خانه » همه » مذهبی » چرا در سوره مائده آيه 69 آمده: « إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئُونَ وَالنَّصَارَى مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ» « الصَّابِئُونَ » را كه عطف بر اسم « إِنَّ » است مرفوع آورده در حالي كه بايد منصوب مي‌آورد، ولي در سوره‌ي بقره آيه‌ي 62 و سوره‌ي حج آيه‌ي 17 منصوب آمده است؟

چرا در سوره مائده آيه 69 آمده: « إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئُونَ وَالنَّصَارَى مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ» « الصَّابِئُونَ » را كه عطف بر اسم « إِنَّ » است مرفوع آورده در حالي كه بايد منصوب مي‌آورد، ولي در سوره‌ي بقره آيه‌ي 62 و سوره‌ي حج آيه‌ي 17 منصوب آمده است؟

درمورد رفع « الصابئون» بين علماي علم نحو اختلاف است:
1. كسائي كه خودش در نحو صاحب نظر است، مي‌گويد: عطف بر ضمير « هَادُوا » است؛
2 .  فراء گفته: هر گاه اسم « إِنَّ »   از كلماتي باشد كه اعراب آن ظاهر نشود، عطف اسم مرفوع بر آن جايز مي‌باشد، مثل «اني و زيد قائمان» كه در اين مثال اسم « إِنَّ »  ضمير متكلم است و اعراب آن هم ظاهري نيست، پس «زيد» مرفوع را بر آن عطف گرفتيم؛
3 .  سيبويه و خليل و همه‌ي بصريون گويند: « الصَّابِئُونَ » به اين جهت مرفوع است كه در تقدير در انتهاي كلام قرار دارد و رفع آن بنابر ابتداء است و از شعر بشر بن حازم براي اثبات مدعاي خود استدلال كردند كه گفته: «الا فاعلموا انا و انتم بغاة ما بقينا في شقاق ؛وگرنه بدانيد كه مادامي كه ما و شما در جنگيم ستم كاريم» در اين بيت، ضمير مرفوع «انتم» عطف شده بر اسم « إِنَّ »  شده است ، ولي ظاهر آيه چنين است كه كلمه‌ي « الصَّابِئُونَ » عطف بر محل « الَّذِينَ آمَنُوا » باشد كه بنابر ابتدائيت مرفوع است.
در اين كه آيا مي‌شود بر اسم « إِنَّ »  قبل از آمدن خبر عطف گرفت يا نه، بين علماء علم نحو اختلاف است كه بعضي قائلند به اين كه نمي‌شود، اما اين آيه بزرگ‌ترين دليل بر اين است كه مي‌شود بر اسم‌ « إِنَّ »  قبل از گذشتن خبر عطف گرفت، گرچه از نظر قواعد عربي «الصابئين» هم صحيح است تا عطف بر « الَّذِينَ آمَنُوا »باشد به اعتبار اين كه نصب « الَّذِينَ » ‌در تقدير است.[1]

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:  
1. ترجمه‌ي تفسير مجمع البيان، ج 7، ص 123، ناشر: انتشارات فراهاني تهران، چاپ اول، 1350 شمسي.
2. ترجمه‌ي تفسير الميزان، ج 6، ص 97، مترجم: سيد محمدباقر موسوي همداني،ناشر: انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين قم، 1363 شمسي.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد