عوامل موثر بر سلامت کلیه

نارسایی کلیه زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها توانایی فیلتر کردن ضایعات را از دست می‌دهند. عوامل زیادی روی سلامت و عملکرد کلیه‌ها تاثیر می‌گذارد، مانند:

قرار گرفتن بیش از حد در معرض آلاینده‌های محیطی یا داروهای خاص

برخی از بیماری‌های حاد و مزمن

کم‌آبی شدید بدن

ترومای کلیه.1
 

انواع نارسایی کلیه

پنج نوع مختلف از نارسایی کلیه وجود دارد. در ادامه به توضیح هر یک از آنها می‌پردازیم.
 

1. نارسایی حاد کلیه ناشی از علل پیش کلیوی 

هنگامی که خون کافی به کلیه‌ها نرسد؛ می‌تواند موجب ایجاد نارسایی حاد کلیه ناشی از علل پیش‌کلیوی شود. کلیه‌ها بدون وجود جریان خون کافی نمی‌توانند سموم را تصفیه کنند. این نوع از نارسایی کلیه معمولا با تشخیص علت کاهش جریان خون قابل درمان است.
 

2. نارسایی حاد کلیه ناشی از علل کلیوی

نارسایی حاصل از آسیب مستقیم به کلیه‌ها مانند ضربه فیزیکی یا تصادف، نارسایی حاد کلیه ناشی از علل کلیوی است. علل دیگر شامل اضافه‌بار سموم و ایسکمی (کمبود اکسیژن کلیه‌ها) است.

عوامل زیر می‌توانند موجب ایسکمی شوند:

خونریزی شدید

شوک

انسداد عروق خونی کلیه

گلومرولونفریت
 

3. نارسایی مزمن کلیه ناشی از علل پیش کلیوی 

وقتی برای مدت زمان طولانی، خون کافی به کلیه‌ها نرسد، کلیه‌ها شروع به کوچک شدن می‌کنند و عملکرد خود را از دست می‌دهند؛ در این شرایط دچار نارسایی مزمن کلیه ناشی از علل پیش‌کلیوی می‌شویم.
 

4. نارسایی مزمن کلیه ناشی از علل کلیوی

این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که در اثر بیماری درونی کلیه، آسیبی بلندمدت به کلیه‌ها وارد شود. این وضعیت در اثر خونریزی شدید یا فقدان اکسیژن در کلیه‌ها رخ می‌دهد.
 

5. نارسایی مزمن کلیه ناشی از علل پس کلیوی 

انسداد طولانی‌مدت مجرای ادراری از خروج ادرار جلوگیری می‌کند. این امر باعث ایجاد فشار و در نهایت آسیب به کلیه می‌شود.1

علائم و نشانه های نارسایی کلیه

علائم و نشانه های نارسایی کلیه می تواند شامل موارد زیر باشد:

کاهش دفع ادرار، اگرچه گاهی اوقات ادرار در حد طبیعی باقی می ماند.

احتباس مایع، که باعث تورم در پاها، مچ پا یا پا، می شود.

خواب آلودگی

تنگی نفس

خستگی

گیجی

تهوع

تشنج یا کما در موارد شدید

درد یا فشار در قفسه سینه

برخی اوقات نارسایی حاد کلیوی هیچ نشانه یا علامتی ندارد. از طریق تست های آزمایشگاهی که برای دلایل دیگری گرفته شده است تشخیص داده می شود.
اگر هرگونه علامت و یا نشانه ای از نارسایی حاد کلیوی دارید به دیدن دکتر متخصص گوارش خود بروید.2
 

عوارض نارسایی کلیه

تجمع مایعات

نارسایی حاد کلیوی ممکن است منجر به تجمع مایعات در ریه ها شود که در نهایت می تواند منجر به تنگی نفس شود.
 

درد سینه

اگر پرده ای که قلب شما را می پوشاند (پریکارد) ملتاهب شود، ممکن است درد سینه را تجربه کنید.
 

ضعف عضلانی

زمانی که مایعات و الکترولیت – شیمی خون بدن شما – از تعادل خارج شود، ضعف عضلانی رخ می دهد. به خصوص سطوح بالارفته پتاسیم در خون شما خطرناک است.
 

آسیب دائمی کلیه

گاهی اوقات، نارسایی حاد کلیوی باعث از دست رفتن دائمی عملکرد کلیه، یا بیماری کلیه مرحله نهایی می شود. افراد با بیماری کلیه مرحله نهایی برای زنده ماندن نیاز به دیالیز دائمی – یک فرآیند فیلتراسیون مکانیکی برای حذف سموم و مواد زائد از بدن- و یا پیوند کلیه دارند.
 

مرگ

نارسایی حاد کلیوی می تواند در نهایت منجر به از دست رفتن عملکرد کلیه، و در نهایت مرگ شود. خطر مرگ در افرادی که پیش از نارسایی حاد کلیوی دچار مشکلات کلیوی بوده اند بیشر است.2
 

درمان نارسایی کلیه

برای درمان نارسایی کلیوی حاد، لازم است علت (مانند فشار خون بسیار بالا یا پایین، سنگ کلیه یا قند خون بالا) درمان شود.

گاهی به مدت کوتاهی نیاز به دیالیز است.

در نارسایی کلیوی مزمن، درمان علت می تواند سرعت بیماری را کم کند. CRF می تواند منجر به بیماری کلیه مرحله آخر شود.

زمانی که کارایی کلیه به زیر 10% افت می کند، اغلب به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز است، خصوصا اگر علائم اورمی (تجمع مواد زائد در خون) مانند حالت تهوع و خارش وجود داشته باشد.

دیالیز

دیالیز، راهی برای پمپ خون در دستگاهی است که مواد زائد را فیلتر کرده و خون را به بدن باز می گرداند. دو نوع دیالیز، همودیالیز و دیالیز صفاقی نام دارند.
 

همودیالیز

در همودیالیز، یک لوله در یکی از رگ های گردن یا دست یا پا وارد می شود. همودیالیز سه بار در هفته به مدت 3 تا 4 ساعت انجام می شود.
 

دیالیز صفاقی

دیالیز صفاقی از طریق لوله ای که به صورت دائمی در شکم فرد نصب می شود، صورت می گیرد.

دیالیز اغلب بزرگسالان در مرکز سرپایی همودیالیز انجام می شود. دیالیز صفاقی اغلب کودکان در خانه انجام می شود.
 

پیوند کلیه

پیوند کلیه به این معنی است که جراح، یک کلیه سالم تر را از شخصی دیگر به بدن فرد منتقل می کند.

پیوند کلیه، بهترین راه برای درمان بسیاری از بیمارانی است که دچار نارسایی کلیوی مرحله آخر هستند.

کلیه ها از افرادی به دست می آیند که در زمان مرگ با اهدای کلیه خود موافقت کرده اند یا توسط افراد سالم اهدا می شوند.

بیمارانی که کلیه های اهدایی توسط اهداکننده های زنده را دریافت می کنند، نسبت به افرادی که کلیه افراد فوت شده را دریافت می کنند یا افرادی که دیالیز می کنند، عمر طولانی تری دارند.

به کمک تکنیک های پزشکی مدرن، لازم نیست اهداکننده زنده کلیه، یک از اعضای خانواده باشد تا نتیجه خوبی حاصل شود.

حدود 90000 بیمار در آمریکا، در لیست انتظار برای پیوند کلیه از اهداکننده ی فوت شده هستند.

اما به خاطر کمبود کلیه های اهدایی، در هر سال تنها 10000 پیوند از اهداکننده ی فوت شده انجام می شود. 6000 پیوند دیگر، هر ساله توسط اهداکننده های زنده صورت می گیرد.3
 

پیشگیری از نارسایی کلیه

نارسایی حاد کلیوی اغلب به سختی شناسایی و پیشگیری می شود. اما شما می توانید با مراقبت از کلیه هایتان خطر آن را کاهش دهید. موارد زیر را رعایت کنید:

به برچسب داروهای ضد درد بدون نسخه (OTC) دقت کنید

از دستورالعمل داروهای ضد درد بدون نسخه، مانند آسپرین، استامینوفن (تیلینول و غیره) و ایبوپروفن (ادویل، موترین آی بی و غیره) پیروی کنید. مصرف بیش از حد این داروها می تواند خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیوی را افزایش دهد. این مورد به خصوص زمانی که شما از قبل بیماری کلیوی، دیابت و یا فشار خون بالا داشته باشید صادق است.
 

با متخصص گوارش خود در خصوص کنترل مشکلات کلیوی خود همکاری کنید

اگر شما بیماری کلیوی و یا شرایط دیگری که خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیوی را افزایش می دهد، مانند دیابت و یا فشار خون بالا دارید، در مسیر اهداف درمانتان باقی بمانید و توصیه های دکترتان برای مدیریت شرایط را دنبال کنید.
 

ایجاد یک شیوه زندگی سالم در اولویت است

فعال باشید، در حد معقول غذا بخورید، رژیم غذایی متعادلی داشته باشید.2

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.darmankade.com
3.www.yadmanteb.com