انسان عوالم مختلفي را پشت سر نهاده و عوالم ديگري را در پيشرو دارد، انسان با مرگ از عالم دنيا به عالم آخرت منتقل ميشود كه عالم آخرت هم ابتدايش عالم برزخ و انتهايش كه بعد از برپايي قيامت كبري است بهشت يا دوزخ ميباشد. يكي از ويژگيهاي عالم برزخ فشار قبر ميباشد. فشار قبر نسبت به افراد متفاوت است بعضي از افراد فشار قبر ندارند و آنها كه دارند فشارشان از نظر شدت و ضعف يكسان نيست و بستگي به اعمال آنها دارد.
عواملي كه موجب فشار قبر ميشود:
1ـ بداخلاقي. 2ـ سخنچيني، مراعات نكردن طهارت و نجاست و پرهيز نكردن از بول.[1] 3ـ ياري نكردن مظلوم. در كتاب ثواب الاعمال آمده است كه يكي از علماي بنياسرائيل از دنيا رفت و فشار قبر بر او وارد شد چرا كه او يك بار نماز را (عمداً) بيوضو خوانده بود و از كنار مظلومي گذشته بود و او را ياري نكرده بود.[2] 4ـ ضايع نمودن نعمتهاي الهي: حضرت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمودند: «فشار قبر براي مؤمن كفاره تباه نمودن نعمتها از ناحية اوست.»[3]عواملي كه باعث كاهش يا رفع فشار قبر ميشود:[4]1ـ نماز شب و كامل نمودن ركوع: امام رضا ـ عليه السلام ـ فرمود: «كسي كه نماز شب بخواند و در قنوت نماز «وتر» هفتادبار استغفار كند از عذاب قبر پناه داده ميشود.» و امام باقر ـ عليه السلام ـ فرمود: «هر كس ركوع نمازش را كامل انجام دهد وحشت قبر به او نميرسد.»[5]2ـ صدقه و نماز مخصوص[6].
3ـ نماز وحشت: اين نماز بسياري از مردگان را از عذاب قبر و فشار قبر نجات داده است كه حكايات عجيبي در داستانهاي شگفت شهيد دستغيب در اين باره موجود است كه ميتوان به آن مراجعه نمود. [7]4ـ حج نمودن: دو روايت است كه هر كس چهار مرتبه حج به جا آورد عذاب قبر از او برداشته ميشود. [8]5ـ خواندن بعضي از سورههاي قرآن: علي ـ عليه السلام ـ ميفرمايد: «هر كس در هر جمعه سورة نساء را تلاوت كند از فشار قبر امان مييابد.»[9] سورههاي زخرف، ياسين، تكاثر و تبارك، نيز در اين مورد سفارش شدهاند.
6- اين كه مرگ انسان در روز جمعه باشد.
7- نهادن دو چوب تر در كفن ميت هنگام دفن.
8.- ريختن آب روي قبر.
9. نماز شب و كامل انجام دادن ركوع در نمازها.
معرفي منبع جهت مطالعه بيشتر:
1. منازل الآخره، شيخ عباس قمي. 2. معاد، شهيد دستغيب.
پي نوشت ها:
[1] – همان، ج 75، ص 265.
[2] – ثواب الاعمال، ص 111.
[3] – بحارالانوار، ج 6، ص 221.
[4] – اشتهاردي، محمد محمدي، با استفاده از كتاب «عالم برزخ در چند قدمي ما» انتشارات نبوي.
[5] – همان، ج 85، ص 107.
[6] – بحارالانوار، ج 91، ص 219.
[7] – قمي، عباس، حاشية مفاتيح الجنان.
[8] – من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 217، باب 2، روايت 2209.
[9] – وسايل الشيعه، ج 7، ص 409، باب 54، روايت 9714.