چرا در قرآن به جاي ضمير نا، از نحن استفاده نشده است ،مانند:« … فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ ؛ … آنها را با شدّت و رنج و ناراحتى مواجه ساختيم ،شايد خضوع كنند و تسليم گردند!» ؟

دراين باره بايد گفت:
 اولا: زبان عربي، غني‎ترين، زيباترين، منظم‎ترين ادبيات و قواعد ادبي را دارا است. به همين سبب آن را از زبان‎هاي ديگر متمايز نموده است.
ثانيا: ضمير بر دو قسم است:
 1. ضمير متصل كه به كلمه ديگر متصل مي‎شود، مثل اين كه جزء كلمه است و گاهي بارز و آشكار و گاهي مستتر و مخفي است مانند: ضربه، غلامك، اخذنا و… .
2. ضمير منفصل كه به كلمه ديگر اتصال پيدا نمي‎كند و در همه حال بارز و آشكار است مانند: نحن، انا و… .

فرق ضمير متصل «نا» با ضمير منفصل «نحن»
الف ) ضمير «نا» هم با فعل مي‎آيد مانند: «اخذنا» و هم با اسم، مانند: «الهنا»؛
ب )  ضمير منفصل «نحن» در ابتداي كلام واقع مي‎شود، امّا ضمير متصل «نا» در ابتداي كلام واقع نمي‎شود؛
ج ) ضمير منفصل نوعي جانشين اسم است؛
د ) جايگزيني ضمير منفصل به جاي ضمير متصل در کلام عرب سنگين است و مشقت را به همراه دارد و بناي امت عرب به اختصار است.
 بنابراين در آيه « فَأَخَذْنَاهُمْ» نمي‎توان به جاي «نا» ضمير«نحن» آورد، مثلاً گفته شود: «فاخذ نحن هم»[1]. لذا زماني كه ضمير متصل مرفوع، متصل به فعل ماضي شود، ضمير منفصل آن وجوباً مستتر است و آوردن ضمير منفصل جايز نيست،مگر در صورتي كه آوردن ضمير متصل ممكن نباشد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ طباطبايي، محمد رضا، صرف ساده، قم، موسسه انتشارات دارالعلم، 1373، ص 262.

 پي نوشت:
[1] . ر.ك: طباطبايي، محمد رضا، صرف ساده، قم، مؤسسه انتشارات دار العلم، 1373، ص 262؛ هاشمي، حجت، فوائد الحجتيه، قم، نشر حاذق، چاپ پنجم، 1380، ص 206.