يهوديان ايران از يك فرقه هستند يا از فرقه‌هاي متعدد؟

از آنجا كه تمام اديان موجود در دنيا به مرور زمان و برداشت‌هاي مختلفي كه از متون ديني مي‌شود و احياناً با تأثير برخي عوامل سياسي، دست‌خوش تفرقه مي‌شوند و از يك آئين، مذهب‌هاي متعددي با نام‌هاي متعدد، به وجود مي‌آيد، مكتب يهوديت هم داراي دستجات و فرقه‌هاي متعدد است، كه از آن جمله مي‌توان به مكتب صدوقيان يا فريسيان اشاره داشت كه به اضافة فرقه‌هاي ديگر در برهه‌هاي خاص زماني و دلايل مختلف ظهور و بروز داشته‌اند و بعضاً به دلايل خاص خود باقي مانده يا منقرض شده‌اند.
اما آئين يهود در ايران آنچه از بررسي منابع موجود و در دسترس به دست مي‌آيد گوياي مطلب خاصي نيست.
و در تمام اين منابع فقط به يهوديان ايران بدون ذكر فرقه خاصي، اشاره شده است. فلذا آنچه به دست مي‌آيد اين است كه يهوديان ايران، يا پيرو يك فرقه هستند و يا آنكه اگر اختلافي هست، احياناً، بسيار جزيي است و اين به دليل آن است كه فتواي جامعه كليميان ايران براي تمام يهوديان به منزله فصل الخطاب مي­باشد. فتاواي اين جامعه هم از كميته‌اي به نام بت وين صادر مي‌شود، كه اين كميته در سال 1340 از اعضايي به نام‌هاي خاخام يديد يا شوفط، خاخام با روخ كهن صدق، خاخام اوريل داويدي، خاخام يوسف اورشرگا، خاخام يوسف حزاني كردستاني، و عبدالله ناسي، ايوب اليهو، الياهو خسروا، روح‌الله مناسبيان و يعقوب ربانيم تشكيل شد. آنها كارشان صدور فتاواي مذهبي مربوط به احوال شخصيه (ارث، طلاق، عقد، …) بوده و در همان سال با كوشش يوسف كهن، وزير دادگستري، بخشنامه‌اي صادر شد كه تمام آراي شرعي و فتواهاي جامعه كليميان بايد با امضاء و مهر انجمن كليميان به دادگاه تسليم شود.[1]ضمن اينكه تمامي كنيسه‌ها و قبرستان‌ها و ساير اماكن مذهبي شهرهاي مختلف به روي تمام يهوديان باز است و اعمال و مناسك جاري در آنها به يك شكل انجام مي‌شود و مراسم‌هاي عزاداري، عروسي و ساير مناسبات مذهبي و اعياد شهرهاي مختلف تفاوت در خور اعتنايي با هم ندارد.[2]بعلاوه اينكه سازمان‌هاي مختلف يهودي موجود چه در داخل و چه ميان يهوديان ايراني خارج از كشور هيچكدام حاكي از وجود فرقه‌هاي مختلف مذهبي يهودي نيست.[3]

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. تاريخ يهود ايران، دكتر حبيب لوي.
2. يهوديان ايران در زمان معاصر (هما سرشار).

پي نوشت ها:
[1] . شموئيل، كامران، تاريخچه سازمان‌هاي يهودي از مجموعه يهوديان ايران، مركز تاريخ شفاهي يهوديان ايران، چاپ 1، پائيز 1996، لس آنجلس، آمريكا، ص 115.
[2] . اقتباس از دكتر حبيب لاوي، تاريخ يهود ايران.
[3] . تاريخچه سازمان هاي يهودي، ص115.