قرآن کریم گروهی از انسانها را که در برابر خدا و رسولش سرتسلیم فرود نیاورده، و از احکام و دستوراتش اطاعت نکنند – در حالیکه موفق به توبه و ندامت نشده باشند، و از دنیا بروند – برای همیشه اهل جهنم معرفی میکند.
1. کافران: إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعین* خالِدینَ فیها لا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ»؛[1] بر آنان که کافر بودند و در کافرى مُردند لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم باد. جاودانه در لعنتاند و در عذابشان تخفیف داده نشود و لحظهاى مهلتشان ندهند.
2. مشرکان: «إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ وَ الْمُشْرِکینَ فی نارِ جَهَنَّمَ خالِدینَ فیها أُولئِکَ هُمْ شَرُّ الْبَرِیَّة»؛[2] کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخاند، جاودانه در آن مىمانند آنها بدترین مخلوقاتاند!
3. گناهکاران و مجرمان: «بَلى مَنْ کَسَبَ سَیِّئَةً وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطیئَتُهُ فَأُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُون»؛[3] آرى، کسانى که کسب گناه کنند، و آثار گناه، سراسر وجودشان را بپوشاند، آنها اهل آتشاند و جاودانه در آن خواهند بود.
«إِنَّ الْمُجْرِمینَ فی عَذابِ جَهَنَّمَ خالِدُونَ»؛[4] مجرمان در عذاب دوزخ جاودانه مىمانند.
4. مرتدین: «وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُون؛[5] و هر کس از شما از دین خود برگردد، در حالىکه کافر است بمیرد، اینان اعمالشان در دنیا و آخرت تباه خواهد شد و اینان اهل آتش هستند در آن جاویدان خواهند بود.
5. رباخواران: «الَّذینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا لا یَقُومُونَ إِلاَّ کَما یَقُومُ الَّذی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِّ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قالُوا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبا وَ أَحَلَّ اللهُ الْبَیْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبا فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهى فَلَهُ ما سَلَفَ وَ أَمْرُهُ إِلَى اللهِ وَ مَنْ عادَ فَأُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ»؛[6] آنان که ربا مىخورند، در قیامت چون کسانى از قبر برمىخیزند که به افسون شیطان دیوانه شده باشند. و این به کیفر آن است که گفتند: ربا نیز چون معامله است. در حالىکه خدا معامله را حلال و ربا را حرام کرده است. هر کس که موعظه خدا به او رسید و از رباخوارى باز ایستاد، خدا از گناهان پیشین او درگذرد و کارش به خدا واگذار مىشود. و آنان که بدان کار بازگردند، اهل جهنّماند و جاودانه در آن خواهند بود.
6. دوستان کفار: «تَرى کَثیراً مِنْهُمْ یَتَوَلَّوْنَ الَّذینَ کَفَرُوا لَبِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ الله عَلَیْهِمْ وَ فِی الْعَذابِ هُمْ خالِدُون»؛[7] بسیارى از ایشان را مىبینى که با کافران دوستى مىورزند. بد است آنچه پیشاپیش براى خود فرستادند. خشم خدا بر آنها است و در عذاب جاودانهاند.
گفتنی است که این آیه در مقام بیان مطلق تحریم مراوده و داد و ستد با دنیای کفر و یا همسایگان و شهروندان کافر نیست، بلکه به کسانی نظر دارد که با دشمنان اسلام همپیمان میشوند برای نابودی اسلام؛ مانند دشمنی یهود با مسلمانان. خداوند میفرماید اى رسول اکرم(ص) بسیارى از بزرگان آنها را مشاهده مىکنى که چگونه با قریش و مشرکان معاشرت نموده و همپیمان هستند و از مرام آنها پیروى مىنمایند، مانند کعب ابن اشرف و پیروان او. اگرچه این گروه به ظاهر دعواى خداپرستى دارند و خود را پیرو کتاب آسمانى میخوانند، ولى از نظر اینکه با بت پرستان همپیمان هستند و در جنگ علیه مسلمانان با مشرکان شرکت نموده خدا پرست نیستند؛ از اینرو غضب الهی با آنها است و برای عذاب ابدی است.
7. کسانی که اعمال صالح اندکی دارند: «وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازینُهُ فَأُولئِکَ الَّذینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فی جَهَنَّمَ خالِدُون»؛[8] و آنان که ترازویشان سبک باشد، به خود زیان رسانیدهاند و در جهنم، جاوید ماندگانند.
8. منافقان: «وَعَدَ اللهُ الْمُنافِقینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْکُفَّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدینَ فیها هِیَ حَسْبُهُمْ وَ لَعَنَهُمُ اللهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقیم»؛[9] خداوند به مردان و زنان منافق و کفّار، وعده آتش دوزخ داده؛ جاودانه در آن خواهند ماند – همان براى آنها کافى است! – و خدا آنها را از رحمت خود دور ساخته؛ و عذاب همیشگى براى آنهاست!.
با مراجعه به نرمافزارهای قرآنی و جستجوی ریشه «خلد» در قرآن کریم، آیات دیگری را نیز در این ارتباط مشاهده خواهید کرد.
1. کافران: إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعین* خالِدینَ فیها لا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ»؛[1] بر آنان که کافر بودند و در کافرى مُردند لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم باد. جاودانه در لعنتاند و در عذابشان تخفیف داده نشود و لحظهاى مهلتشان ندهند.
2. مشرکان: «إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ وَ الْمُشْرِکینَ فی نارِ جَهَنَّمَ خالِدینَ فیها أُولئِکَ هُمْ شَرُّ الْبَرِیَّة»؛[2] کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخاند، جاودانه در آن مىمانند آنها بدترین مخلوقاتاند!
3. گناهکاران و مجرمان: «بَلى مَنْ کَسَبَ سَیِّئَةً وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطیئَتُهُ فَأُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُون»؛[3] آرى، کسانى که کسب گناه کنند، و آثار گناه، سراسر وجودشان را بپوشاند، آنها اهل آتشاند و جاودانه در آن خواهند بود.
«إِنَّ الْمُجْرِمینَ فی عَذابِ جَهَنَّمَ خالِدُونَ»؛[4] مجرمان در عذاب دوزخ جاودانه مىمانند.
4. مرتدین: «وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُون؛[5] و هر کس از شما از دین خود برگردد، در حالىکه کافر است بمیرد، اینان اعمالشان در دنیا و آخرت تباه خواهد شد و اینان اهل آتش هستند در آن جاویدان خواهند بود.
5. رباخواران: «الَّذینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا لا یَقُومُونَ إِلاَّ کَما یَقُومُ الَّذی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِّ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قالُوا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبا وَ أَحَلَّ اللهُ الْبَیْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبا فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهى فَلَهُ ما سَلَفَ وَ أَمْرُهُ إِلَى اللهِ وَ مَنْ عادَ فَأُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ»؛[6] آنان که ربا مىخورند، در قیامت چون کسانى از قبر برمىخیزند که به افسون شیطان دیوانه شده باشند. و این به کیفر آن است که گفتند: ربا نیز چون معامله است. در حالىکه خدا معامله را حلال و ربا را حرام کرده است. هر کس که موعظه خدا به او رسید و از رباخوارى باز ایستاد، خدا از گناهان پیشین او درگذرد و کارش به خدا واگذار مىشود. و آنان که بدان کار بازگردند، اهل جهنّماند و جاودانه در آن خواهند بود.
6. دوستان کفار: «تَرى کَثیراً مِنْهُمْ یَتَوَلَّوْنَ الَّذینَ کَفَرُوا لَبِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ الله عَلَیْهِمْ وَ فِی الْعَذابِ هُمْ خالِدُون»؛[7] بسیارى از ایشان را مىبینى که با کافران دوستى مىورزند. بد است آنچه پیشاپیش براى خود فرستادند. خشم خدا بر آنها است و در عذاب جاودانهاند.
گفتنی است که این آیه در مقام بیان مطلق تحریم مراوده و داد و ستد با دنیای کفر و یا همسایگان و شهروندان کافر نیست، بلکه به کسانی نظر دارد که با دشمنان اسلام همپیمان میشوند برای نابودی اسلام؛ مانند دشمنی یهود با مسلمانان. خداوند میفرماید اى رسول اکرم(ص) بسیارى از بزرگان آنها را مشاهده مىکنى که چگونه با قریش و مشرکان معاشرت نموده و همپیمان هستند و از مرام آنها پیروى مىنمایند، مانند کعب ابن اشرف و پیروان او. اگرچه این گروه به ظاهر دعواى خداپرستى دارند و خود را پیرو کتاب آسمانى میخوانند، ولى از نظر اینکه با بت پرستان همپیمان هستند و در جنگ علیه مسلمانان با مشرکان شرکت نموده خدا پرست نیستند؛ از اینرو غضب الهی با آنها است و برای عذاب ابدی است.
7. کسانی که اعمال صالح اندکی دارند: «وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازینُهُ فَأُولئِکَ الَّذینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فی جَهَنَّمَ خالِدُون»؛[8] و آنان که ترازویشان سبک باشد، به خود زیان رسانیدهاند و در جهنم، جاوید ماندگانند.
8. منافقان: «وَعَدَ اللهُ الْمُنافِقینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْکُفَّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدینَ فیها هِیَ حَسْبُهُمْ وَ لَعَنَهُمُ اللهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقیم»؛[9] خداوند به مردان و زنان منافق و کفّار، وعده آتش دوزخ داده؛ جاودانه در آن خواهند ماند – همان براى آنها کافى است! – و خدا آنها را از رحمت خود دور ساخته؛ و عذاب همیشگى براى آنهاست!.
با مراجعه به نرمافزارهای قرآنی و جستجوی ریشه «خلد» در قرآن کریم، آیات دیگری را نیز در این ارتباط مشاهده خواهید کرد.