وقتي كه سر امام حسين ـ عليه السّلام ـ بالاي نيزه بود چه آياتي از قرآن را تلاوت مي‎كردند؟

آنچه مورّخين و علماء و بزرگان علوم اسلامي پيرامون مسأله ي شهادت امام حسين ـ عليه السّلام ـ و حمل سر مبارك ايشان به مجلس ابن زياد در كوفه و از آنجا به شام نقل كرده‎اند عبارت از اين است: كه در آخرين لحظات كه سپاه دشمن بر امام حسين ـ عليه السّلام ـ يورش بردند، توسط سنان بن أنس سر امام از تن ايشان جدا شد و سر حضرت توسط خولي به نزد ابن زياد در كوفه برده شد. بعد از چند روزي كه سرهاي شهداء كربلاء به همراه كاروان اسراء در كوفه بود عبيد الله دستور داد كه اسراء و سرهاي شهدا را به همراهي 500 نفر نيرو به شام به نزد يزيد بن معاويه بفرستند و در حالي كه سرهاي شهدا بر روي نيزه‎ها حمل مي‎شد وارد شام شدند و از آنجا به نزد يزيد برده شد.
شيخ مفيد مي‎فرمايند: بامداد روز بعد كه عبيد الله بن زياد سر از بالش ستم برداشت دستور داد سر مبارك حضرت امام حسين را با ديگر سرها در ميان تمام كوچه‎ها و قبيله‎هاي كوفه بگردانند.
زيد بن أرقم روايت كرده است كه من در آن روزي كه سرهاي شهداء كربلا را در ميان كوچه‎هاي كوفه بر روي نيزه‎ها حمل مي‎كردند، در ميان يك غرفه‎اي نشسته بودم كه سر بريده امام حسين ـ عليه السّلام ـ را كه بر فراز يك نيزه جا داشت از برابرم گذشت و در آن هنگام شنيدم كه سر امام حسين آيه‎اي از سوره كهف را تلاوت مي‎فرمود: «آيا خيال مي كني كه پيش آمد ياران كهف و رقيم از اين همه آيات بزرگ ما شگفت آورتر است» و زمانيكه من اين آيه را شنيدم گفتم: «به خدا سوگند سر بريده شما اي فرزند رسول خدا شگفت آورتر از پيش‎آمد اصحاب كهف است.[1]علامه مجلسي هم در بحار به ذكر اين مطلب اشاره كرده است و مي‎گويد: از زيد بن ارقم روايت شده است كه مي‎گويد من شنيدم كه سر امام حسين اين آيه را تلاوت مي‎كرد:[2]«أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْكَهْفِ وَ الرَّقِيمِ كانُوا مِنْ آياتِنا عَجَباً»[3].  امّا روضة الشهداء ملا حسين كاشفي به اين مطلب اشاره مي‎كند و مي‎نويسد: وقتي كاروان اسراء به همراه سرها در حاليكه بر روي نيزه‎ها حمل مي‎شدند و به طرف شام برده مي‎شدند، در بين راه يك مردي يهودي بنام يحيي حرّاني به استقبال اين كاروان آمد، ناگاه چشمش به سري افتاد كه لبهاي وي به هم مي‎خورد.راوي مي‎گويد كه اين يهودي گفت من نزديكتر رفتم و گوش فرا داشتم كه اين كلمات را شنيدم: «وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ».[4] يحيي از مشاهده ي اين جريان متعجّب شد و پرسيد اين سر كيست؟ گفتند: آن سر حسين بن علي كه مادرش فاطمه دختر پيامبر محمد مصطفي مي‎باشد و در اين زمان كه يحيي اين جريان را ديد مسلمان شد.[5]بنابراين تفاوت موجود به علت تمايز منابع مي‎باشد ،امّا روايت صحيح‎تر همان روايتي است كه شيخ مفيد در ارشاد آورده است.اما روايت روضه الشهدا به دليل مجهول بودن راوي وسند ونيز شخص يهودي وهمچنين  عدم اهتمام مؤلف به تمييز سره از ناسره چندان قابل عتماد نمي باشد واگر قائل به صحت آن شويم بايد بگوييم که قرائت قرآن در دو مکان مجزا اتفاق افتاده است.  

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. الارشاد، نويسنده:شيخ مفيد، ترجمه محمدباقر خوانساري.
2. لهوف، نويسنده:سيدبن طاووس.
3. نفس المهموم، نويسنده:شيخ عباس قمي.

پي نوشت ها:
[1] . مفيد، ارشاد، قم، نشر مؤسسه آل البيت ـ عليه السّلام ـ ، چاپ اوّل،1413، ج2، ص117.
[2] . مجلسي، بحار الانوار، نشر بيروت، چاپ سوّم،1403 هجري، ج 45، ص 121.
[3] . كهف/9.
[4] . شعراء/227.
[5] . كاشفي سبزواري، حسين، روضه الشهداء، قم، نشر نويد آلام، چاپ اوّل، 1379، ص 458.