال را جمع و دعا می کرد و آن ها آمین می گفتند.

عزاداری برای امام حسین (ع)

حضور قلب در نماز

امام باقر و امام صادق (ع) آن گاه که به نمازمی ایستادند، رنگ چهره آنان تغییر می کرد؛ گاه سرخ می شد و گاه زرد. گویا با کسی که او را می بینند، سخن می گویند.

خلفای معاصر امام صادق (ع)

همانطور که گفته شد امام بین دو دوره عباسی و اموی و دوران گذار از امویان به عباسیان می زیست. خلفای اموی معاصر با دوران امامت امام صادق عبارتند از:

هشام بن عبدالملک (105- 125)

ولید بن یزید بن عبدالملک (125-126)

یزید بن ولید بن عبدالملک (126)

ابراهیم بن ولید بن عبدالملک (70 روز از سال 126)

مروان بن محمد (126-132)

و خلفای عباسی معاصر ایشان شامل حکام زیر بودند:

عبدالله بن محمد مشهور به سفاح (132-137)

ابوجعفر مشهور به منصور دوانیقی (137-158)

شهادت امام صادق (ع)

پس از به قدرت رسیدن عباسیان، همانطور که آن حضرت پیش بینی کرده بود فشار بر شیعیان افزایش یافت و با روی کار آمدن منصور این فشار به اوج خود رسید. امام نیز از این فشار ها مستثنی نبود. این دوران، یعنی چند سال آخر عمر آن حضرت بر خلاف دوران اولیه امامتشان،‌ دوره سختی ها و انزوای دوباره آن حضرت و حرکت تشیع بود. منصور شیعیان را به شدت تحت کنترل قرار داده بود.

سرانجام کار به جایی رسید که با تمام فشارها، منصور چاره ای ندید که امام صادق را که رهبر شیعیان بود از میان بردارد و بنابراین توسط عواملش حضرت را به شهادت رساند. آن حضرت در سن 65 سالگی در سال 148 هجری به شهادت رسید و در قبرستان معروف بقیع در کنار مرقد پدر و جدّ خودش مدفون گردید.

منبع: سایت ستاره