چرا قرآن مؤمنين را مخاطب حكم روزه قرار داده؟

سوره بقره، آيه183: («يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَي الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»)

روزه در شمار اركان و مباني اسلام است[1]، ازاين ‏رو خداي سبحان اصول كلي آن را مبسوطاً در قرآن بيان فرموده است. اهميت ويژه روزه سبب شده تا حكم آن با تعبير عاطفه برانگيز و مسئوليت ‏بخشِ («ياَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا») شروع شود؛ يعني مؤمن بايد به مقتضاي ايمانش اين حكم را امتثال كند. البته گاهي اين خطاب، براي عظمت بخشيدن به مؤمنان است، بنابراين، خطاب مزبور گاهي به سبب اهميت موضوع و گاه براي تعظيم مخاطب است.

بزرگان ما گفته اند: گر چه روزه گرفتن سخت و دشوار است، ولي لذت شنيدن اين نداي خداوند كه مي فرمايد:(«ياَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصّيام») خستگي روزه را از اسان مي گيرد؛ «لذّة ما في‌الندا أزال تعب العبادة والعناء»[2] با شنيدن اين ندا، عبادت براي ما سهل و روان مي گردد.

اما در نهايت بايد گفت احكام الهي فراگير بوده و همگان را شامل مي‌شود، به طوري كه در قيامت همگي در برابر آنها مسئول‌اند؛ ليكن تنها مؤمنان وارسته از آن بهره بهينه مي‌برند؛ نظير اينكه قرآن براي هدايت جهانيان نازل شد: («هُدًي لِلنّاس»)[4] ليكن بهره‌وران از آن خصوص متقين اند: («هُدًي لِلمُتَّقين»)[5].

پي نوشت:

[1] الكافي، ج2، ص18. [2] مجمع البيان، ج1 2، ص490. [3] سوره بقره، آيه 185. [4] سوره بقره، آيه 2.

حكمت عبادات، ص128. تسنيم، ج9، ذيل آيه183 سوره بقره.