واکسیناسیون کرونا در بوتان چگونه از بیشتر کشورها پیشی گرفت

ناحیه‌ی لونانا در بوتان حتی طبق معیارهای این کشور هیمالیایی محصور در خشکی، دورافتاده محسوب می‌شود. لونانا ناحیه‌ای تقریبا دو برابر تهران را پوشش می‌دهد، با نواحی دوردست غربی چین هم‌مرز است، دریاچه‌های یخچالی و برخی از بلندترین قله‌های جهان را دارد و با خودرو نمی‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. بااین‌حال اغلب ساکنان آنجا اکنون واکسن ویروس کرونا را دریافت کرده‌اند.

شیشه‌های کوچک واکسن آکسفورد آسترازنکا ماه گذشته از طریق هلی‌کوپتر به منطقه رسید و کارکنان بهداشت با پای پیاده در برف و یخبندان و روستا به روستا آن‌ها را توزیع کردند. حتی پس از آنکه گاوها به برخی از چادرهای صحرایی برپاشده برای بیماران آسیب رسانند، واکسیناسیون با موفقیت در ۱۳ سکونتگاه ناحیه انجام شد. پما، کدخدای یکی از روستاها در لونانا که در دهه‌ی ششم زندگی خود است، به نیویورک تایمز گفت: «من اول واکسینه شدم تا به هم‌محله‌ای‌هایم ثابت شود که واکسن ایمن است و موجب مرگ نمی‌شود. پس از آن، همه واکسن را دریافت کردند.»

کارزار واکسیناسیون لونانا بخشی از داستان موفقیت بی‌صدای واکسن در یکی از فقیرترین کشورهای آسیا است. تا روز شنبه، بوتان به‌عنوان یک پادشاهی بودایی که بر تندرستی تمام شهروندان خود بیش از رفاه ملی تأکید دارد، دوز اول واکسن را به بیش از ۴۷۸ هزار نفر یا بیش از ۶۰ درصد از جمعیت خود تزریق کرد. وزیر بهداشت کشور به‌تازگی گفته است بیش از ۹۳ درصد از بزرگسالان واجد شرایط، دوز اول خود را دریافت کرده‌اند.

^{هلی‌کوپترها برای توزیع واکسن در بخش‌های کوهستانی بوتان ضروری بودند.}

بخش اعظم دوزهای اول واکسن در نزدیک به ۱۲۰۰ مرکز واکسیناسیون و در طول دوره‌ای یک هفته‌ای در اواخر مارس و اوایل آوریل تزریق شد. تا روز شنبه، بر اساس پایگاه داده‌ی نیویورک تایمز، بوتان با نرخ واکسیناسیون ۶۳ دوز به ازای ۱۰۰ نفر در جایگاه ششم جهان قرار داشت. این نرخ بالاتر از بریتانیا و ایالات متحده و بیش از هفت برابر نرخ واکسیناسیون در کشور همسایه هند و تقریبا ۶ برابر میانگین جهانی است. بوتان در واکسیناسیون از برخی از دیگر کشورهای دورافتاده از منظر جغرافیایی با جمعیت کم، نظیر ایسلند و مالدیو نیز پیشی گرفته است.

داشو دچن وانگمو، وزیر بهداشت بوتان، موفقیت خود را ناشی از رهبری و راهنمایی پادشاه کشور، همبستگی عمومی، فقدان تردید کلی درباره‌ی واکسن و نظام سلامتی می‌داند که به آن‌ها امکان داده است خدمات بهداشتی را حتی به دوردست‌ترین مناطق کشور برسانند. خانم وانگمو در ایمیلی که برای نیویورک تایمز ارسال کرد، نوشت برای کشوری کوچک با جمعیت اندکی بیشتر از ۷۵۰ هزار نفر، کارزار واکسیناسیون در دو هفته انجام‌شدنی بود. «در طول واکسیناسیون با مسائل تدارکاتی جزئی مواجه شدیم اما همگی قابل کنترل بود.»

تمام دوزهای استفاده‌شده از سوی دولت هند اهدا شده بود. واکسن آکسفورد آسترازنکا در هند با نام «کوویشیلد» و توسط مؤسسه سرم هند، بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی واکسن جهان، تولید می‌شود. دولت بوتان قصد دارد دوزهای دوم را مطابق با دستورالعمل‌های واکسن آکسفورد آسترازنکا، تقریبا هشت تا ۱۲ هفته پس از دور اول تزریق کند.

^{برگزاری مراسم مذهبی بودایی هم‌زمان با رسیدن دوزهای واکسن به منطقه‌ی لونتشی در بوتان.}

ویل پارکس، نماینده‌ی یونیسف (صندوق کودکان ملل متحد)، تزریق دوز اول واکسن را «داستانی از موفقیت» می‌داند؛ «نه صرفا از منظر پوشش بلکه در روش انجام واکسیناسیون به‌صورت جمعی از برنامه‌ریزی تا اجرا.» به‌ گفته‌ی او، اجرای واکسیناسیون «شامل مشارکت همه از بالاترین مقام‌ها تا جامعه‌ی محلی بود.» کارزار واکسیناسیون تا حدی به گروهی از داوطلبان به‌ نام «حافظان صلح» متکی بود. این گروه تحت نظر جیگمی خسار نامگیال وانگچوک، پادشاه بوتان، فعالیت می‌کند.

کارما تاشی، عضو تیم چهارنفره‌ی دولتی واکسیناسیون، به نیویورک تایمز گفت در لونانا هشت داوطلب چادرهای صحرایی برپا و به حمل روستا به روستای کپسول‌های اکسیژن کمک کردند. کپسول‌ها به‌عنوان اقدامی احتیاطی حمل شدند تا در صورت بروز عوارض جانبی در روستاییان به واکسن به‌ کار بروند.  به‌ گفته‌ی تاشی، به‌منظور صرفه‌جویی در وقت، تیم در طول روز واکسن‌ها را تزریق می‌کرد و شبانه بین روستاها جابه‌جا می‌شد. آسیب گاوها به چادرها تنها عامل ایجاد وقفه نبود. برخی از روستاییان در ابتدا به‌ دلیل مشغولیت در زمین کشاورزی یا نگرانی درباره‌ی عوارض جانبی احتمالی، برای دریافت واکسن حاضر نشدند؛ اما تیم پس از صحبت درباره‌ی مزایای واکسن، آن‌ها را متقاعد کرد.

^{تزریق واکسن به یکی از اهالی منطقه‌ی پما گتشل.}

بر اساس داده‌های دولتی، تا ۱۲ آوریل، ۴۶۴ نفر از ۸۰۰ ساکن منطقه‌ی لونانا، دوز اول واکسن را دریافت کردند. رقم جمعیت شامل خردسالانی می‌شود که فعلا برای واکسینه‌ شدن واجد شرایط نیستند.

مراقبت‌های بهداشتی در بوتان، کشوری محصور در خشکی و هم‌مرز با تبت که اندکی بزرگ‌تر از آذربایجان شرقی است، بدون دریافت هزینه از شهروندان انجام می‌شود. به‌ نقل از سازمان بهداشت جهانی، بین سال‌های ۱۹۶۰ و ۲۰۱۴، امید به زندگی در بوتان با افزایش بیش از دو برابری، به ۶۹٫۵ سال رسید و سطوح ایمن‌سازی نیز در سال‌های اخیر به بالای ۹۵ درصد رفته است.

مقاله‌های مرتبط:

• نیوزیلند چگونه کووید ۱۹ را شکست داد؟
• بحران کرونا در کره جنوبی؛ دولت چگونه شیوع کووید ۱۹ را مدیریت کرد؟

اما یوت تراواتانانون، اقتصاددان سلامت در دانشگاه ملی سنگاپور، می‌گوید نظام سلامت بوتان «به‌سختی خودکفا» است و بیمارانی که به درمان‌های گران یا پیچیده نیاز دارند، اغلب به هزینه‌ی دولت به هند یا تایلند فرستاده می‌شوند. یک کمیته‌ی دولتی در بوتان هفته‌ای یک بار تشکیل جلسه می‌دهد تا درباره‌ی اینکه کدام بیماران برای درمان به خارج از کشور فرستاده شوند، تصمیم‌گیری کند. به‌ گفته‌ی دکتر یوت، این کمیته که بر جراحی‌های مغز و قلب، پیوند کلیه و درمان سرطان تمرکز دارد، به‌صورت غیررسمی با عنوان «هیئت مرگ» شناخته می‌شود.

دکتر یوت با اشاره به مقام‌های بهداشتی بوتان، گفت: «تصور نمی‌کنم اگر موارد شدید کووید رخ بدهد، قادر به مقابله با آن باشند؛ در نتیجه برایشان بسیار مهم است که به واکسیناسیون کرونا اولویت بدهند.» بوتان تاکنون کمتر از هزار مورد ابتلا به ویروس کرونا و تنها یک مورد مرگ را گزارش داده است. مرزهای بوتان به‌طور سختگیرانه به‌ مدت یک سال به استثنای چند مورد، بسته بوده است و هرکس وارد کشور می‌شود، باید برای ۲۱ روز به قرنطینه برود.

^{عابران پیاده‌ی درحالی‌که ماسک زده‌اند، در خیابانی در شهر تیمفو، پایتخت بوتان.}

قواعد سختگیرانه حتی شامل لوتی تشرینگ، نخست‌وزیر کشور نیز می‌شود. او ماه گذشته درحالی‌که پس از سفر به بنگلادش در قرنطینه بود، دوز اول واکسن خود را دریافت کرد. نخست‌وزیر در هفته‌های اخیر در صفحه‌ی رسمی فیسبوک خود از تلاش‌ها برای واکسیناسیون حمایت کرده است.

اقتصاد در لونانا به دام‌پروری و برداشت نوعی قارچ به‌ نام کرم ابریشم وابستگی دارد که در چین به‌عنوان دارویی برای افزایش قوای جنسی ارزشمند است. کاکا، دهیار لونانا، به نیویورک تایمز گفت: «مهم‌ترین بخش کارزار واکسیناسیون نه در زمین بلکه در آسمان بود. اگر هلی‌کوپتر در کار نبود، رساندن واکسن به مشکل برمی‌خورد؛ زیرا دسترسی جاده‌ای در منطقه وجود ندارد.»