چرا به جنگ خندق، احزاب نيز گفته مي شود؟

با گسترش روزافزون اسلام و قدرت گيري حکومت اسلامي به مرکزيت يثرب ، مشركين و مخالفان يهودي پيامبر(ص)احساس خطر كرده و براي دفع اين نگراني برآن شدند تا با ايجاد وحدت ميان تمامي قبائل و تيره­ها ي عرب، جبهه نيرومندي در برابر مسلمانان ايجاد نمايند.
طراح اوليه اين حرکت را حيي بن اخطب نضيري رييس يهوديان بني نضير دانسته­اند[1]. اين قبيله يهودي که پس از بني قينقاع دومين گروه يهوديان يثرب بودند که در اثر خيانت به پيامبر(ص) و مسلمانان به دستور آن حضرت در سال پنجم هـ  از يثرب اخراج شده بودند بر آن شدند تا با بسيج نيروهاي مشرک و مخالف براي هميشه خود را از سيطره مسلمانان خارج نمايند از اين رو با حضور در مکه ابتدا قريش را با خود همسو کرده و به دنبال آن ديگر قبايل بت پرست همچون غطفان، بني ضرار، بني مُرّه، بني اشجع[2]را آماده حمله به يثرب کردند.[3] در منابع تاريخي اين نبرد را به سبب حضور همه جانبه و فراگير مشرکان که در تمامي دوران حيات پيامبر(ص) بي نظير بود نبرد احزاب ( به معناي گروهها و دسته­ها) خوانده­اند[4] و از آنجا که به پيشنهاد سلمان فارسي دور مدينه را كه احتمال مي رفت دشمن از آن طرف حمله كند خندق كندند، آنرا جنگ خندق ناميدند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. فروغ ابديت، نويسنده: جعفر سبحاني.
2. فرازهايي از زندگاين پيامبر اسلام، نويسنده:  جعفر سبحاني.
3. تاريخ پيامبر اسلام(ص)، نويسنده:  دكتر آيتي.

پي نوشت ها:
[1] . سبحاني «پيشين»، ص 123، واقدي، مغازي، ج 2، ص 441.
[2] . همان، ص 124.
[3] . پيشوائي، مهدي، زندگاني حضرت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ ، چاپ دانشگاه آزاد اسلامي، چاپ دوم، 1378، ص 172، و قمي، عباس، منتهي الآمال، قم، انتشارات هجرت، چاپ هشتم،1373، ج1، ص139.
[4] . مفيد، ارشاد، قم، مؤسسه آل البيت، چاپ اول، 1413 هـ، ج 1، ص 96. و سبحاني، جعفر، فروغ ابديت، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چاپ هشتم، 1372، ج 2، ص 125.