هدف از خلقت انسان و جهان چیست؟

بین انسان و خدایی که دارای اسمای حسنی است، رابطة وجودی برقرار است و این رابطة وجودی هم با شعور و آگاهی او همراه است؛ یعنی انسان فطرتاً خدابین و خداطلب است، به طوری که اگر او را آزاد بگذارند دینی غیر از اسلام را نمی پذیرد و هر چه غیر از اسلام باشد تحمیل شیطان می داند.شاهد این مطلب آن است که قرآن کریم، خدا را به عنوان هستی محض و بی نیاز مطلق معرفی می کند و می فرماید: «إن تکْفروا أنتم و مَن فی الأرض جَمیعاً فإنّ الله لَغنیّ حمید» ابراهیم/8 ولی برای آفرینش انسان هدفی قایل است و می گوید: «وما خَلَقتَ الجِنّ و الإِنس إلّا لِیَعبدون» ذاریات/56هدف خلقت جن و انس عبادت کردن است و این هدف غرض و غایت فعل است نه غایت فاعل. چون فاعل که هستی صرف است منزه از آن است که غایتی بیرون از ذات خود داشته باشد؛ زیرا وی غنی محض است. ولی آفرینش انسان غایت و هدفی دارد و آن هدف، عارف شدن و عابد شدن انسان مخلوق است.
انسان چون موجودی واقعی است، نه اعتباری، معرفت و عبادت هم که کمال حقیقی است نه اعتباری، مانند ریاست که کمالی اعتباری است نخواهد بود. درخت کمالی واقعی دارد، نمو می کند؛ معدن کمالی واقعی دارد، رشد می کند؛ حیوان کمالی واقعی دارد، انسان نیز کمالی حقیقی دارد و کمال حقیقی او عارف و عابد شدن او است، و معرفت و عبادت کمالی عینی است نه امری اعتباری؛ زیرا انسانی که خدا را شناخت و حضرتش را عبادت کرد، نظیر کسی نیست که رئیس مؤسسه ای یا مالک مالی شده باشد. هیچ وقت با پدید آمدن امور اعتباری روح آدمی کمال حقیقی حاصل نمی کند، بر خلاف معرفت و پرستش خدای سبحان که مایه کمال حقیقی نفس انسانی خواهد بود.
آیة الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن ج 12 (فطرت در قرآن)