امام مجتبی (ع) در سال سوم هجرت و در شهر مدینه دیده به جهان گشودند. تاریخ تولد امام حسن (ع) پانزدهم ماه مبارک رمضان است. امام حسن مجتبی (ع) دومین امام شیعیان، چهارمین معصوم و در تاریخ اسلام پنجمین خلیفه اسلامی بودند. به دلیل بخشندگی‌ها و کارهای نیکی که از سوی امام حسن (ع) در مسیر خیر، احسان و کمک به طبقات درمانده و نیازمند انجام می‌گرفت، آن حضرت را کریم اهل بیت لقب داده‌اند.

اخلاق و فضائل امام حسن (ع)

از مهمترین خصوصیات اخلاقی امام حسن (ع) و سجایای رفتاری ایشان مهربانی و مهروزی با فقرا و کودکان، ایثار، گذشت، بخشندگی، صبر و شکیبایی در سختی ها بود.

بخشندگی

یکی از بارترین ویژگیهای امام حسن مجتبی (ع) شهرت ایشان به بخشندگی و دستیگری از فقرا و نیازمندان بود که میتواند سرلوحه رفتار دوستداران حضرت قرا گیرد. امام برآوردن نیازهای دیگران را بر هر کاری ارجح میدانستند و آنقدر بخشش و سخاوت مینمودند تا شخص نیازمند بی نیاز میشد. در این باره امام حسن به یاران خود همواره میفرمودند که از جدم رسول خدا (ص) شنیدم که “هر کس حاجت برادر مؤمن خود را برآورد، نزد خدا مانند کسی است که نُه هزار سال روزها روزه گرفته و شب ها را به عبادت گذرانیده است.”

صبر و شکیبایی

صبوری و بردباری در سختی ها از دیگر خصوصیات اخلاقی امام حسن مجتبی (ع) بود که همواره یاران و اصحاب ایشان از آن یاد میکردند. از آنجا که سختترین دوران زندگی این امام دوران صلح اجباری ایشان با معاویه بود. در این سالها امام بارها از اطرافیان خود سخنان زشت و ناپسند شنیدند و بسیاری از یاران ایشان به حضرت پشت کردند و کار به جایی کشید که در حضور حضرت به پدرش علی بن ابی طالب ناسزا و تهمت میزدند و امام در همه این سالها برای حفظ اسلام و دین، بردباری و شکیبایی نمودند. این بردباری تا جایی بود که مروان بن حکم ـ دشمن سرسخت امام ـ با حالتی اندوهگین در تشییع پیکر ایشان شرکت کرد و در پاسخ آنانی که به او می‌گفتند تو تا دیروز با او دشمن بودی، گفت: «او کسی بود که بردباری اش با کوه ها سنجیده نمی شد.

مهربانی و میهمان نوازی

مهرورزی، مهربانی و مهیمان نوازی با بندگان خدا از بارزترین خصوصیات اخلاقی امام حسن (ع) بود. امام، همواره، مهربانی را با مهربانی پاسخ می گفت و حتی پاسخ او در برابر نامهربانی نیز مهربانی بود.

امام مجتبی (ع) در پذیرایی از همگان به ویژه بینوایان همواره مشتاق بود تا جایی که آنان را به خانه خود می برد و به گرمی پذیرایی می کرد و به آن ها لباس و مال می بخشید و بی نیازشان می نمود. ام حسن مجتبی (ع) نسبت به دردمندان و تیره بختان جامعه بسیار دلسوز بودند و با خرابه ‌نشینان دردمند و اقشار مستضعف و کم‌درآمد همراه و همنشین می‌شدند و دردِ دلِ آن‌ها را با جان و دل می‌شنیدند و به آن ترتیب اثر می‌دادند، و در این حرکت انسان‌دوستانه جز خداوند را مدنظر نداشتند.

خصوصیات اخلاقی امام حسن (ع) در کتب دینی

در کتاب امالی آمده است: امام مجتبی عابدترین، زاهدترین و با فضیلت ترین مردم زمانشان بودند و زمانی که عازم حج می شدند، با پای پیاده می رفتند و گاهی هم پا برهنه، امام حسن (ع) زمانی که یاد مرگ می کرد می‌گریست و هنگامی که به یاد قبر و قیامت می افتاد، اشک از چشمانش سرازیر می شد.

امام مجتبی (ع) اهل جود و بخشش بود و در میان مردم به این خصلت معروف بود. روایات فراوان در این باره آمده است. علامه مجلسی صاحب کتاب بحار الانوار از حلیة الاولیاء نقل می کند: امام حسن (ع) دو بار تمام زندگی‌اش را در راه خدا بین مستمندان تقسیم کرد.

ابن شهر آشوب در کتاب الفنون از احمد مؤدب و کتاب نزهة الابصار از ابن مهدی نقل می کند: امام حسن (ع) در حال گذر از جایی بود، دید عده ای از فقرا بر زمین نشسته اند و مقداری نانِ خشکِ خرد شده در سفرۀ آنها است و مشغول خوردن هستند، از حضرت دعوت کردند از آن نان خشک میل کند، حضرت از مرکب پیاده شد در کنارشان نشست و از آن نان میل کرد، به برکت وجود امام نان آن قدر زیاد شد که همه از آن خوردند و سیر شدند، پس از غذا امام مجتبی (ع) از آنها دعوت کرد و در منزل خود از آنان پذیرایی نمود.

منبع: سایت ستاره