التهاب عروقی تاکایاسو

التهاب عروقی تاکایاسو (Takayasus arteritis) یک نوع نادر از واسکولیت است. واسکولیت شامل گروهی از اختلالات می شود که باعث التهاب عروق خونی و بروز مشکلاتی در فرد می شود. در بیماری عروقی تاکایاسو این التهاب به آئورت یا همان بزرگترین شریان خون که خون را از قلب به قسمت های دیگر بدن می رساند آسیب زده و خون رسانی در بدن فرد را با مشکل روبرو می کند. این بیماری منجر به باریک یا بسته شدن کامل شریان ها شده یا دیواره رگ ها ضعیف نموده و ممکن است باعث برآمدگی یا پارگی (aneurysm) عروقی شود.

بیماری التهاب عروقی تاکایاسو می تواند منجر به درد در ناحیه دست ها یا قفسه سینه، فشار خون بالا و نهایتاً ایست قلبی و سکته شود. اگر هیچ کدام از علائم مربوط به بیماری تاکایاسو را ندارید پس به احتمال زیاد نیازی به درمان هم نخواهید داشت.

اما افراد مبتلا به این بیماری برای کنترل التهابات عروقی و جلوگیری از عوارض این بیماری نیاز به مصرف منظم دارو دارند. گاهی اوقات حتی با وجود پیگیری روند درمانی توسط فرد مبتلا به التهاب عروقی تاکایاسو باز هم ممکن است علائم به صورت موقتی عود کرده و سپس خود به خود بهبود یابد.1
 

علت التهاب عروقی تاکایاسو

با ابتلا به بیماری عروقی تاکایاسو رگ آئورت و شریان های بزرگ دیگر بدنتان مثل رگ هایی که به سر  وکلیه ها متصل می شوند دچار التهاب خواهد شد. به مرور زمان این التهاب مشکل ساز شده و باعث بروز تغییراتی مثل ضخیم شدن و نازک شدن یا پاره شدن رگ ها خواهد شد.

متأسفانه هنوز هیچ اطلاعاتی در مورد علت اصلی بروز التهابات عروق تاکایاسو وجود ندارد. اما احتمال زیاد این بیماری نوعی اختلال ایمنی بوده و سیستم ایمنی بدن فرد به اشتباه به رگ ها و عروق خونی فرد مبتلا حمله خواهد کرد.

ممکن است ابتلا به عفونت یا ویروس باعث تحریک و بروز این بیماری شود.1

علائم بالینی تاکایاسو

شامل علائم عمومی مثل:

تب

ضعف

خستگی

کم‌خونی

بیحالی

ممکن است در این حالت کم خونی و ESR بالا گزارش شود

مرحله بعد بیماری به صورت از بین رفتن نبض در یکی از اندامها یا کاهش فشار یا اختلاف فشار بین اندام ها است .

درگیری شریان اندام باعث این حالت از بین رفتن نبض شده درگیری شرایین مغزی باعث علائم سکته می‌شود و همین طور درگیری شریان کلیوی باعث نارسایی کلیوی و فشار خون می شود که به دلیل ترشح زنین از کلیه است.

درگیری شریان چشمی با کاهش دید یا نابینایی می شود

ممکن است به دلیل کاهش جریان خون اندام های فوقانی و تحتانی دچار حالت لنگش شود یعنی بعد از راه رفتن یا کار کردن با دست دردو خستگی می‌شود.2
 

تشخیص بیماری تاکایاسو

در زن جوانی که دچار ضعف یا فقدان نبض های محیطی، تغییر (تفاوت) در فشار خون، و پیدایش بروئی های شریانی می شود، تشخیص آرتریت تاکایاسو باید قویا مورد شک قرار گیرد.

تشخیص به وسیله الگوی مشخصه بیماری در آنژیوگرافی (آرتریوگرافی) تأیید می شود.
 

شواهد آنژیوگرافی

شواهد آنژیوگرافی در این بیماری شامل دیواره های نامنظم رگ، تنگی، اتساع پس از تنگی، تشکیل آنوریسم، انسداد، و شواهد افزایش گردش خون جانبی است. آرتریوگرافی کامل آئورت از طریق آرتریوگرافی با تزریق رنگیزه تحت هدایت کاتتر یا آرتریوگرافی از طریق رزونانس مغناطیسی بایستی انجام شود، تا توزیع و شدت بیماری شریانی به طور کامل مشخص گردد.

نشان دادن التهاب دیواره رگ در آسیب شناسی (پاتولوژی)، که عمدتا از نوع لنفوسیتی همراه با ایجاد گرانولوم و وجود سلولهای غول آسا در مدیا و آدوانتیس است، تشخیص را تأیید می کند؛ اما، بافت مربوطه به ندرت به آسانی برای مطالعه در دسترس است.

بیماری مرتبط با IgG4 یک علت بالقوه آئورتیت و پری آئورتیت است که از لحاظ بافت شناختی توسط یک ارتشاح فشرده لنفوپلاسماسیتی غنی از سلول های پلاسمایی IgG4 مثبت، یک الگوی موج دار از فیبروز، و فلبیت از آرتریت تاکایاسو تشخیص داده می شود.3
 

عوامل خطر التهاب عروقی تاکایاسو

احتمال بروز بیماری التهاب عروقی تاکایاسو در دختران و زنان جوان زیر 40 سال بسیار بیشتر از مردان است. این اختلال ممکن است در هر جای کره زمین و برای هر فردی اتفاق بیفتد ولی بیشترین مبتلایان جزء آسیایی ها هستند.

گاهی اوقات ممکن است این بیماری چندین نفر از اعضای یک خانواده را مبتلا کند. اگر دچار علائمی مثل تنگی نفس، درد در دست ها یا قفسه سینه یا هرگونه علائم نشان دهنده حمله قلبی را داشتید بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

علائم حمله قلبی شامل افتادن عضلات صورت، ضعف در بدن و اختلالات گفتاری شوید.

در صورت مشاهده هر گونه علامتی که باعث نگرانی تان شد بهتر است سریع تر با پزشک تماس گرفته و با او در مورد علائم تان صحبت کنید. زیرا تشخیص سریع و به هنگام بیماری التهاب عروق تاکایاسو اهمیت بسیار زیادی داشته و در این صورت احتمال درمان فرد بسیار بیشتر خواهد بود.

همچنین اگر مبتلا به بیماری تاکایاسو هستید و پزشک این عارضه را تشخیص داده، به خاطر داشته باشید که حتی با وجود درمان این بیماری ممکن است علائم آن در زمان های به خصوصی عود کرده و سپس خود به خود بهبود بیاید.

حواستان به علائم بوده و در صورت مشاهده هر گونه علائم جدیدی سریعاً آن را با پزشک خود مطرح کنید.2
 

درمان التهاب عروقی تاکایاسو

درمان این بیماری بر روی کنترل التهابات با استفاده از دارو و جلوگیری از بروز آسیب در رگ های خونی و دیواره های آن تمرکز دارد. گاهی اوقات درمان بیماری التهاب عروقی تاکایاسو کار سختی بوده و با وجود بهبود علائم و نشانه های بیماری بازهم بیماری به قوت خود باقی بوده و باعث التهاب رگ های خونی خواهد شد.

در بعضی از بیماران نیز به قدری این بیماری دیر تشخیص داده شده است که آسیب به بدن شخص رسیده و درمان آن غیر ممکن خواهد بود.

درمان دارویی

در مورد داروها یا ترکیبات دارویی پیشنهادی با پزشک خود صحبت کرده و در مورد عوارض جانبی هر کدام از داروها اطلاعات جامعی کسب کنید. پزشک ممکن است داروهای زیر را برایتان تجویز کند:

کورتیکو استروئید برای کنترل التهاب. معمولاً اولین مرحله درمان با داروهای کورتیکو استروئید انجام می شود. به محض بهبودی علائم نیز نباید مصرف آن را کنار گذاشت زیرا ممکن است نیاز به مصرف طولانی مدت این داروها داشته باشید. بعد از گذشت چند ماه احتمالاً پزشک میزان داروی مصرفی تان را کمتر کرده و آن را به میزان مورد نیاز برای کنترل التهاب تان کاهش خواهد داد. در مرحله پایانی نیز احتمالاً پزشک مصرف دارو را کاملاً قطع خواهد کرد.

عوارض جانبی احتمالی مصرف کورتیکو استروئید ها شامل:

افزایش وزن

افزایش احتمال بروز عفونت ها

نازک شدن استخوان ها (پوکی استخوان)

اختلالات قاعدگی

برای جلوگیری از تحلیل استخوانی احتمالاً پزشک مصرف ویتامین D و مکمل های کلسیمی را پیشنهاد خواهد داد.

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی. اگر بدن و علائم بیماری نسبت به مصرف کورتیکو استروئیدها پاسخ مناسبی نداده یا با کاهش میزان مصرف آن دچار مشکلاتی شده باشد، احتمال پزشک از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی برای فرد استفاده خواهد کرد.

داروهایی برای تنظیم سیستم ایمنی. اگر بدن فرد نسبت به داروهای استاندارد و متداول التهاب عروقی تاکایاسو پاسخگو نباشد احتمالاً پزشک داروهایی برای اصلاح ناهنجاری های سیستم ایمنی بدن (بیولوژیکی) تجویز خواهد نمود.

عمل جراحی

اگر عروق و رگ های خونی به شدت باریک یا مسدود شده باشد، احتمالاً بیمار به عمل جراحی برای باز کردن جریان خون نیاز پیدا خواهد کرد. اغلب اینگونه عمل های جراحی به کاهش علائم مثل درد در قفسه سینه و فشار خون بالا کمک کرده و حال بیمار بهبود خواهد یافت.

گاهی اوقات ممکن است بعد از عمل جراحی مجدداً رگ ها تنگ یا مسدود شده باشد. اگر فرد دچار آنوریسم شده باشد، برای جلوگیری از پارگی رگها ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد.
 

جراحی بای پس

در این عمل جراحی یک قسمت از رگ یا عروق سالم از قسمتی از بدن جدا شده و جایگزین رگ مسدود شده خواهد شد. عمل جراحی بای پس زمانی انجام می شود که باریک یا مسدود شدن رگ خونی غیر قابل درمان بوده و جریان خون فرد را با مشکل روبرو کرده باشد.
 

گشاد کردن عروق خونی (آنژیوپلاستی جلدی)

در صورتی که عروق به شدت دچار گرفتگی شده باشد از این عمل جراحی استفاده خواهد شد. در طول آنژیوپلاستی جلدی یک بالن کوچک از طریق رگ های خونی وارد عروق آسیب دیده خواهد شد. به محض قرار گیری بالن، شروع به گشاد کردن آن ناحیه کرده و بعد از خالی کردن باد آن را از داخل رگ خارج خواهند کرد.
 

عمل جراحی دریچه آئورت

در صورتی که دریچه دچار نشت بیش از حد شده باشد ممکن است عمل جراحی جایگزینی یا ترمیم دریچه آئورت توسط پزشک توصیه شود.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.drhosseinali.ir
3.www.extern.ir