همه زنان موهایی روی بدن خود دارند اما رشد این موها ممکن است در برخی از افراد قابل توجه بوده و شامل رشد مو روی صورت نیز باشد.
 

الگوی رشد مو در بدن افراد چگونه است؟

رویش مو در هر دو جنس در نقاط مختلف بدن متفاوت است، مثلا موی ناحیه سر، فاز رشد سریع تر و فاز استراحت کوتاه تری دارد و به همین دلیل تا یک متر هم می تواند رشد کند. طول دوره رشد موهای ابرو یا بدن کوتاه تر است و در یک طول خاصی، متوقف می شود.
 

علت تفاوت الگوی رشد مو در مردان و زنان چیست؟

این تفاوت در دو جنس به علت پاسخ به آندروژن ها یا همان هورمون های مردانه است. آندروژن ها بعد از سن بلوغ ترشح می شوند و صفاتی را در مردان به وجود می آورند که این دو جنس را از هم متفاوت می کند.

رویش مو در مردان در نقاطی رخ می دهد که فولیکول ها به هورمون حساس هستند. نقاط حساس به رویش مو در مردان سینه، صورت، زیر شکم و کشاله ران است، ولی در خانم هایی که سالم هستند و مشکلی ندارند، آندورژن بسیار کم است و این رویش اتفاق نمی افتد.

مهم ترین نقش موی بدن چیست؟

مهم ترین نقش آن به فرآیند ترمیم مربوط است. وقتی پوست بدن در اثر بریدگی، سوختگی یا جراحی آسیب می بیند، سلول های زایا در ریشه موها مانند یک منبع عمل می کنند و بعد از آسیب به پوست (البته از نوع سطحی) از درون ریشه موها سلول های جدید رویش پیدا می کنند و ناحیه ترمیم می شود. در کنار مو، غده چربی سباسه وجود دارد. این غده نقش نرم کنندگی دارد.
 

علائم پرمویی زنان:

هیرسوتیسم یا پرمویی زنان، موی محکم و تیره بدن است که در جایی از بدن ظاهر می شود که در آن قسمت ها زنان معمولاً مویی ندارند – عمدتاً صورت, سینه و کمر. می تواند بسته به نژاد و فرهنگ متفاوت باشد. هنگامی که سطوح بالای آندروژن منجر به هیرسوتیسم می شود, نشانه های دیگری ممکن است در طول زمان گسترش یابند.

علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

* بم شدن صدا
* کچلی
* آکنه
* کاهش اندازه سینه
* افزایش جرم ماهیچه ای
* بزرگ شدن کلوتری
 

↑علل هیرسوتیسم ناشی از وضعیت پزشکی

پرمویی در زنان ممکن است ناشی از وضعیت‌های پزشکی پنهانی مانند موارد زیر باشد:

** سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)  که یک اختلال هورمونی است.

** هایپرپلازی آدرنال (Adrenal hyperplasia): اختلالی که روی تولید هورمون‌های استروئیدی اثر می‌گذارد.

** هیپرآندروژنمی ایدیوپاتیک (Idiopathic hyperandrogenemia): وضعیتی که در آن بدن آندروژن بیش از حدی تولید می‌کند. 

** تومورهایی که هورمون‌های اضافی تولید می‌کنند.

** اختلالات تیروئیدی که روی سطوح هورمون‌ها تاثیر می‌گذارند.

از نظر پزشکی رشد موهای ناخواسته تنها زمانی اهمیت پیدا می‌کند که علت آن یک مشکل پزشکی پنهان باشد.

↑علل مردمویی یا هیرسوتیسم در بدن زنان

هورمون‌هایی که آندروژن نامیده می‌شوند، علت اصلی رشد موهای بدن هستند. پزشکان از آندروژن‌ها با عنوان «هورمون‌های مردانه» یاد می‌کنند اگرچه هم مردان و هم زنان این هورمون‌ها را تولید می‌کنند.

هنگامی که در بدن یک زن آندروژن بیش از حدی تولید می‌شود، ممکن است موهای بدن او نسبت به حالت معمول بیشتر شود. وضعیت‌های پزشکی متعددی می‌توانند موجب شوند که بدن مقدار بیش از اندازه‌ای آندروژن تولید کند.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک  یا   (Polycystic ovarian syndrome)PCOS، شایع‌ترین علت رشد موهای اضافی روی بدن زنان است. PCOS یک عدم تعادل هورمونی است که موجب می‌شود بدن مقدار زیادی آندروژن تولید کند.

بر اساس نتایج یک مطالعه، PCOS علت ۷۲ تا ۸۲ درصد از پرمویی‌ها در زنان است. پزشکان علل PCOS را به طور کامل درک نکرده‌اند اما افرادی که دچار این وضعیت هستند می‌توانند علائم خود را با مصرف قرص‌های ضدبارداری یا دیگر درمان‌های هورمونی کنترل کنند.
 

↑علل کمتر شایع رشد موهای اضافه در بدن در زنان

علل کمتر شایع رشد موهای اضافه در بدن در زنان شامل موارد زیر می‌شود:

-هایپرپلازی مادرزادی آدرنال  (Congenital adrenal hyperplasia)

هیپرپلازی مادرزادی آدرنال گروه نادری از اختلالاتی است که روی غدد قوق کلیوی اثر گذاشته و می‌تواند موجب بروز علائم شدیدی شود. وقتی غدد فوق کلیوی به خوبی عمل نکنند، بدن ممکن است آندروژن زیادی تولید کند. 
 

-تومورها

نتایج مطالعه‌ای که قبلا به آن اشاره شد، نشان داده است که ۰/۲ درصد از موارد پرمویی در زنان ناشی از توموری است که هورمون‌های آندروژن تولید می‌کند. در این موارد، موهای بدن به سرعت ظاهر می‌شوند و ممکن است علائم دیگری مانند  توده‌ای در معده یا لگن نیز وجود داشته باشد.
 

-داروها

برخی از داروها می‌توانند موجب رشد اضافی مو شوند. اگر زنی پس از مصرف داروی تجویزی جدیدی دچار رشد موی اضافی شد، باید پزشک خود را در جریان قرار دهد. برخی از داروها که با پرمویی ارتباط دارند، عبارتند از:

–داروهای ضدافسردگی

-برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها

-داروهای خواب‌آور

-هورمون‌هایی مانند استروژن و تستوسترون و نیز داروهایی که تولید هورمون‌ها را تغییر می‌دهند.

-هیپرپرولاکتینمی (Hyperprolactinemia)

هیپرپرولاکتینمی وضعیتی است که موجب می‌شود بدن مقدار زیادی هورمون پرولاکتین تولید کند. پرولاکتین در درجه‌ی اول مسئول تولید شیر در زنان شیرده است. زنانی که دچار این وضعیت هستند، ممکن است حتی هنگامی که بچه‌ای ندارند، شیر تولید کنند. برخی از افراد مبتلا به هیپرپرولاکتینمی ممکن است دچار ناباروری بوده یا دوره‌ی قاعدگی نداشته باشند.

-اختلالات تیروئید
تیروئید هورمون‌هایی را تولید می‌کند که به تنظیم متابولیسم و درجه حرارت بدن کمک می‌کنند. هنگام اختلال در عملکرد تیروئید، تولید هورمون در این غده از حالت تعادل خارج شده و عدم تعادل هورمونی می‌تواند موجب ایجاد موهای اضافی روی بدن شود.
 

↑علل دیگر

گاهی اوقات پرمویی علت مشخصی ندارد و پزشکان نمی‌توانند شواهد روشنی از یک اختلال پنهان پیدا کنند. وقتی وضعیتی علل مشخصی نداشته باشد، پزشک ممکن است از اصطلاح بیماری ایدیوپاتیک استفاده کند.

هایپر آندروژنمی ایدیوپاتیک (Idiopathic hyperandrogenemia) وضعیتی است که بدن بدون وجود هیچ دلیل مشخصی آندروژن بیش از حدی تولید می‌کند.

هیرسوتیسم از نوع ایدیوپاتیک زمانی اتفاق می‌افتد که بدون وجود علت آشکاری، رشد موهای بدن از حالت طبیعی خارج می‌شود. در مواردی که علت پرمویی مشخص نیست، ممکن است علت اصلی ژنتیکی باشد. 

↑رشد موی طبیعی در مقایسه با رشد موی غیرطبیعی

اینکه چه وضعیتی به عنوان پرمویی در نظر گرفته شود، دشوار است. زنان معمولا دارای موهای ریزی روی بدن خود هستند که این موها روی صورت آن‌ها نیز دیده می‌شود.

بسیاری از زنان نیز موهای ضخیم‌تر و تیره‌تری روی قسمت شکم، قفسه سینه و چانه دارند. برای تعیین پرمویی از مقیاس فریمن- گالوی (Ferriman-Gallwey) استفاده می‌شود.

در این روش، بسته به میزان و وضعیت رشد مو در نقاط مختلف بدن امتیازی در نظر گرفته می‌شود. براساس این مقیاس، موی نازک طبیعی است. وجود چندین موی درشت پراکنده نیز طبیعی تلقی می‌شود.

مشکل زمانی است که موی ضخیم روی بسیاری از قسمت‌های بدن وجود داشته باشد. در سال ۲۰۱۱ مدل ساده‌تری درمورد ارزیابی پرمویی ارائه شد که در آن بر اساس رشد مو روی چانه، قسمت‌های فوقانی و تحتانی شکم، امتیازی بین صفر تا چهار داده می‌شود. نحوه‌ی امتیازدهی به شکل زیر است:

صفر: عدم رشد مو
یک: رشد موهای نازک یا وجود چندین موی ضخیم پراکنده
دو: رشد موی ضخیم‌ و یکنواخت‌ 
سه: رشد موی خیلی ضخیم و یکنواخت
چهار: رشد مو مطابق با الگوی مردانه

پزشک این امتیازها را با هم جمع می‌کند. مجموع بیشتر از ۸ نشان دهنده رشد اضافی مو یا هیرسوتیسم است.
 

↑تشخیص هیرسوتیسم در زنان

اگر معاینه اولیه نشان دهد که زنی دارای رشد اضافی مو است، پزشک باید علت را تشخیص دهد. آزمایشاتی که در این راستا انجام می‌شود ممکن است شامل موارد زیر باشد:

* آزمایش خون به منظور اندازه‌گیری سطوح آندروژن و دیگر هورمون‌ها
* تهیه نمودار قاعدگی فرد و بدست آوردن تاریخچه دقیق قاعدگی
* تصویربرداری به منظور بررسی تومورها 
 

↑گزینه‌های درمان طبیعی هیرسوتیسم

درمان‌های طبیعی می‌توانند به درمان رشد موهای زائد ناشی از PCOS کمک کنند. این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

تغییر رژیم غذایی: برای زنانی که مقاومت به انسولین دارند، کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌ها می‌تواند مفید باشد. برخی از زنان نیز از رژیم‌های خاص PCOS پیروی می‌کنند اما پژوهش‌های کمی درمورد چگونگی عملکرد این رژیم‌های غذایی انجام شده است.

مدیریت وزن: کاهش وزن می‌تواند به کنترل بسیاری از علائم PCOS کمک کند. برای بسیاری از زنان، ترکیب مناسبی از رژیم غذایی و ورزش ممکن است روش تاثیرگذاری باشد.

حمایت از سلامت روان: PCOS اختلال پیچیده‌ای است که می‌تواند ظاهر، باروری و سلامتی زنان را تغییر دهد. گروه‌های حمایتی، درمانی و گفتگوی مثبت با خود می‌تواند به کاهش مشکلات این زنان کمک کند.

روش‌های از بین بردن موها مانند اصلاح یا استفاده از کرم‌های موبر نیز می‌تواند موثر باشد. اگرچه این روش‌ها علت پشت صحنه رشد موهای اضافی را بر طرف نمی‌کند. زنانی که مشکل آن‌ها تشخیص داده نشده و نیز کسانی که مشکل آن‌ها تشخیص داده شده است، باید درمورد درمان با پزشک خود صحبت کنند.
 

↑درمان‌های پزشکی برای رشد موهای اضافه روی بدن

درمان‌های پزشکی می‌توانند رشد اضافی موها را که ناشی از PCOS است، برطرف کند. در بسیاری از زنان، مصرف قرص‌های ضدبارداری به تنظیم هورمون‌ها و دوره‌های قاعدگی کمک کرده و در همین حین موجب کاهش رشد موهای اضافی می‌شود.

برخی نیز ممکن است نیاز داشته باشند که برای کنترل دیابت از انسولین استفاده کنند. درمان پزشکی دیگری که ممکن است مفید باشد، مصرف داروی اسپیرونولاکتون (Spironolactone) است. اسپیرونولاکتون  دارویی است که می‌تواند اثرات هورمون‌های خاص را کنترل کند.

زنان دچار PCOS که قصد بارداری دارند، ممکن است برای القای تخمک‌گذاری نیاز به درمان با استفاده از هورمون مصنوعی داشته باشند.

درمان مشکلات دیگر بستگی به نوع اختلال، سابقه پزشکی و عوامل دیگر دارد. درمان‌های هورمونی می‌توانند تعادل هورمونی را برگردانند اگرچه ممکن است به درمان‌های اضافه نیز نیاز باشد. برای مثال اگر در بدن فرد توموری وجود داشته باشد که آندروژن تولید کند، ممکن است لازم باشد تومور با عمل جراحی برداشته شود.
 

برای حذف دائمی موهای ناخواسته، گزینه ها عبارتند از:

الکترولیز:

این درمان شامل قرار دادن یک سوزن کوچک روی تمام کیسه های مویی است. این سوزن، جریان الکتریسیته را به جریان می اندازد تا فولیکول آسیب ببیند و در نهایت فولیکول را از بین ببرد. ممکن است به چندین درمان نیاز داشته باشید.

الکترولیز موثر است اما می تواند دردآور هم باشد. استفاده از کرم بی حسی قبل از درمان می تواند ناراحتی را کاهش دهد.

لیزر درمانی:

پرتوی نور شدید (لیزر) از روی پوست شما عبور می کند تا به کیسه های ترشحی مو آسیب برسد و از رشد مو جلوگیری کند. ممکن است به چندین درمان نیاز داشته باشید. شما ممکن است بعد از درمان لیزر قرمزی پوست و تورم پوست را داشته باشید.

درمان لیزر برای حذف مو بسیار گران است و خطر سوختگی و تغییر رنگ پوست را به ویژه در افراد با پوست برنزه و یا تیره به همراه دارد.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت بیتوته
سایت نمناک