هامان كه در چند سوره از قرآن به آن اشاره شده، چه كسي يا كساني هستند؟

كلمه «هامان» در قرآن در شش آيه آمده است كه عبارتند از: سوره قصص آيات 6 و 8 و 38، سوره عنكبوت آيه 39 و سوره غافر آيات 24 و 36[1].
در اين آيات كلمه هامان در كنار فرعون قرار داده شده و از آيه 38، سوره قصص كه عبارت از « فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لأظُنُّهُ مِنَ.، فرعون گفت: اي جمعيت اشراف، من خدايي جز خودم براي شما سراغ ندارم (اما براي تحقيق بيشتر) اي هامان برايم آتش بر گل بيفروز (آجر محكم ساز) و براي من برج بلندي ترتيب ده تا از خداي موسي خبر گيرم».[2] مي‌توان فهميد كه چون فرعون به هامان دستور مي‌دهد پس «هامان» يک نفر و فرمانبردار و وزير فرعون بوده است[3] و نيز در سوره عنكبوت آيه 39 که مي فرمايد: «و قارون و فرعون و هامان …» اسم هامان در كنار فرعون و قارون آمده، فهميده مي‌شود مقام هامان بسيار مهم بوده و مرحوم طبرسي مي گويد: هامان وزير فرعون و قارون خزانه‌دار او بوده است. هامان در دربار فرعون آن قدر نفوذ داشت كه قرآن کريم در سوره قصص آيه 6 از لشكريان مصر به لشكريان فرعون و هامان تعبير مي‌كند[4] و سوره غافر آيه 24[5] اشاره دارد به اينكه فرعون سمبل طغيان و سركشي و حاكميت ظلم است و هامان كه وزير فرعون بود،[6] سمبل شيطنت و طرحهاي شيطاني بود و قارون مظهر ثروتمندي و ياغي‌گري و استثمارگري بود كه براي حفظ ثروتش از هيچ كاري ابا نداشت.[7]

پي نوشت ها:
[1]- محمد فواد عبدالباقي، معجم المفهرس، قاهره، دارالكتاب المفسريه، 1364.
[2] – مكارم شيرازي، ناصر، ترجمه قرآن كريم، مدرسه امام علي‌بن ابيطالب، سال 1378 هـ ق، ج1.
[3] – قرشي، سيد علي اكبر قاموس قرآن، قم، داراكتاب الاسلاميه، ج12، 1376، ج7، ص 165.
[4] – مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، قم، دارالكتب الاسلاميه، 1373، ج16، ص 16.
[5] – الي فرعون و هامان و قارون فقالو ساحر كذاب.
[6] – طباطبايي، سيد محمد حسين، ترجمه تفسير الميزان، ترجمه محمد باقر موسي همداني، انتشارات اميركبير، سال 1363، چاپ گلشن، ج16، ص 12.
[7] – مكارم شيرازي، ناصر، منبع پيشين، ج20، ص 76.