« سميع » به معناي شنوا و بسيار شنوا است. اين لفظ چهل و هفت بار در قرآن شريف تكرار شده است[1].
از نظر قواعد ادبيات عرب و دستور زبان عرب، لفظ « سميع » صيغه مبالغه است. صيغهي مبالغه، آن است كه دلالت ميكند بر كسي يا چيزي كه به مقدار زياد كاري از او سر زده يا بوسيله او حالتي بوجود آمده است.[2]وزن صيغهي مبالغه داراي قاعده خاصي نبوده و وزنهاي آن شنيدني است كه بايد آن را در كتابهاي ادبيات عرب يا لغتنامه ها خواند يا از زبان استاد و عرب زبان اصيل شنيد، و داراي وزنهاي زيادي ميباشد.
بعضي از وزنهاي معروف صيغهي مبالغه عبارتند از:
1. فَعيل: مانند: رحيم يعني بسيار مهربان و سميع يعني بسيار شنوا.
2. فَعُول: مانند: كذوب به معناي بسيار دروغگو.
3. فِعّيل: مانند: صدّيق يعني بسيار راستگو و … .[3]افزون بر اين لفظ « سميع »، صفت و يكي از نامهاي خداوند است و صفت نيز جمع بسته نميشود، مثلاً گفته ميشود خداوند « بسيار شنوا » است، كه اين درست است ولي اگر گفته شود خداوند « بسيار شنوا ها است، اين جمله درست نيست و خندهآور ميشود ».
قسمت دوم سؤال که پرسيده ايد: نام و صفات خداوند چند بار در قرآن كريم آمده است؟ بايد گفت، صفات زيادي از خداوند در قرآن شريف آمده است و هر صفت نيز چندين بار در آن تكرار شده است كه در اين صورت شما تعداد هر صفت از صفات خدا را بخواهيد، بايد دنبال آن لفظ بگرديد و به صورت جداگانه تعداد هر لفظ و هر صفت را پيدا نماييد.
مثلاً لفظ جلاله « الله » كه يكي از نامهاي خداوند در قرآن است « 2816 » مرتبه تكرار شده است.[4]همچنين صفت « خبيرٌ » به تنهايي 25 بار در قرآن شريف آمده است.
و صفت « بصيرٌ »، به عنوان يكي از صفات خداوند 27 مرتبه در قرآن شريف تكرار شده است و … .
بنابر اين، هر يك از صفات خداوند را بايد به صورت جداگانه دنبال كرده و تعداد آن را بدست آورد و دنبال كردن همه آنها از حوصله اين نوشته خارج است.
شما هر لفظ و صفتي از صفات خداوند را خواستيد، مي توانيد با مراجعه به كتابهاي كشف الآيات، معجم المفهرس قرآن يا نرم افزارهاي قرآني به آن دست يابيد.
البته در دعاي جوشن كبير 1001 نام و صفت خداوند در صد بند آمده است كه بسيار با معنا و زيبا و خواندني است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. برنامه رايانه اي صراط، تهيه و تدوين: مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم.
2. نرم افزار هاي جامع التفاسير و نور الانوار مركز تحقيقات علوم كامپيوتري نور.
3. قرائتي، محسن، تفسير نور، ج 1، قم، موسسه در راه حق.
پي نوشت ها:
[1] . قرشي، سيد علي اكبر، قاموس قرآن، تهران، دارالكتب الاسلاميه، سوم، 1361 ش، ج 3، ص 326.
[2] . طباطبايي، محمدرضا، صرف ساده، قم، مؤسسه انتشارات دارالعلم، بيست و هشتم، 1371 ش، ص 140.
[3] . همان.
[4] . نرم افزار جامع التفسير نور.