وحدت نوري و وحدت عموميّه اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ به چه معناست؟

گرچه تعبير «وحدت عموميه» در متون روايي و عرفاني درباره اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ به كار برده نشده ولي ممكن است به اين لحاظ كه همه اهل  بيت در واقع يك حقيقت‎اند، برخي از آن تعبير به وحدت عموميّه كرده باشند. ولي مراد از وحدت نوري آن است كه اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ از يك نور خلق شده و همه آن‎ها نور واحد هستند ولي به تناسب اقتضاي زمان هر كدام در برهه خاصي از زمان به صورت خصوصيات ويژه به دنيا آمده و به عنوان حجت خداوند در عالم بوده‎اند در اين باره روايات متعدد وجود دارد كه در اين جا به نمونه‎هايي از آن اشاره مي‎شود:
1. رسول خدا فرمود: خداوند مرا و علي و فاطمه و حسن و حسين را قبل از خلفت عالم آفريده بود و ما به صورت نوري بوديم.[1]2. در روايت ديگري آمده كه حضرت فرمود: آنگاه كه خداوند اراده كرد مرا خلق كند كلمه‎اي گفت كه از آن نوري آفريده شد بعد سخني گفت كه از آن روح آفريده شد بعد آن روح با آن نور ممزوج شد و از آن من و اهل بيت مرا آفريد.[2]3. در روايت ديگر آمده كه حضرت فرمود: «اول ماخلق الله ارواحنا ثم خلق الملائكه فلما شاهدوا ارواحنا نوراً واحداً استعظمت امرنا»[3] يعني اولين چيزي كه خدا آفريد ارواح ما بود بعد فرشتگان آفريده شدند، وقتي آن ها ما را به صورت يك نور مشاهده كردند از اين عظمت ما شگفت زده شدند.
از اين گونه روايات به خوبي به دست مي‎آيد كه پيامبر و اهل بيت او ـ عليهم السّلام ـ در واقع يك نور هستند و به تعبير ديگر آن ها با هم وحدت نوري دارند يعني از يك نور آفريده شده‎اند و در حقيقت اهل بيت جلوه نور پيامبر اند و پيامبر جلو‎اي از نور خداوند است. به همين جهت گاهي از آن ها به وحدت نوري ياد مي‎شود.
 
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. محمد شجاعي، انسان و خلافت الهي.
2. امام خميني، انسان كامل و امامت.
 
پي نوشت ها:
[1] . بحار، ج 15، باب 1، حديث 7، ص 7، نشر دار الاحياء لتراث العربي، بيروت، 1403 ق.
[2] . همان، حديث 11، ص 10.
[3] . عيون اخبار الرضا، ج 1، باب 26، حديث 22، ص 262، چاپ دار العلم، قم 1377 ق.