رتینوپاتی دیابتی چیست

در بیماری رتینوپاتی دیابتی شاهد آن هستیم که به مرور زمان مقدار زیاد قند خون  باعث مسدود کردن رگ‌های کوچک خونی خواهد شد که کار تغذیه‌ بافت شبکیه را بر عهده دارند، در اثر مسدود شدن این رگ‌ها خون کافی به چشم‌ها نخواهد رسید. در نتیجه چشم تلاش می‌کند تا رگ‌های خونی جدیدی را ایجاد کند، ولی این رگ‌های خونی جدید به درستی رشد نمی‌کنند و می‌توانند به آسانی خون درون خود را به بیرون نشت دهند.

امکان ابتلای افراد مبتلا به هر دو نوع بیماری دیابت (دیابت نوع یک و نوع دو) به این بیماری وجود دارد. هر چه قدر زمان بیش‌تری فرد به دیابت مبتلا باشد و کم‌تر سطح قند خون خود را کنترل کرده باشد، احتمال ابتلا به این عارضه‌ چشمی بیش‌تر خواهد بود. 

در مراحل ابتدایی، بیماری علامت و نشانه‌ خاصی ندارد و یا اینکه فرد با مشکلات خفیف در دید روبه‌رو خواهد بود. به تدریج اما رتینوپاتی دیابتی می‌تواند منجر به کوری شود.1
 

انواع رتینوپاتی دیابتی

دو نوع رتینوپاتی دیابتی وجود دارد:
 

رتینوپاتی دیابتی زودرس

رتینوپاتی دیابتی زودرس رایج تر بوده و به رتینوپاتی دیابتی غیر منعکس کننده (NPDR) معروف است. در این نوع رتینوپاتی رگ های خونی جدید رشد نمی کنند.

در صورت ابتلا به NPDR، دیواره رگ های خونی در شبکیه شما ضعیف می شود. برآمدگی های ریز (میکروآنوریسم) از دیواره رگ عروق کوچک تر بیرون می زند و گاهی اوقات مایعات و خون را به داخل شبکیه می ریزند. عروق شبکیه بزرگتر نیز می توانند شروع به پارگی کنند. NPDR می تواند از خفیف تا شدید پیشرفت کند.

سلول های عصبی در شبکیه ممکن است شروع به تورم کند.

بعضی اوقات قسمت مرکزی شبکیه شروع به تورم (ورم ماکولا) می کند و شرایطی بوجود می آورد که نیاز به درمان دارد.

رتینوپاتی دیابتی پیشرفته

رتینوپاتی دیابتی می تواند پیشرفت کرده و نوع شدید معروف به رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو را ایجاد کند. در این نوع، رگ های خونی آسیب دیده مسدود شده و باعث رشد رگ های خونی جدید و غیرطبیعی در شبکیه می شوند که می توانند به زجاجیه چشم نشت کنند.

سرانجام، بافت پوششی تحریک شده توسط رشد رگ های خونی جدید می تواند باعث جدا شدن شبکیه از پشت چشم و حتی فشار در ناحیه چشم شود. این می تواند به عصب بینایی آسیب برساند و منجر به گلوکوم گردد.2

علائم رتینوپاتی دیابتی چیست

در مراحل ابتدایی رتینوپاتی دیابتی این بیماری ممکن است بدون نشانه و علامت خاصی باشد. هر چه قدر شرایط بیماری وخیم‌تر شود، ممکن است این نشانه‌ها هم در فرد ظاهر شود:

وجود لکه‌ها و زنجیره‌های در حال حرکت در دید فرد (مَگَس‌پَران چشم یا مگسک (floaters) گونه‌ای سایه‌های مزاحم در دید چشمان) 

تاری دید 

نوسان دید 

کور رنگی 

فضاهای تیره و یا خالی در دید 

از دست دادن بینایی 

رتینوپاتی دیابتی معمولاً هر دو چشم را درگیر می‌کند.1
 

علت رتینوپاتی دیابتی

با گذشت زمان، قند بیش از حد در خون می تواند منجر به انسداد رگ های ریز خون که شبکیه را تغذیه می کنند شده و خون رسانی را قطع کنند. در نتیجه، چشم سعی در ایجاد رگ های خونی جدید دارد. اما این رگ های خونی جدید به درستی رشد نمی یابند و ممکن است به راحتی نشت کنند.2
 

عوامل خطر رتینوپاتی دیابتی

کسی که مبتلا به دیابت باشد می تواند به رتینوپاتی دیابتی مبتلا شود.

برخی شرایط خطر ابتلا به وضعیت چشم را افزایش می دهند، از جمله:

بارداری

کلسترول بالا

فشار خون بالا

مصرف دخانیات

کنترل ضعیف سطح قند خون

مدت زمان ابتلا به دیابت (هرچه دیابت طولانی تر باشد، احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی بیشتر می شود).2
 

تشخیص رتینوپاتی دیابتی

به دلیل احتمال ابتلای افراد دیابتی به رتینوپاتی، این افراد باید متناسب با سن خود در بازه های زمانی مشخصی به جراح چشم پزشک مراجعه کرده و معاینه شوند و دکتر چشم پزشک پس از معاینه و بررسی شرایط بیمار شرایط جراحی را برای بیمار توضیح داده و وی را از هزینه و قیمت جراحی رتینوپاتی دیابتی آگاه می سازد. در صورت ایجاد هر گونه آسیب به عروق شبکیه، لکه ها و نقاط غیر طبیعی به چشم می خورد که نشان دهنده خونریزی عروق شبکیه می باشد.

1_ افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 هر یک سال باید جهت معاینه چشم مراجعه نمایند.

2_ افرادی که دیابت نوع 1 دارند و در رده سنی زیر 9 سال هستند، بعد از گذشت 5 سال از شروع دیابت باید شروع به انجام معاینه های دوره ای نمایند.

3_ خانم هایی که قصد بارداری دارند و دچار دیابت هستند، قبل از اقدام به بارداری و 3 بار در طول دوره بارداری و تا حدوده یک ماه و نیم بعد از زایمان خود باید جهت معاینه چشم خود اقدام نمایند.

4_ هر فرد بعد از آگاه شدن از دیابت خود باید جهت معاینه کامل چشم خود از نظر رتینوپاتی دیابتی اقدام نماید.

توجه داشته باشید که مراحل اولیه این عارضه بدون علامت می باشد. در نتیجه تنها از طریق انجام معاینات منظم و به موقع می توان از بروز رتینوپاتی دیابتی پیشگیری کرد.3

درمان رتینوپاتی دیابتی 

1_ در صورتی که بیماری در مراحل اولیه خود قرار داشته باشد، می توان از لیزر درمانی جهت درمان رتینوپاتی دیابتی استفاده کرد. این روش در صورت آسیب به لکه زرد در شبکیه چشم نیز کاربردی می باشد.

2_ تزریق داروهای استروئیدی در محل ضایعه

3_ در صورتی که بر اثر پیشرفت بیماری، شبکیه چشم خود دچار پارگی شده باشد و یا عروق آن خونریزی نمایند، با عمل جراحی مایع زجاجیه برداشته خواهد شد.

4_ در صورتی که بر اثر آسیب های وارده به شبکیه چشم، اسکار هایی ایجاد شده باشد که در بینایی فرد اختلال ایجاد نمایند، با کمک ویترکتومی می توان آن را برطرف نمود.

تمامی درمانهایی که برای رتینوپاتی دیابتی ارائه شد، به منظور به تاخیر انداختن این بیماری و یا کند کردن سیر بیماری است. چرا که رتینوپاتی دیابتی به طور قطعی و کامل قابل درمان نیست.

به افرادی که تحت درمان قرار گرفته اند آموزش داده می شود که در صورت اطلاع از هر گونه تغییر در کیفیت بینایی خود به چشم پزشک مراجعه کرده و معاینه شوند؛ زیرا با گذشت زمان و بر اثر پیشرفت دیابت ممکن است نیاز شود تا این افراد مجددا مورد درمان قرار گیرند.3

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.pezeshket.com
3.www.binaii.com