قبل از پرداختن به اصل پاسخ بايد گفت عبارت «صدق الله العلي العظيم» عبارتي متبرك است كه در بردارندة شهادت قاري قرآن به صدق خداوند و كلام اوست كه در پايان قرائت قرآن اداء مي گردد. و اين ذكر از حضرات معصومين ـ عليهم السلام ـ است كه در رابطه با آداب تلاوت قرآن وارد شده است كه به يك نمونه اشاره مي شود, ابن سلام از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ سوالات متعددي كردند كه يكي از آنها اين بود اي محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ به من خبر ده شروع و ختم قرآن با چيست؟
پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: شروع آن با «بسم الله الرحمن الرحيم» و پايان آن با «صدق الله العلي العظيم» است.[1] و روايت ديگر مربوط به اعمال ام داود است كه امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: بعد از خواندن قرآن در حاليكه رو به قبله هستي «صدق الله العلي العظيم» بگو.[2] شيعه هم با اطاعت و پيروي از حضرات معصومين ـ عليهم السلام ـ بعد از تلاوت قرآن از اين ذكر غافل نيستند. اما اهل سنت اين ذكر را به صورت ناقص اداء مي كنند و از گفتن «العلي» اباء دارند. در حاليكه براي اين ذكر غير از حديث پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ كه در جواب ابن سلام فرموده، دليل ديگري ندارد. چون اكثر كتب حديثي اهل سنت مانند: صحيح بخاري، صحيح مسلم، سنن ابن ماجه، سنن ابي داود، سنن ترمذي، سنن نسائي و غيره مورد بررسي و تفحص قرار گرفته كه چنين ذكري چه با «العلي» و چه بدون «العلي» يافت نشده است، پس دليل شيعه براي اين ذكر در ختم تلاوت قرآن، كلام پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ است كه در جواب ابن سلام فرموده است.
عاملي كه اهل سنت را وادار نموده است كه از كلمة «العلي» در اين ذكر اعراض كنند و خيلي هم برجسته به نظر مي رسد اين است كه اهل سنت عده اي از اعمال خود را به خاطر لجاجت و عناد با شيعه مخالف با اعتقادات شيعه انجام مي دهند كه در ابواب فقه نمونه هاي زيادي را مي توان يافت كه هيچ دليل نقلي كه از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ وارد شده باشد ندارند. مثلاً خواب را باطل كننده وضو نمي دانند كه اكثر مذاهب فقهي اهل سنت به اين امر عامل هستند.[3] در حاليكه شيعه بنابر احاديث وارد شده از اهل بيت خواب را باطل كننده وضوء مي دانند. و موارد متعدد ديگر از اين قبيل وجود دارد كه لازم به ذكر نمي باشد. و ذكر «صدق الله العلي العظيم» نيز از اين قبيل اعمال است كه به خاطر اينكه با روش و اعمال شيعه مطابقت نداشته باشند در آن تغيير يا حذف انجام داده اند. و نيز چون كلمة العلي كه از اوصاف خداوند متعال است و شيعه هم به اين نيت ذكر مي كند، با نام امير المومنين ـ عليه السلام ـ شباهت لفظي دارند، انگيزة آنان را در حذف بيشتر نموده و بالخصوص از عصر اموي حساسيت زيادي به اين مسائل در بين اهل سنت به وجود آمده و تا امروز ادامه دارد.
پس بنابراين اهل سنت هيچ دليل مستند نقلي براي حذف كلمة «العلي» ندارند جزء لجاجت و عناد با شيعه و اهل بيت ـ عليهم السلام ـ .
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. آشنائي با آداب تلاوت قرآن، علامي ابوالفضل.
2. هفده گفتار در علوم قرآن، از سه مفسر، ابوالفتوح رازي، فيص كاشاني، محمد جواد بلاغي، حسيني، حسين.
پي نوشت ها:
[1] . علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 57، ص 243، باب 37، ص 241، چاپ بيروت.
[2] . همان، ج 95، ص 400، باب 26.
[3] . الامام شافعي، كتاب الام، ج 2، ص 28، دارالفكر، 1400 قمري، محل بي نا، و عبدالكريم بن محمد الرافعي، فتح العزيز في شرح الوجيز، ج 2، ص 21، ناشر بي نا.