چگونه به كسي ابراز محبّت كنيم؟

معني محبّت، درجات محبّت، اسباب محبّت، راههاي حصول آن، كساني كه بايد مورد محبّت ما قرار بگيرند، محبّت حلال و حرام، شيوة ابراز محبّت و … مباحث مهمّي در اين موضوع است كه شما از شيوة ابراز محبّت سؤال فرموديد. محبّت به خدا و اولياء خدا، محبّت به پدر و مادر، فرزند، همسر، دوست، خويشاوندان، استاد و … به طرق مختلف متناسب با خود ابراز مي‌شود و از آنجا كه شما مورد محبّت را ذكر نفرموديد ما كليّاتي را در اين زمينه خدمت شما تقديم مي‌كنيم.

محبّت به خداوند متعال:
1. در باطن و ظاهر مطيع خدا باشيم: قرآن كريم مي‌فرمايد: «بگو اين پيغمبر! اگر خداوند متعال را دوست داريد از من پيروي كنيد.»[1] مطيع پيامبر بودن يعني مطيع خدا بودن. پس اگر خداوند متعال را دوست داريم بايد از او اطاعت كنيم و مطيع محض او باشيم كه اين محبّت ما را به خدا اثبات مي‌كند.
2. همة اوقات مشغول ذكر خدا باشيم: پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايند: «كسي كه چيزي را دوست بدارد از آن زياد ياد مي‌كند»[2]3. هر چيزي را در برابر محبّت خدا حقير شماريم: حضرت علي ـ عليه السّلام ـ در خطبة متقين دربارة آنان كه از محبّان حقيقي حضرتش مي‌باشند مي‌فرمايند: «خدا در جانشان بزرگ است و ما دون او در چشمانشان كوچك»[3].
4. كلام محبوب( قرآن) را، دوست بداريم: هر كه شخصي را دوست دارد هر آنچه را كه متعلق به محبوب است نيز دوست مي‌دارد.
5. با مال و جان در راه او مجاهده كنيم: خداوند متعال در آية 54 سورة مائده يكي از خصوصيات محبّان خود را جهاد با مال، جان، قلم و قدم مطرح نموده است. به راستي كسي كه به شخصي عشق بورزد حاضر است در راه او از همه چيز خود بگذرد و آن را فداي محبوب خويش گرداند.
6. بر خلوت و مناجات با محبوب حريص باشيم: خداوند متعال به موسي بن عمران وحي كرد: «دروغ مي‌گويد كسي كه گمان مي‌كند مرا دوست دارد و حال آنكه وقتي شب شود پهلو بر بستر غفلت نهد. آيا چنين نيست كه عاشق، خلوت با معشوق خود را دوست دارد؟»[4]7. عبادت براي او لذّت بخش و آسان باشد: امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمودند: بهترين عبادت، عبادتي است كه از روي محبّت باشد.[5]

محبّت به پيامبر و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ:
1. تبعيت از آن بزرگان: ما زماني مي‌توانيم ادّعا كنيم كه دوستدار شخصي هستيم كه از خواسته‌هاي او اطاعت و از آنچه موجب دلتنگي و خشم او است اجتناب كنيم و سعي كنيم رفتار، منش، گفتار و كردار خود را در همة جوانب همسو با بزرگان گردانيم. همان‌هايي كه نشانه‌هاي حق و زنده كنندة ياد و ذكر خدا در زمين‌اند.
2. داشتن رابطه با آن سروران: پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايند: «زيارت كردن و ملاقات نمودن (كه نمونة بارزي از ارتباط و ابراز محبّت است) مودّت و دوستي را مي‌روياند.»[6]

محبّت به ديگران:
1. مصافحه و معانقه: هنگام برخورد با محبوب، به گرمي سلام كردن، دست دادن و در آغوش كشيدن او علاوه بر اينكه علاقه و محبّت را به او مي‌رساند سبب تحكيم محبّت و از بين رفتن كينه‌ها و كدورت‌ها احتمالي نيز مي‌شود. امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند: «با يكديگر مصافحه كنيد كه اين كار كينه‌ها را از ميان مي‌برد»[7]2. اظهار زباني علاقه و محبّت: امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمودند: «وقتي شخصي را دوست داري به او خبر بده، همانا اين كار موجب ثبات بيشتر محبّت بين شما خواهد بود.»[8]3. ديد و بازديد يا تماس تلفني: وقتي شما به ديدن كسي مي‌رويد و يا به او تلفن مي‌زنيد و به او مي‌گوييد «دلتنگ شما بودم» و الفاظي از اين قبيل، اوج علاقه و محبّت خود را به او ابراز نموده و بذر محبّت خود را در دل او مي‌نشانيد.
4. هديه و سوغات: هديه سمبل محبّت است. پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: «هديه محبّت به يادگار مي‌گذارد.»[9]5. دعا كردن براي محبوب: هنگامي كه دستتان را به سوي آسمان بلند مي‌كنيد و براي دوست خود دعا مي‌كنيد بدون ترديد محبّت خود را به دوست خويش ثابت مي‌كنيد، و همان گونه كه در حضورش او را عزيز داشته‌ايد در غيبتش نيز عزّت او را طلبيده‌ايد.
6. درگذشتن از خطاي دوست و سازگاري با او: عيب جويي، گلبوته دوستي و محبّت را پژمرده مي‌كند و عيب بيني، خارزار چشم و دشمني را در دل مي‌پرورد. سازگاري و مدارا كردن با دوست، اين فرصت را به ما مي‌دهد كه با شناسايي معايب، به او كمك كنيم و از اين طريق محبّت خود را به او ابراز و تحكيم كنيم.
7. دفاع كردن و هواخواهي از محبوب: كمال دوستي به اين است كه انسان در هر زمان و هر كجا و در حضور و غياب از حق دوست خود دفاع كند و دوستي خود را به اثبات برساند.
8. به خاطر داشتن ايام و مناسبت‌ها و تبريك گفتن: يكي از بهترين شيوه‌هاي ابراز محبّت اين است كه روزهايي كه نسبتي با محبوب ما دارد مانند روز تولّد، روز ازدواج، روزي كه به شغل محبوب ما نامگذاري شده است مانند روز معلّم، روز كارگر، روز دانشجو و … را به خاطر داشته باشيم و به او تبريك بگوييم و در صورت امكان هديه‌اي به اين مناسبت به او بدهيم.
9. ستايش و تمجيد: رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايند: «بهترين برادران تو كسي است كه خوبي و احسان تو را به خود، به زبان آورد.»[10] البته ستايش و تمجيد بايد در حدّي باشد كه به چاپلوسي منجر نشود.
10. جويا شدن از احوال: اگر چند روز محبوب خود را نديديد و جوياي احوال او شديد، اين كمال دوستي و وفاداري شما را ثابت مي‌كند.
11. همكاري و همدردي: شما هنگامي مي‌توانيد محبّت خود را به ديگري ابراز و اثبات كنيد كه در مشكلات و غم و اندوه او شريك بوده و با او همكاري و همدردي داشته باشيد.
12. تذكر و هدية عيب‌ها: دوست خوب با لطافت و ظرافت به طور غير مستقيم عيب‌هاي او را تذكر مي‌دهد تا آنها را برطرف سازد و به صفات و كمالات او افزوده شود.
در پايان ذكر اين نكته مهم و ضروري است كه حبّ و بغض ما بايد بر اساس رضايت خداوند متعال باشد. كسي كه مي‌خواهيم محبّت او را در دل خود جاي دهيم نبايد محبّت او با محبّت خدا تعارضي داشته باشد، ظرف دل ما فقط جاي محبّت خداست و محبّت ديگران به واسطة محبّت خداوند متعال در دل ما جاي مي‌گيرد. اگر پدر و مادرمان را دوست داريم چون خداوند دستور داده است، اگر برادر و دوست ديني مؤمن خود را دوست داريم چون در شرع مقدّس اسلام به آن تأكيد شده است، اگر همسر و فرزند و … را دوست داريم و به آنها ابراز محبّت مي‌كنيم چون سفارش مؤكّد اسلام است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. هنر عشق ورزيدن، اريك فروم، ترجمة پوري سلطاني، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي.
2. آيين مهرورزي، محمّد رضا كاشفي، دفتر تبليغات اسلامي حوزة علميه قم.
.
پي نوشت ها:
[1] . آل عمران/31.
[2] . كاشفي، محمّد رضا، آيين مهرورزي، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزة علميه قم، ص 91.
[3] . نهج البلاغه، خطبة 193.
[4] . محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمه، انتشارات مكتب الاعلام الاسلامي، ج2، ص225، حديث3152.
[5] . همان، ج6، ص 17، حديث11346.
[6] . همان، ج4، ص 298، حديث 7939.
[7] . كليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، ترجمة محمّد باقر كمره‌اي، انتشارات اسوه، ج4، ص543.
[8] . حر عاملي، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، تصحيح رباني، تهران، انتشارات مكتبة الاسلاميه، ج5، ص435.
[9] . فروع كافي، تصحيح غفاري، تهران، انتشارات دار الكتب الاسلاميه، ج5، ص144.
[10] . مجلسي، محمدباقر، بحار الانوار، تهران، انتشارات مكتبة الاسلاميه، ج78، ص339.